سفره نوروزی و دانستنی‌‌های مادرانه

به قلم : سولماز دانشور نیک

تحریریه زندگی آنلاین : گرچه به‌‌جا آوردن آیین نوروزی جزئی ناگسستنی از فرهنگ کهن ایرانی و نوروز پیغام‌‌آور شادی و ساعات خوش با هم بودن است، اما رعایت یک رژیم غذایی مناسب باید در همه دوران‌های زندگی مورد توجه قرار بگیرد؛ به‌‌ویژه در دوران بارداری و شیردهی که نه تنها سلامت مادر، بلکه سلامت کودک نیز تحت‌‌الشعاع شیوه زندگی مادر قرار می‌‌گیرد و نقش پدر در تأمین این شرایط پررنگ است.  هر آنچه در سفره نوروزی و روزهای زیبای نوروز به تدبیر گذشتکان دانای ما چیده شده از سبزی پلو با ماهی گرفته تا آجیل و میوه، نشانه‌‌ای است بارز از ارج نهادن به موضوع سلامتی جسمی و روحی و در صورت مصرف به‌‌قدر کفایت می‌‌تواند بسیاری از وعده‌‌های کوچک و بزرگ روزانه غذایی ما را تأمین کند. در این مقاله قصد داریم به تأثیر این هفت‌‌سین ارزشمند بر سلامت مادران در دوران بارداری و شیردهی بپردازیم و به انضمام توصیه‌‌های مهم احتیاطی دیگر پیرامون این دوران، آن را به عنوان پیشکشی نوروزی به مادران عزیز تقدیم کنیم.  

بیشتربخوانید:

نوروز یک فرصت تازه برای کودک

سمنو

سمنو با داشتن انرژی زیاد و فوایدی چون افزایش شیر مادران؛ رفع کم‌‌خونی، رشد سیستم عصبی و تقویت هوش جنین (فولیک‌‌اسید)؛ بهبود سیستم ایمنی و درمان یبوست و سوء‌‌هاضمه در صورت استفاده متعادل، مفید می‌‌باشد.

سیب

همان‌‌طور که می‌‌دانید میوه‌‌ها و سبزیجات بخشی از هرم غذایی روزانه ما را به‌‌خود اختصاص می‌‌دهند. گرچه تنوع مصرف مواد‌‌‌‌غذایی از جمله، میوه‌‌ها و سبزیجات، به‌‌ویژه انواع غیرقاعده‌‌آور آن‌‌ها تا 4 وعده در روز از توصیه‌‌های پزشکان به مادران باردار و شیرده است، اما چند نکته باید درباره استفاده از آن‌‌ها مورد ‌‌توجه قرار گیرد. علاوه بر دقت در شستشو و پوست کندن میوه‌‌ها، نباید خود را تنها به میوه‌‌های شیرین کلیشه کرد و انواع و طعم‌‌های مختلف آن را به میزان استاندارد مصرف نمود تا از ابتلا به دیابت حاملگی در امان ماند، اما در صورت ابتلا به دیابت در این دوران حتما زیر ‌‌نظر پزشک، مکمل‌‌ها را جایگزین میوه‌‌های محدود ‌‌شده کنید تا علاوه بر جبران ویتامین‌‌ها و املاح مورد‌‌ نیاز بدن، قند‌‌خون خود را نیز کنترل کنید. در این بین، سیب به عنوان آنتی‌‌اکسیدانی قوی که تنها خوردن 1 عدد از آن در روز برای دور ماندن از پزشک کفایت می‌کند، با شیرینی مطلوب، فیبر، ویتامین‌‌های B2، A و C، آهن، منیزیم، کلسیم و پتاسیم و خواصی چون کنترل فشار و قندخون، سم‌‌زدایی از کبد و کاهش‌‌وزن یکی از مناسب‌‌ترین میوه‌‌ها برای زنان باردار و شیرده به‌‌حساب می‌‌آید.

