پایان قرمز هفته سبز بورس

فضای مه‌آلود سهامداری

آخرین روز معاملاتی بازار سهام در هفته جاری با افت نماگرهای بورس و فرابورس خاتمه یافت. در این روز شاخص‌کل بورس که در دو روز قبل از روز چهارشنبه سبزرنگ شده بود با ثبت افت بیش از 9700 واحدی به محدوده یک‌میلیون و 564‌هزار واحد رسید. همین امر سبب شد تا تابلوی بورس تهران پس از سه روز سبزپوشی بار دیگر به محدوده قرمز تابلو بازگردد و تلاش برای رشد قیمت بیشتر در این بازار فعلا با وقفه مواجه شود. در شاخص هموزن نیز اوضاع چندان روبه‌راه نبود. در این روز اگرچه حاصل عملکرد نمادهای کوچک بر روی تابلوی معاملات به‌طور کلی مثبت نبود با این حال اوضاع آنقدری هم بد نبود که همچون بسیاری از روزهای تجربه‌شده در این بازار شاخص هموزن از شاخص‌کل در کاهش سطح پیشی بگیرد. بر این اساس نماگر یادشده در شرایطی معاملات روز گذشته را خاتمه داد که در این روز به میزان 23/ 0‌درصد از سطح به‌دست‌ آمده در روز گذشته پایین‌تر رفته بود؛ این در حالی است که میانگین وزنی قیمت‌ها یا همان شاخص‌کل در روز یادشده افتی 62/ 0‌درصدی را به ثبت رساند. در این روز نمادهای «فملی»، «فولاد» و «شپنا» از جمله نمادهایی بودند که بیشترین اثر منفی را بر شاخص‌کل داشتند.

اینطور که به‌نظر می‌آید طی روز معاملاتی اخیر بازار از عوامل متعددی اثر پذیرفته که از آن جمله می‌توان به توقف روند صعودی قیمت ارز و افت بهای کالاهای اساسی در بازارهای جهانی اشاره کرد. واهمه سرمایه‌گذاران طی روز گذشته حکایت از آن دارد که حتی با وجود رشد 55/ 2‌درصدی به ثبت‌رسیده در روز دوشنبه که موجب شگفتی بسیاری از اهالی بازار سهام در روز یادشده بود، بازار همچنان آنقدر از شرایط موجود خاطر‌جمع نیست که بتواند پس از یک رشد قوی رشد دیگری را با همین کیفیت رقم بزند. بر این اساس می‌توان اینطور ارزیابی کرد که هم‌اکنون نوسان قیمت‌ها در بازار سهام بیش از آنکه وجود نوعی نگاه تحلیلی در بازار را بازتاب دهد بیشتر نشانگر این مساله است که اغلب فعالان بازار سهام در تداوم عوامل مثبت و منفی متعددی که پیش‌روی بازار سهام قرار دارد، همچنان بی‌تصمیم مانده‌اند.

نمود این بی‌تصمیمی را می‌توان بیش از هر چیز در تغییراتی دید که طی یک هفته گذشته در بازار یادشده رقم خورده است. بورس تهران در شرایطی 2 روز از 5 روز معاملاتی را در محدوده منفی قیمت‌ها خاتمه داده که در روزهای مثبت نیز بر اساس یک رویداد بنیادی پایدار به پیش نرفته است، در واقع اگر روز یکشنبه و دوشنبه را از سری معاملات این هفته حذف کنیم، در روز سه‌‌‌‌‌‌‌شنبه نیز بازار آنقدر مثبت نبوده که بتوان معنای خاصی را از پیشروی شاخص‌ها در این روز استنباط کرد. اینطور که به‌نظر می‌رسد همه این‌ها ناشی از این مساله است که برآیند تحولات شکل دهنده به تقاضا در این بازار به حدی شکننده ظاهر‌شده که سرمایه‌گذاران به‌خصوص سرمایه‌گذاران خرد این بازار که با پول خود به پذیرش ریسک می‌پردازند به هیچ‌وجه نتوانسته‌اند تصویری روشن از آینده نزدیک را پیش‌روی خود مجسم کنند؛ این در حالی است که با نزدیک‌شدن به فصل مجامع بنا بر سنت همیشگی باید روزهایی به مراتب بهتر را نسبت به سایر روزهای سال ‌شاهد باشیم. در تصویری دقیق‌تر نه شیب افزایش قیمت دلار در بازار آزاد به حدی بوده که بتوان آن را در بورس به فال‌نیک گرفت و نه اساسا حتی با وجود رسیدن به کانال 25‌هزار‌ تومانی رشد قیمت این ارز در سامانه نیما تا حدی بوده که تغییری قابل‌توجه نسبت به میانگین هفتگی یا ماهانه داشته باشد.

