خاورمیانه و شمال آفریقا در حال حاضر گرم‌ترین و خشک‌ترین مناطق روی کره‌زمین هستند؛ اما تغییرات آب و هوایی می‌تواند برخی از مناطق را در دهه‌های آینده غیرقابل سکونت کند و دمای هوا را به‌طور بالقوه به 60 درجه سانتیگراد یا بالاتر برساند. به گزارش الجزیره، پیامدهای تغییرات آب و هوایی در سراسر منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA) ویرانگر خواهد بود؛ از جمله کمبود مزمن آب، ناتوانی در رشد مواد غذایی به‌دلیل آب و هوای بد و خشکسالی ناشی از آن و افزایش مرگ و میر ناشی از گرما و مشکلات بهداشتی.
یک مطالعه اخیر در ژورنال نیچر پیش‌بینی می‌کند که اگر رویه فعلی تولید گازهای گلخانه‌ای وجود داشته باشد، تا سال 2100 حدود 600 میلیون نفر یا 50درصد جمعیت منطقه ممکن است در معرض رویدادهای آب و هوایی «فوق‌العاده شدید» قرار گیرند. در ادامه این مطالعه آمده است که گرمای سوزان ممکن است، هفته‌ها یا حتی ماه‌ها طول بکشد و آن به‌طور بالقوه برای انسان‌ها خطرناک خواهد بود. دانشمندان این مطالعه اشاره می‌کنند: «ما پیش‌بینی می‌کنیم که حداکثر دما در طول موج‌های گرما در برخی مراکز شهری و کلان شهرها در «MENA» به 60 درجه سانتیگراد برسد یا حتی از آن فراتر رود که بسیار مخرب خواهد بود.» جورج زیتیس، نویسنده ارشد این مطالعه به الجزیره گفت که رطوبت بیشتر ناشی از افزایش تبخیر دریاهای اطراف، خطر را افزایش می‌دهد. زیتیس تصریح کرد: «تنش گرمایی در طول تابستان حداقل در برخی از مناطق خاورمیانه و در گرم‌ترین ماه‌ها به آستانه بقای انسان می‌رسد یا از آن فراتر می‌رود.» مراکز شهری بزرگ اطراف خلیج‌فارس، دریای عرب و دریای سرخ - مانند دبی، ابوظبی، دوحه، ظهران و بندرعباس - همگی به‌طور مکرر شاهد دماهای شدید خواهند بود. بر اساس گزارش بانک جهانی، شهرها اثر جزیره گرمایی فزاینده‌ای را احساس خواهند کرد و اکثر پایتخت‌های خاورمیانه ممکن است هر سال با چهار ماه روزهای بسیار گرم روبه‌رو شوند.
فاجعه بی‌سابقه
حدود 70درصد از کشورهایی که بیشترین تنش آبی در جهان دارند در «MENA»هستند. با گرم شدن بیشتر آب و هوا، پیامدهای اجتماعی و اقتصادی شدید خواهد بود. در این راستا بیش از 12 میلیون نفر در سوریه و عراق دسترسی به آب، غذا و برق را به‌دلیل افزایش دما، میزان کم بارندگی و خشکسالی از دست داده‌اند که باعث محرومیت مردم در سراسر منطقه از آب آشامیدنی و کشاورزی شده است.
سوریه در حال حاضر با بدترین خشکسالی خود در 70 سال اخیر مواجه است. گروه‌های امدادی وضعیت را به‌عنوان یک «فاجعه بی‌سابقه» توصیف کردند.
پائولا مرکوگلیانو، مدیر بنیاد «CMCC» که در حوزه «اثرات هیدروجئولوجیکال» فعالیت می‌کنند، گفت: «انتظار می‌رود تشدید بالقوه امواج گرما در محیط خشن، گرم و خشک خاورمیانه و شمال آفریقا تاثیرات منفی مستقیمی بر سلامت انسان، کشاورزی، پیوند آب و انرژی و بسیاری دیگر از بخش‌های اجتماعی-اقتصادی داشته باشد.»