سنجد

استفاده از خشکبار را به عنوان یک میان‌‌وعده مفید در برنامه غذایی خود بگنجانید. خشکبار اگر به روشی درست تهیه شده و با نمک فراوان مزه‌‌دار نشده باشند دارای خاصیت آنتی‌‌اکسیدانی و مقادیر بالایی انرژی، فیبر، انواع ویتامین‌‌ها، مواد معدنی و آنزیم‌‌ها هستند و از یبوست دوران بارداری نیز جلوگیری می‌‌کنند. خشکبار باید حتما قبل از مصرف با آب شسته شده و در صورت نمکی بودن، برای چند دقیقه تا زمانی که نمک آن‌‌ها از بین برود، خیسانده شوند. کشمش، انجیر، زرد‌‌آلو و خرما از رایج‌‌ترین خشکبار دوران بارداری محسوب می‌‌شوند. سنجد گرچه کمتر مورد ‌‌استفاده قرار ‌‌می‌‌گیرد، ولی از خواص بی‌‌شماری برخوردار است که نباید از آن‌‌ها غافل شد. مصرف پودر سنجد با شیر به عنوان صبحانه علاوه بر کاهش خطر ابتلا به پوکی استخوان و استخوان درد پس از زایمان به موجب داشتن کلسیم و ویتامین C، سیستم‌‌ایمنی بدن را تقویت کرده، تهوع و استفراغ را بهبود می‌‌بخشد، از یبوست و سوء‌‌هاضمه جلوگیری می‌‌کند، فشار‌‌خون بالا را کاهش می‌‌دهد، کم‌‌خونی را درمان می‌‌کند، شیر مادر را افزایش می‌‌دهد و در رشد جنین مؤثر است و اگر در حد تعادل مصرف شود مشکلی برای زنان باردار در پی نخواهد داشت. در ضمن، برای جذب هرچه بیشتر کلسیم موجود در مواد غذایی باید روزانه به مدت 30 دقیقه در معرض نور مستقیم خورشید قرار گرفت و یا از مکمل‌‌های ویتامین D به‌‌تناسب نیاز بدن و تجویز پزشک بهره جست. 

سیر و سرکه

هرچند که این دو ماده از فواید بسیاری برخوردارند و حتی در درمان برخی بیماری‌‌ها مورد ‌‌استفاده قرار می‌‌گیرند، اگر نحوه‌‌ و میزان استفاده از آن‌‌ها را ندانید به دلیل تحریک‌‌کننده بودن، می‌‌توانند ایجاد مشکل کنند. سیر یکی از موادی است که خوردن هر شب یک حبه از آن با ماست همراه با غذا که بهتر است برنج و مواد سرخ‌‌کردنی نباشد به خانم‌‌های باردار دارای فشار‌‌خون بالا توصیه می‌‌شود، اما این میزان می‌‌تواند در افراد مختلف متفاوت باشد و بنابراین در مورد میزان مصرف آن باید حتما با پزشک مشورت نمود. در ضمن، اگر پس از چند روز مصرف با درد معده مواجه شدید، تا چند روز مصرف آن را قطع و دوباره پس از بهبود کامل، مصرف آن را آغاز کنید. در خانم‌‌های شیرده نیز خوردن زیاد سیر بر روی مزه‌‌ و بوی شیر تأثیر خواهد داشت و ممکن است موجبات نارضایتی کودک را فراهم کند. از دیگر مواد تحریک‌‌کننده در دوران بارداری می‌‌توان به برخی ادویه‌‌ها مانند فلفل، زنجبیل، دارچین، تخم‌‌ شوید و زعفران؛ برخی داروهای گیاهی (مکا)، قهوه زیاد، سبزی‌‌های معطر (پونه و کوهوش)؛ شوری‌‌ها به‌‌خصوص اگر به گوجه‌‌فرنگی حساسیت دارید، ترشی‌‌ها به‌‌ویژه وقتی به‌‌جای سرکه سیب یا انگور طبیعی از سرکه سفید در تهیه آن‌‌ها استفاده می‌‌شود، اشاره کرد. اگر این امکان برایتان وجود دارد، سرکه‌‌های سیب و انگور و حتی رب‌‌ گوجه‌‌فرنگی را حداقل در دوران بارداری، خود در منزل تهیه کنید.

 بیشتربخوانید:

نوروز شیرین بدون شکلات

سخن آخر

سفر در سه‌‌ماهه نخست بارداری در صورت عدم مواجهه با ویار و لکه‌‌بینی (خطر سقط جنین) و در سه ماهه دوم و سوم در صورتی که مادر دارای سابقه فشارخون بالا و دوقلوزایی نباشند، به‌‌صورت درون‌‌شهری با مقاصد نزدیک ممکن است. اگر با خودروی شخصی قصد مسافرت دارید باید آگاه باشید که ریسک‌‌های فراوانی چون تجمع خون در پاها و بروز لختگی در عروق مربوطه و آمبولی، ترافیک‌‌جاده‌‌ای و هوای آلوده، ترمزهای ناگهانی (ضربه) و احتمال تصادف وجود دارند. سفر هوایی هم به‌‌ویژه در هفته‌‌های آخر بارداری توصیه نمی‌‌شود و کادر پرواز هم از هفته 36 بارداری به بعد اجازه سفر را صادر نمی‌کند، زیرا احتمال زایمان زود‌‌هنگام وجود دارد. در کل، ترجیح بر عدم مسافرت در دوران بارداری است، ولی در صورت انتخاب برای سفر، حتما پیش از اقدام مورد معاینه پزشکی قرار گرفته و اگر با مشکلی روبه‌‌رو نیستید، تصمیم خود را قطعی کنید. از رستوران‌‌های ناشناس بین‌‌راهی استفاده نکنید و پیش از مبادرت‌‌ به سفر و در هنگام برگشت، تدابیر لازم را پیشاپیش ببینید.

 بیشتربخوانید:

در نوروز از وزن کودک غافل نباشید