دو لبه قیچی بر شاخص

اگر بخواهیم به‌طور مشخص به افت شاخص در روز چهارشنبه بپردازیم باید ضمن توجه به این نکته که بورس نسبت به میانگین در روز گذشته افت قابل‌توجهی را شاهد نبوده نیز اشاره کنیم، با این‌حال توجه به این نکته ضروری است که همین افت ناچیز آن‌هم در شرایطی که همه ایستاده‌اند تا تاثیر افزایش انتظارات تورمی بر بازار را ببینند اهمیتی مثال‌زدنی دارد. وضعیت کشور هم‌اکنون به‌نحوی است که می‌توان تورم را دشمن شماره یک حیات اقتصادی و معیشت مردم دانست. تداوم این عامل مهم طی سالیان طولانی به حدی بوده که مردم ایران را به‌جرات می‌توان یکی از حساس‌ترین و دست به‌نقد‌ترین مردم جهان در رویارویی با تورم دانست.

در چنین شرایطی یعنی دقیقا زمانی که باورها بر این است که بورس می‌تواند پس از جهش روز دوشنبه روندی سریع را به‌سوی مقصد بالاتر شاخص داشته باشد، در عرض یک روز، هم قیمت دلار در بازار آزاد با افت مواجه شده و هم قیمت کامودیتی‌ها در بازارهای جهانی رو به افول گذاشته است. همین امر سبب شده تا با وجود آمادگی بالای مردم برای بیشتر‌شدن تورم بازار در مقابله با انتظارات تورمی جاری دست به‌عمل مخالف بزند. همان‌طور که «دنیای‌اقتصاد» در گزارش‌های پیشین نیز بارها اشاره کرده بود، اقتصاد جهانی هم‌اکنون در شرایطی به‌سر می‌برد که وقوع تورم‌های بالا نظیر آنچه که در اروپا و ایالات‌متحده روی می‌دهد سبب شده تا تصمیم‌گیران پولی سعی بر افزایش نرخ بهره داشته باشند. همین امر در نهایت سبب خواهد شد تا نرخ بهره بالاتر به زیان بازارهای دارایی نظیر کامودیتی و سهام تمام شود و رشد این عامل به افت قیمت دارایی‌ها بینجامد.

افت قیمت کالاهای اساسی در بازارهای خارجی نیز به این سبب بود که در روز گذشته قرار بود تا پیرامون تغییرات نرخ بهره در اقتصاد آمریکا صحبت شود. بازارهای خارجی در این‌خصوص انتظارات مثبتی نداشتند، در واقع اگر بخواهیم سخن را کوتاه کنیم باید بگوییم که حتی با فرض افزایش انتظارات در سطح جامعه تا زمانی که دو عامل قیمت ارز در داخل و قیمت کامودیتی در خارج با افت خود به مانند دو لبه قیچی بازار سهام را از صعودی‌شدن باز دارند، اصلا بعید نیست که در روزهای آتی نیز بازهم شاهد نوسانات منفی در بازار یادشده باشیم؛ مگر آنکه برآیند تحولات موجود در نهایت به نفع بازار سهام تمام شود.

