شگرد شاگرد اول کشورهای توریستی

با بررسی جایگاه و نقش صنعت گردشگری در اسپانیا می‌توان به دلایل تلاش گسترده این کشور برای بازگشت بازار گردشگری پی برد. اسپانیا طبق اعلام مجمع جهانی اقتصاد، به‌عنوان بهترین کشور دنیا برای پذیرایی از گردشگران در سال 2019 معرفی شده بود. این کشور مدیترانه‌ای توانسته از سال 2015 جایگاه خود را به‌عنوان رقابت‌پذیرترین کشور جهان در حوزه گردشگری حفظ کند.

گردشگری در اسپانیا بعد از بخش‌های صنعتی و تجاری- بانکی سومین رکن اقتصادی است و حدود 15درصد از تولید ناخالص داخلی اسپانیا را تشکیل می‌دهد. این کشور از دهه 1960 یکی از محبوب‌ترین مقاصد تعطیلات تابستانی به‌ویژه برای گردشگران ایرلندی، انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، ایتالیایی و آمریکایی بوده است. صنعت توریسم، اسپانیا را به دومین کشور پربازدید دنیا برای توریست‌ها تبدیل کرده و از فوریه 2019 به مقام اول جهان در رده‌بندی گردشگری رسانده است. اسپانیا در سال 2018، دومین کشور پربازدید جهان بود که 8/ 82 میلیون گردشگر را ثبت کرد. اسپانیا در فهرست رقابت‌های دوسالانه سفر و جهانگردی که توسط مجمع جهانی اقتصاد در سال 2019 منتشر شد در بین 140 کشور مقام اول را کسب کرد. از طرفی دفتر سازمان جهانی گردشگری در مادرید قرار دارد. اسپانیا با بهره‌گیری از «جاذبه‌های طبیعی»، «آثار باستانی» و «توسعه گردشگری دریایی» و «سلامت» موفق شد گردشگری را به یکی از مهم‌ترین صنایع خود تبدیل کند؛ به‌طوری‌که این صنعت اسپانیا درحال‌حاضر حدود دو برابر صادرات نفتی ایران درآمد دارد و «تبلیغات» و «توسعه زیرساخت‌های گردشگری» در اسپانیا از عوامل موثر موفقیت صنعت گردشگری این کشور است.

اسپانیا بهترین عملکرد را در اولویت سفر و گردشگری، زیرساخت‌های حمل‌ونقل هوایی و زمینی، زیرساخت‌های خدمات گردشگری و منابع فرهنگی و سفرهای تجاری و همچنین توسعه گردشگری پزشکی در کنار گردشگری دریایی، تفریحی و البته گردشگری فرهنگی دارد. این عملکرد سبب شده این کشور به دومین مقصد محبوب جهان تبدیل شود.

اسپانیا به‌دلیل داشتن رتبه دوم نرخ امید به زندگی در جهان پس از ژاپن (نرخ امید به زندگی در اسپانیا 4/ 84 سال است) و همچنین سبک زندگی بسیار سالم و غذاهای فوق‌العاده با کیفیت، زبانزد خاص و عام است. تلفیق سفر گردشگری با سفر سلامت، احیا یا سفر درمانی پزشکی در اسپانیا به آسانی امکان‌پذیر است.

