برگرفته از کتاب شیرمادر - از انتشارات انجمن علمی ترویج تغذیه با شیرمادر ایران
تحریریه زندگی آنلاین : آیا شکل نوک پستان در نحوه شیردهی مادر تأثیر دارد؟
نوک پستان مادر ممکن است به شکل‌های صاف، کوتاه، بلند یا فرورفته و با اندازه‌های کوچک و بزرگ باشد. به طور کلی اگر وضع قرار گرفتن شیرخوار در آغوش مادر و نحوه به دهان گرفتن پستان صحیح باشد، شکل نوک پستان مادر در شیردهی او تأثیرچندانی ندارد، زیرا هنگام شیرخوردن (به روش صحیح) نوک پستان مادر در روی زبان و انتهای کام سخت شیرخوار قرار می‌گیرد و او با فشار آرواره‌هایش به روی‌هاله پستان که مخازن شیر در زیر آن قرار دارند شیر را به داخل دهانش می‌دوشد، بنابراین در مورد فرم‌های کوتاه یا صاف و نه در نوک پستان فرو رفته مادر غالبا مشکلی ندارد و به خوبی می‌تواند به کودک خود شیر دهد.
در مورد نوک پستان فرورفته نیز در صورتی که خیلی عمیق نباشد جای نگرانی نیست، زیرا بعد از تولد نوزاد و شروع تغذیه او با شیرمادر، آموزش مادر و نحوه گرفتن صحیح پستان، کم‌کم شکل نوک پستان تغییر کرده و اکثر این مادران می‌توانند به خوبی کودک خود را شیر دهند. در زمان مراقبت‌های بارداری بهتر است وضعیت پستان مادر بررسی شده و به مادر اطمینان خاطر داده شود که در صورت قابل کشش بودن پوست پستان مشکلی به وجود نخواهد آورد. در مورد نوک پستان بلند ممکن است شیرخوار هنگام مکیدن پستان دچار حال تهوع شود، لذا توصیه می‌شود مادر در روزهای اول شیرش را در دهان نوزاد بچکاند. مسلما با رشد شیرخوار و بزرگ‌تر شدن دهان او، گرفتن نوک پستان بلند هم امکان‌پذیر خواهد شد.
بیشتربخوانید:
آیا می‌توان با استفاده از مواد غذایی شیرافزا، شیر را زیاد کرد؟
در بسیاری از مناطق، از دم‌کرده‌ها و چای‌های مختلف گیاهی به منظور افزایش شیرمادر استفاده می‌کنند و معتقدند که برخی مواد غذایی مانند مخمر آبجو، بادام خام، شبدر، رازیانه، جو و بسیاری مواد گیاهی دیگر سبب افزایش شیر می‌شوند. اگر مادر احساس می‌کند با خوردن بعضی مواد غذایی، شیر بیشتری تولید می‌کند در صورت اطمینان از اینکه برای او و شیرخوار خطری نداشته باشد، مصرف آن بلامانع است، چون این باور می‌تواند رگ کردن یا رفلکس بازتاب جریان شیر (اکسیتوسین) را تحریک کند، اما در هر حال ضرورت مکیدن مکرر شیرخوار را نباید فراموش کرد.
چرا قبل از شروع شیر مادر نباید مواد دیگری به نوزاد داده شود؟
برخی مادران یا مادر بزرگ‌ها قبل از شروع تغذیه نوزاد با آغوز، موادی مثل شیرخشت، ترنجبین، آب، آب قند، کره، شیرمصنوعی یا نوشیدنی‌های دیگر به نوزاد می دهند.
تغذیه با این مواد خطرناک است چون:
جانشین تغذیه نوزاد با آغوز که اولین تغذیه او باید باشد، می‌شود.
احتمال ابتلای کودک به عفونت‌هایی نظیر اسهال، سپتی سمی و مننژیت و احتمال بروز حساسیت و اگزما را افزایش می‌دهد.
مکیدن نوزاد را به تاخیر می‌اندازد.
باعث ارضای گرسنگی نوزاد شده و تمایل او را به مکیدن پستان مادر کمتر می‌کند.
اگر شیر مصنوعی یا سایر مواد را به وسیله بطری و سرشیشه به نوزاد بدهند، به دلیل متفاوت بودن نحوه مکیدن پستان با نحوه مکیدن از بطری، نوزاد هنگام پستان گرفتن، دچار سر در گمی شده و نمی‌تواند پستان را خوب بگیرد و خوب بمکد، در نتیجه با کم شدن مدت مکیدن پستان، هم شیر کمتری تولید می‌شود و هم شیر دیرتر جریان پیدا می‌کند.
اگر نوزادی حتی یکی دو بار با موادی غیر از شیر مادر تغذیه شود، مادر با مشکلات بیشتری نظیر احتقان پستان‌ها روبرو می‌شود و احتمال قطع تغذیه با شیر مادر در این نوزادان نسبت به آن‌هایی که به طور انحصاری با شیر مادر تغذیه می‌شوند، بیشتر است.
بیشتربخوانید:
چرا زیاد در آغوش گرفتن شیرخوار توصیه می‌شود؟
تمام شیرخواران به تماس، گرمای بدن مادر و به خصوص به مهر و محبت او احتیاج دارند. آنان با صدای قلب مادر آرامش پیدا کرده و در آغوش او احساس امنیت می‌کنند. این محبت را نباید از کودکان دریغ نمود. برخی از شیرخواران نیز که بیش از بقیه بی‌قرارند و گریه می‌کنند، با در آغوش گرفتن، راه بردن، صحبت و نوازش کردن توسط پدر و لالایی مادر آرام‌تر می‌شوند.
بیشتربخوانید:
در سال اول، شیرخوار چه قدر باید وزن بگیرد؟
معمولا شیرخوار سالم و رسیده‌ای که با وزن متوسط متولد می‌شود در سن 5 تا 6 ماهگی به دو برابر و در سن یک سالگی به سه برابر وزن تولدش می‌رسد. جدول زیر راهنمای مناسبی برای پی بردن به وزن گرفتن شیرخواران است:
سن متوسط وزن‌گیری
در روز (گرم) متوسط وزن‌گیری
در ماه (گرم)
سه ماه اول 30-26 900-780
سه ماه دوم 18-17 540-510
سه ماه سوم 13-12 حدود 360
سه ماه چهارم 9 270
بیشتربخوانید: