تولید خودرو با مشارکت روسیه

وزیر صمت روز گذشته در نشستی مطبوعاتی به برخی ابهامات در مورد واردات خودرو از هند، همکاری با صنعت خودروی روسیه و همچنین ازسرگیری تولید تندر-90 پاسخ داد.

در این نشست سیدرضا فاطمی امین با دفاع از عملکرد 10ماهه خود در صنعت خودرو به تبین برنامه‌های آتی برای بهبود خودروسازی کشور پرداخت. وزیر صمت در این نشست مطبوعاتی با «غیرقابل‌قبول» خواندن رویه خودروسازی در کشور بار دیگر بر تولید یک میلیون و 600هزار دستگاه خودرو در سال جاری تاکید کرد اما سازوکاری برای آن ارائه نداد. آنچه مشخص است اصلاح قیمت خودرو تنها مسیر تحقق وعده رشد تولید خودرو است، حال آنکه فاطمی امین در این برنامه در مورد نحوه قیمت‌گذاری خودرو و تحمیل ضرر و زیان به خودروسازی از این ناحیه اظهارنظری نکرد. طبق آخرین گزارش حسابرسی‌نشده از وضعیت مالی سه خودروساز بزرگ کشور در سال 1400 که در سامانه کدال منتشر شده، در حال حاضر زیان انباشته به 75 هزار و 590میلیارد تومان رسیده؛ این در شرایطی است که زیان انباشته تلفیقی نیز رکورد 100هزار میلیارد تومان را شکسته است. بنابراین وعده رشد تولید جز با اصلاح قیمت‌گذاری خودرو عملی نخواهد شد و وزیر نیز دیروز در نشست خود خیلی وارد این مقوله نشد.

وی حتی تاکید کرد که در بهار سال جاری تولید خودرو دو درصد روند کاهشی نیز داشته با این حال تولید به ثبات رسیده است‌. اما کاهش تولید محصولات ناقص و برنامه‌ریزی برای خروج این رویه از برنامه خودروسازان را می‌توان یکی از اقدامات مثبت فاطمی امین در ده‌ماهه گذشته خواند. طی سه سال گذشته، تولید محصولات ناقص از سوی خودروساز به ابزاری برای آمارسازی تولید و تحت فشار قراردادن سیاستگذار خودرو برای اصلاح قیمت تبدیل شده بود. حتی برخی از مسوولان قضایی تولیدکنندگان خودرو را به احتکار متهم می‌‌کردند و اینکه محصولات خود را در پارکینگ‌ها احتکار می‌‌کنند تا در زمان مناسب و به افراد منتخب به فروش برسانند. حال وزیر صمت با تاکید بر اینکه وضعیت صنعت خودرو قابل‌قبول نیست اما روند قابل‌قبول است، در تایید کاهش تولید ناقص عنوان کرده که پارسال 143هزار خودروی ناقص کف پارکینگ بود اما در 3 ماه ابتدای امسال به 42هزار دستگاه رسیده است که نشان از کاهش 70درصدی دارد. در این مدت 246هزار دستگاه تحویل داده شد و در مدت مشابه پارسال نزدیک به 180هزار دستگاه تحویل داده شد. همچنین عبور مستقیم خودرو 95 تا 100 درصد شده و تولید روزانه خودروسازان نیز پایدار شده است.

بدین ترتیب از اظهارات وزیر می‌‌توان این‌طور استنباط کرد که با پایداری وضعیت خودروسازان و همچنین کاهش تولید ناقصی‌ها، تولید روندی صعودی خواهد داشت. با این اظهارات اما «اصلاح قیمت‌گذاری» که وزیر هیچ سخنی از آن نگفت، به حلقه مفقوده در جریان رشد تولید و پایداری وضعیت خودروسازان تبدیل شده است.  در نشست دیروز وزیر به حواشی واردات خودرو، همکاری با کشور روسیه برای تولید خودرو و همچنین تغییر پلتفرم محصولات خودرویی کشور پرداخت که در ادامه گزارش این حواشی را بررسی می‌ کنیم.