نرخ حمل‌و‌نقل هوایی، زمینی، دریایی و اسکان در اسپانیا در مجموع هزینه‌های سفر را کاهش می‌دهد. اسپانیا از قوی‌ترین کشورهای ارائه‌دهنده خدمات ویلاهای لوکس و مراکز اقامتی ویژه برای گردشگران این کشور بوده تا آنجا که این مساله به یکی از مهم‌ترین منابع کسب درآمد برای صاحبان املاک در این کشور تبدیل شده است. با همکاری بخش‌خصوصی، اسپانیا قصد داشت تا سال 2020‌، تعداد گردشگران مبتنی بر سلامت یا درمان خود را تا دو برابر افزایش دهد و در رقابت با کشورهای اروپایی و جنوب شرق آسیا مانند تایلند و سنگاپور قرار گیرد. اشتغال‌زایی در گردشگری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و این امر در اسپانیا در سال 2018 باعث شد حدود صدهزار موقعیت شغلی جدید در بخش گردشگری ایجاد شود. حدود 12درصد از اشتغال اسپانیا با 3/ 2 میلیون نفر به حوزه گردشگری اختصاص دارد. جذب گردشگر خارجی در اسپانیا ناشی از هشت عامل اصلی است. حمل‌و‌نقل، استراحتگاه‌ها و سواحل تابستانی، گردشگری فرهنگی که برنامه‌های دانشجویی، دین و جشنواره‌ها را دربرمی‌گیرد و همچنین گردشگری تجاری، گردشگری زندگی شبانه، گردشگری زمستانی، گردشگری هنری، گردشگری روستایی و گردشگری سلامت از جمله این عوامل هستند. گردشگری سلامت، درمان و پزشکی تخصصی یکی از ارکان گردشگری اسپانیا به شمار می‌رود و رتبه هفتم جهان در گردشگری سلامت از لحاظ کیفیت و در دسترس بودن را دارد. اسپانیا با اختصاص دادن 15درصد از کل سهم این صنعت به خود در رتبه سوم برترین کشورهای اروپایی فعال در صنعت گردشگری و سلامت قرار دارد. اروپا 40درصد از درآمد سالانه از صنعت گردشگری سلامت در جهان را به خود اختصاص داده است. آلمان و انگلیس در رتبه‌های اول و دوم گردشگری سلامت در اروپا قرار دارند. گردشگری پزشکی به‌عنوان طرحی تخصصی به تصویب رسیده است و وجود سامانه قدرتمند بهداشت و درمان این کشور اعم از بیمارستان‌ها، کلینیک تخصصی و فوق تخصصی، داروخانه‌ها، شرکت‌های دارویی در ورود سرمایه‌های خارجی از بخش گردشگری به اقتصاد اسپانیا یاری رسانده است. با حمایت دولت اسپانیا و محور قرار دادن گردشگری سلامت با برگزاری سمینارها و همایش‌های متعدد در حوزه گردشگری سلامت و درمان پنج شرکت بزرگ اسپانیایی در این زمینه متعهد شدند با حرکت پویا در این مسیر چرخه صنعت گردشگری مبتنی بر سلامت و درمان پزشکی تخصصی را به جلو ببرند. اسپانیا همواره بهترین خدمات درمانی را با کمترین هزینه ممکن در دسترس افراد قرار می‌دهد و مدت زمان انتظار به‌منظور دریافت خدمات درمانی در این کشور در مقایسه با دیگر کشورهای اروپایی بسیار کمتر است. چندین بخش در اسپانیا همچون بنیاد صنعت اسپانیا (EOI)، دپارتمان‌های مختلف وزارت گردشگری اسپانیا، بخش‌خصوصی اعم از شرکت‌های ارائه‌کننده خدمات درمانی و مسافرتی تشکیل یک هم‌افزایی داده‌اند. نتیجه این همکاری‌ها انعقاد دو موافقت‌نامه در راستای جذب هرچه بیشتر گردشگران خارجی نیازمند مراقبت‌های پزشکی، درمانی و سلامت و افزایش درآمد حاصل و اشتغال‌زایی تخصصی برای اسپانیا است. حمل‌و‌نقل اسپانیا، به‌ویژه خطوط هوایی آن بسیار قدرتمند است و روزانه پروازهای بسیاری از سراسر دنیا به این کشور دارد. همچنین از طریق جاده‌ای، ریلی و آبی نیز بسیار پرتردد است. آزادراه‌های اسپانیا شهرهای توریستی را به یکدیگر وصل می‌کنند و با شبکه آزادراه‌های فرانسه ارتباط دارد. خط راه‌آهن اسپانیا نیز بعد از چین بزرگ‌ترین خط راه‌آهن جهان است. مناطق ساحلی گردشگری و استراحتگاه‌های بسیاری در اسپانیا وجود دارد که گردشگران بسیاری را به خود جذب می‌کند. گردشگری ساحلی بیشترین درآمد را در اقتصاد اسپانیا ایجاد می‌کند. آب و هوای معتدل در طول سال و سواحل مدیترانه، اقیانوس اطلس و همچنین جزایر قناری ده‌ها سال است که گردشگران شمال اروپا را به خود جلب کرده است. محبوب‌ترین سواحل اسپانیا در سمت مدیترانه قرار دارد. انگلیسی‌ها حدود 24درصد از کل توریست‌های خارجی اسپانیا در سال‌های اخیر و همچنین آلمان و فرانسه 15درصد و 16 درصد، اسکاندیناوی و ایتالیا هر کدام 7درصد و هلند 5درصد را به خود اختصاص داده‌اند. علاوه‌بر گردشگری تابستانی روش‌های دیگری مانند کنگره‌های گردشگری فرهنگ و یادبودها، ورزش و گردشگری تفریحی در این مناطق وجود دارد از جمله شهرهایی مانند بارسلونا و والنسیا که بزرگ‌ترین بنادر ساحل مدیترانه‌ای اسپانیا هستند. بسیاری از مناطق ساحلی یا جزیره‌ای از اهمیت اکولوژی و طبیعی زیادی برخوردارند و پارک‌های تفریحی بسیاری وجود دارد. در سال 2014 اسپانیا رکورد خود در سواحل آبی را شکست و به 681 پرچم آبی دست یافت و رهبر نیمکره شمالی شد. اسپانیا همچنین در پرچم آبی برای تفرجگاه ساحلی صدرنشین است.  13 شهر اسپانیا توسط یونسکو به‌عنوان میراث جهانی اعلام شده است. اسپانیا یک کشور محبوب برای دانشجویان خارج از کشور است و معروف‌ترین دانشکده‌های تجاری و بازرگانی جهان مانند اکسپلوور را دارد که بیشترین دانشجویان را دارد.