کمبود فزانیده آب در حال حاضر عامل شعله‌ور شدن درگیری‌های منطقه‌ای بوده است و برخی از محققان نگرانند که با گرم شدن بیشتر جهان، جنگ بر سر منابع کمیاب در سراسر خاورمیانه و شمال آفریقا تشدید شود.
مرکوگلیانو به الجزیره گفت: «تاثیرات اجتماعی ممکن است نسبتا بزرگ باشد. علاوه بر این، پیش‌بینی می‌شود که جمعیت انسانی منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا در حدود سال 2065 به اوج خود برسد.» بنابراین تهدید منابع آب در منطقه با افزایش دما بسیار جدی است. کمبود آب همچنین یک بار مالی خواهد داشت و برآوردها حاکی از آن است که «MENA» بیش از هر منطقه در سراسر جهان متضرر خواهد شد و دولت‌ها 7 تا 14درصد از تولید ناخالص داخلی خود را تا سال 2050 زیان خواهند دید. بخش کشاورزی که بیشترین شغل را در خاورمیانه و شمال آفریقا فراهم می‌کند، ممکن است با کاهش 45 درصدی دسترسی به آب ویران شود.
انتظار می‌رود که تولید مواد غذایی به‌شدت آسیب ببیند؛ زیرا حدود یک‌سوم زمین‌های قابل کشت بر اثر گرمای شدید خواهد سوخت. با گرم شدن زمین در حال حاضر، اقدامات سازگاری پرهزینه ضروری خواهد بود. مرکوگلیانو گفت: «انطباق برای بقای نسل‌های آینده، در شرایط آب و هوایی متغیر ضروری است. لبنان در حال توسعه دریاچه‌های تپه‌ای برای حفظ و ذخیره آب برای آبیاری است. در مصر، تلاش‌هایی برای ساخت موج‌شکن‌ها برای حفظ تالاب‌ها و تاسیسات ساحلی از نفوذ آب دریا در حال انجام است. این کارشناس همچنین خاطرنشان کرد که در اردن، اکنون از فاضلاب تصفیه‌شده برای آبیاری مناطق کشاورزی استفاده می‌شود. مرکوگلیانو گفت: «پروژه‌ای در مراکش زنان را برای برداشت آب از مه توانمند می‌کند؛ درحالی‌که در اردن هدف دیگر از توانمندسازی زنان روستایی برای کمک به مقابله با کشاورزی در زمینه تغییرات آب و هوایی است.»
آستانه زوال زندگی
برای مسلمانان سراسر جهان، شرکت در مراسم حج در عربستان سعودی مستلزم نوآوری‌های بسیار سازگارانه برای محافظت از زائران در برابر شرایط گرمای شدید است. تخمین زده می‌شود که دو تا سه میلیون مسلمان هر سال در مراسم حج حضور پیدا می‌کنند و هر کدام 20 تا 30 ساعت را در یک دوره پنج روزه در خارج از خانه سپری می‌کنند.
زیتیس، درخصوص زیارت‌های آتی در مکه گفت: «میزان فشار ناشی از گرما می‌تواند از آستانه خطر شدید فراتر رود.» با این حال، اقدامات انطباقی می‌تواند بسیار مفید باشد و اگر «بقا» در این مناطق غیرممکن شود، میلیون‌ها نفر در خاورمیانه و شمال آفریقا می‌توانند یک مهاجرت بزرگ را رقم بزنند. محققان معتقدند انتشار گازهای گلخانه‌ای باید به سرعت کاهش یابد، در غیر این صورت وضعیت در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا در دهه‌های آینده بسیار بد خواهد بود. حافظ القول از موسسه سیاست خارجی در دانشگاه جان هاپکینز می‌نویسد: «وقتی تخمین زده می‌شود 600میلیون نفر با امواج گرمای تهدیدکننده زندگی وکمبود غذا و متعاقب آن، آب مواجه می‌شوند... تنها راه برای زنده ماندن این است که به مناطق خنک‌تر، سرشار از منابع و همچنان پر رونق جهان برویم.»
