کنترل جراح در عمل سنگ‌شکنی از چه طریق صورت می‌گیرد؟
پزشک جراح حین انجام عمل سنگ شکنی می‌تواند با هدایت سونوگرافی و اشعه، گاه به طور همزمان و گاه براساس شرایط بیمار به طور جداگانه، عمل را تحت کنترل دارد. همچنین، با نگاه دقیق مانیتور شکستن سنگ قابل ارزیابی است.
عمل سنگ‌شکنی در چند جلسه صورت می‌گیرد؟
بسته به اندازه سنگ از یک تا سه جلسه ممکن است این عمل انجام گیرد. اصولا شکستن سنگ‌هایی که خطری تا حد 20-15 میلی‌متر دارند، از طریق سنگ‌شکنی برون اندامی صورت می‌گیرد.
هزینه عمل سنگ‌شکنی چقدر است و آیا تحت پوشش بیمه‌ای قرار می‌گیرد؟
خوشبختانه در بیمارستان هاشمی‌نژاد تمامی بیمه‌های درمان پذیرفته می‌شوند، بنابراین هزینه درمان بسیار کمتر از مراکز خصوصی است. در این مرکز نتایج کار با شرایط استاندارد جهانی کاملا مطابقت دارد و ماهنامه حدود 350-300 مورد عمل سنگ شکنی در این بیمارستان انجام می‌گیرد.
آیا پس از عمل سنگ‌شکنی، بیماران نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارند؟
با توجه به اینکه این عمل به طور سرپایی انجام می‌گیرد لذا بیمار پس از پذیرش، حدود یک تا دو ساعت بعد به بخش منتقل شده و با تزریق ماده مخدری به نام فن‌تانیل عمل سنگ‌شکنی انجام می‌گردد؛ سپس بیمار به مدت 30 دقیقه در بخش ریکاوری نگه داشته می‌شود و پس از این مدت قادر است به راحتی حرکت کند.
پس از عمل سنگ‌شکنی چه توصیه‌ای به بیماران دارید؟
به بیمار توصیه می‌شود روز بعد از عمل بیمار ورزش کند (خصوصا طناب بزند) تا قطعات سنگ کاملا دفع شود.
پیگیری بیمار پس از عمل سنگ‌شکنی چگونه است؟
دو هفته پس از عمل، بیمار توسط رادیوگرافی مورد ارزیابی مجدد قرار می‌گیرد تا پزشک مطمئن شود سنگ به طور کامل دفع شده است یا خیر. برحسب نوع و جنس سنگ گاه ممکن است دو هفته پس از سنگ‌شکنی اولیه، مجددا این کار انجام شود و به ندرت نیاز به عمل سنگ‌شکنی در مرحله سوم وجود دارد.
سنگ‌های ادراری تا چه حد خود به خود دفع می‌شوند؟
عمدتا سنگ‌هایی که زیر 4 میلی‌متر هستند، خود به خود دفع می‌شوند. سنگ‌های 6-4 میلی‌متر، 50 درصد نیاز به روش کمکی مانند سنگ شکنی دارند و سنگ‌های با اندازه بیش از 6 میلی‌متر، 10 درصد امکان دارد خود به خود دفع شوند و 90 درصد نیاز به انجام روش برون اندامی یا درون اندامی دارند.
سنگ‌های بزرگتر از 20-6 میلی‌متر از طریق برون اندامی و سنگ‌های با اندازه بیش از 20 میلی‌متر معمولا از طریق درون اندامی دفع می‌شوند.
علایم تشخیصی سنگ‌های ادراری
شایع‌ترین علامت درد در ناحیه پهلوها، شکم، مثانه و ناحیه مجاری ادراری و گاهی وجود خون در ادرار خونریزی ادراری به صورت مخفی (میکروسکوپیک) و یا آشکار (ماکروسکوپیک) می‌باشد. از علایم دیگر می‌توان تحریک ادراری به صورت سوزش و تکرر ادرار.
ایجاد تب و لرز به دلیل عفونت را نام برد. البته گاهی هیچگونه علائمی بروز نمی‌کند و با مراجعه بیمار به علل دیگر یا به طور اتفاقی در چکاپ سالیانه یا عکس رادیولوژی وجود سنگ کشف می‌شود.
تشخیص سنگ‌های ادراری با چه روشی ممکن است؟
بهترین و دقیق‌ترین روش تشخیصی از طریق CTscan بدون تزریق ماده حاجب می‌باشد. (دقت تشخیصی در این روش 100 درصد است) روش دیگر استفاده از رادیوگرافی ساده (در مواردی که امکانات دیگری در دسترس نباشد یا بیمار از نظر مالی محدودیت داشته باشد) است؛ ولی سونوگرافی بی‌ضرر‌ترین و ارزا‌ن‌ترین روشی است که ضمن دقیق بودن، به دلیل عدم استفاده از اشعه X روشی غیرتهاجمی محسوب می‌شود و دقت تشخیصی 80 درصد دارد.
به طور معمول سونوگرافی انتخاب اول در مراحل تشخیصی است، یک بیماری که به دلیل درد مراجعه می‌کند برای تشخیص قطعی از CTscan استفاده می‌شود.
چه توصیه‌ای برای بیماران که سنگ‌های ادراری در آنها بدون بروز علائم است، دارید؟
با توجه به اینکه شایع‌ترین سن تشکیل سنگ‌های ادراری 50-20 سالگی (خصوصا 20 سالگی) است، لذا افرادی که دارای سابقه خانوادگی تشکیل سنگ هستند، حتما توصیه می‌شود یک بار در سن 20 سالگی سونوگرافی انجام دهند. به طور کلی افرادی که دچار بیماری‌های زمینه‌ای که منجر به بروز تشکیل سنگ‌های ادراری می‌شود، هستند، سالیانه یک بار باید مورد بررسی‌های سونوگرافی قرار گیرند.
افراد دچار بیماری‌های زمینه‌ای نظیر مشکلات تیروئید، مشکلات استخوانی، افزایش اسیداوریک خون، بالا بودن کلسیم خون، مبتلایان به اختلالات الکترولیتی مثل افزایش سدیم خون، نیز می‌بایست از نظر وجود سنگ بررسی شوند.
در افرادی که هیچ علائمی ندارند انجام سونوگرافی الزامی نیست و در صورت تمایل می‌توانند مورد بررسی قرار گیرند که در آنها انجام یک بار سونوگرافی کفایت می‌کند.
به طور معمول چه افرادی بیشتر در معرض خطر تشکیل سنگ‌های ادراری هستند؟
معمولا افرادی که کم تحرک هستند، بیشتر در معرض ابتلا قرار دارند، زیرا کم تحرکی اصولا از عوامل مستعدکننده ایجاد سنگ‌های ادراری است؛ مثلا افرادی که به دلایل مختلف یک ماه بستری شده‌اند و یا کهولت سن و... دارند که باعث تحرکی آنها می‌شود.
برای خواندن بخش اول- کاربرد سنگ شکن در سنگ‌های سیستم ادراری- اینجا کلیک کنید.