شهرهای اسپانیا همچنین میزبان رویدادهای مهم بین‌المللی هستند. مثلا نمایشگاه جهانی بارسلونا در 1888 و 1929، المپیک تابستان 1992، نمایشگاه جهانی سویا 1992، جام 2001 آمریکا در والنسیا، نمایشگاه 2008 در ساراگوزا. علاوه‌ بر این برخی از شهرهای اسپانیا، پایتخت فرهنگ اروپا بوده‌اند. مادرید در 1992، سانتیاگو در سال 2000، سالامانکا در2002 و سن سباستین در سال 2016.

مادرید مکان بسیار محبوبی برای زندگی شبانه است. زندگی شبانه برای گردشگران خارجی و افراد محلی بسیار جذاب است. بعضی از بهترین زندگی‌های شبانه جهان در اسپانیا قرار دارد. از جمله اهداف دولت اسپانیا در افزایش گردشگر خارجی به‌ویژه در بخش زندگی شبانه، تمرکز بر بخش گردشگری خانوادگی است.در بخش گردشگری زمستانی باید گفت اسپانیا کشوری کوهستانی است که دارای استراحتگاه‌های اسکی مشهوری در جهان است که در چند نقطه از این کشور از جمله پیرنه، سیستما مرکزی، سیستما ایبریکو و سیرانوادا واقع شده است.

تعداد گردشگران خارجی در سال 2018، حدود 6/ 82 میلیون نفر بوده است که نسبت به سال قبل از آن که با ثبت 9/ 81 میلیون ورودی، رکوردی تاریخی داشته فقط 9/ 0درصد رشد داشته است. رشد گردشگری در سال 2017، 9/ 8درصد بوده است و این آمار در دو سال قبل‌تر یعنی سال‌های 2016 و 2015 به ترتیب 3/ 10درصد و 9/ 4درصد بوده است. دلیل این کاهش رشد گردشگری را می‌توان رقابت بین کشورهای مدیترانه‌ای از جمله تونس و ترکیه دانست که با ظهور این کشورها اسپانیا 21 میلیون اقامت شبانه در سال 2018 را نسبت به سال 2017 از دست داده است. و متوسط اقامت از 7/ 7 روز در سال 2017 به 6/ 7 روز در سال 2018 رسیده است. البته هزینه‌های گردشگران خارجی نسبت به درآمد سال 2017، 1/ 3درصد افزایش یافته و حدود 80 میلیارد دلار درآمد کسب کرده است. میزان هزینه‌های گردشگری از اتحادیه اروپا حدود 5درصد کاهش یافته است.