همه تخم‌مرغ‌ها در یک سبد

 نگاهی به اخبار روز گذشته نشان می‌دهد که همه رویدادها در بازار آنچنان به زیان بورس نبوده‌اند. روز گذشته اعلام شد که بنا بر اعلام شرکت مدیریت شبکه برق ایران «سهمیه مصرف برق صنایع فولادی و سیمانی بر اساس هماهنگی انجام‌شده بین وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت نیرو تا 10 تیرماه از ساعت 24 تا هشت صبح روز بعد بدون محدودیت است.‌» این مساله در روزهای گذشته توانسته بود منجر به افزایش بدبینی در میان سهامداران گروه‌های مربوطه شود، با این‌حال دیدیم که بازار در روز چهارشنبه واکنشی به این خبر نشان نداد. اینطور که به‌نظر می‌رسد فعالان بازار این روزها آنقدر به عامل دلار چشم دوخته‌اند که دیگر توجه چندانی به سایر اخبار مهم بازار سهام ندارند. همین امر موجب‌شده تا در روز گذشته ارزش معاملات خرد مجددا ضمن ثبت کاهشی در حدود 30‌درصد نسبت به روز قبل به کانال 2‌هزار میلیارد‌تومانی بازگردد. بر این اساس معاملات روز گذشته در شرایطی خاتمه یافته که ارزش‌کل آن 2297میلیارد‌تومان بوده است. این سنجه که در روز سه‌شنبه در حدود 3427 میلیارد ‌تومان بود به این دلیل به یکباره کاهش یافته که حساسیت بالا نسبت به عامل ارز و مبهم بودن فضای پیش‌رو، مردم عادی را از سرمایه‌گذاری در بازار بازداشته است.

نمود دیگری از این حساسیت را می‌توان در خالص خروج پول حقیقی از بازار سهام دید. در روز گذشته خالص تغییر مالکیت 247 میلیارد‌تومانی حقیقی به حقوقی در بازار سهام ثبت شد. این رقم به میانگین یک‌ماه اخیر بسیار نزدیک است و احتمال ورود پول در بازار را که در روز دوشنبه تقویت شده بود مجددا تضعیف می‌کند. بر این اساس گروه‌های بانک‌ها، فلزات اساسی و فرآورده‌های نفتی بیشترین خروج پول از بازار را داشتند. همین امر حکایت از آن دارد که اگر بانک‌ها را در نظر نگیریم به سبب خروج بالای پول از گروه‌های دیگری نظیر کانه‌های فلزی و محصولات شیمیایی سوگیری روز چهارشنبه بورس تهران بیش از هر چیز دلاری بوده است.

در روزی که شاخص‌کل بورس تهران با کاهش 62/ 0‌درصدی مواجه شد، از 325 نماد معامله‌شده، قیمت پایانی 104 سهم (32 درصد) مثبت بود و در مقابل 211 سهم (65 درصد) در سطوح منفی دادوستد شدند. در این بازار 26 نماد (8 درصد) صف خریدی به ارزش 55میلیارد‌تومان تشکیل دادند اما در مقابل شاهد شکل‌‌‌‌‌‌‌گیری صف‌فروش در 5 نماد بورسی (5/ 1درصد) به ارزش 19میلیارد‌تومان بودیم.  در فرابورس ایران اما در روزی که آیفکس هم افت 62/ 0‌درصدی را ثبت کرد، 144 نماد معامله شدند که در این میان قیمت 54 سهم (38درصد) مثبت و 88 سهم (61 درصد) منفی بود. در این بازار 12 نماد (8 درصد) صف خریدی به ارزش 20 میلیارد‌تومان تشکیل دادند و در مقابل شاهد شکل‌‌‌‌‌‌‌گیری صف‌فروش در 2 نماد فرابورسی (5/ 1درصد) به ارزش 2 میلیارد‌تومان بودیم.