تولید تندر با همکاری روسیه

طی ماه‌های گذشته اخباری مبنی‌بر همکاری خودرویی ایران و روسیه از سوی برخی از خبرگزاری‌ها مخابره شد. روسیه بعد از جنگ اوکراین با تحریم‌های بی‌سابقه‌ای از سوی جامعه بین‌المللی مواجه شد، به طوری که تمامی شرکت‌های خارجی فعالیت خود در این کشور را متوقف کردند؛ از جمله، خودروسازان معتبر جهانی که بعد از اعمال تحریم‌ها اقدام به خروج از این کشور کردند. روز گذشته نیز در خبری تاکید شده بود که شرکت خودروسازی افتوواز که تولیدکننده خودروهای سواری لادا است، به دلیل عدم توانایی در تامین قطعات ناشی از تحریم، ترمز ضد‌قفل و کیسه‌های ایمنی هوا را از محصولات خود حذف کرده است. این شرکت تحت مالکیت دولت روسیه قرار دارد. از سوی دیگر شرکت رنو در این کشور، کارخانه مستقلی تاسیس کرده بود و محصولات این خودروساز فرانسوی به طور گسترده در روسیه تولید و عرضه می‌شد. با این حال رنو نیز در زمره شرکت‌هایی بود که بعد از تحریم از این کشور خارج شد. حالا اما وزیر صمت عنوان کرده که قرار است همکاری‌هایی با صنعت خودروی روسیه در حوزه قطعات خودرو شکل بگیرد.

فاطمی امین تاکید دارد که پس از جنگ روسیه با اوکراین، قرار است همکاری‌ها در حوزه قطعات خودرو شکل گیرد و در این زمینه قدم‌به‌قدم پیش خواهیم رفت. با این حال اما گفت‌وگویی درباره تولید پلتفرم مشترک انجام نشده است. وزیر صمت همچنین همکاری با روسیه برای تولید خودروی ال -90 را محتمل دانسته است. این خودروی فرانسوی از دهه 80 در ایران تولید می‌‌شد اما در تحریم‌های ثانویه‌، خط تولید آن به طور کامل متوقف ماند. حالا فاطمی امین وعده داده که در مذاکرات برای تبادل قطعات خودرو بین ایران و روسیه قرار است به‌ویژه در خودروهای مشترک مثل تندر 90، قطعات از روسیه وارد و تولید تندر 90 از سر گرفته شود. این خودرو به دلیل کیفیت مطلوب، با استقبال مشتریان ایرانی روبرو شد و هم‌اکنون قیمت بالایی در بازار دارد.

سه شرط برای واردات خودرو

آیین‌نامه واردات خودرو از سوی وزارت صمت هنوز ابلاغ نشده است؛ با این حال روز گذشته بسیاری از پرسش‌ها حول ورود خودروهای خارجی به کشور بود. از مدت‌ها پیش شایعاتی مبنی‌بر چگونگی واردات خودرو بر سر زبان‌ها افتاده، با این حال سیاستگذار خودرو پاسخ شفافی به این شایعات نمی‌‌دهد. دیروز وزیر در پاسخ به سوالی با ممنوع اعلام کردن واردات کالاهای دست‌دوم از جمله خودرو به سه شرط ورود خودرو به کشور اشاره کرد. به گفته فاطمی امین شرط نخست این‌ است که خودروهای وارداتی خدمات پس از فروش داشته باشند، دوم اینکه واردکننده با خودروساز قرارداد داشته باشد برای انتقال فناوری و سوم کیفیت داشته باشد. البته دیروز سایت خبری شاتا متعلق به وزارت صمت شرط دوم را به نقل از وزیر مورد تاکید قرار داد، حال آنکه دیگر خبرگزاری‌ها شرط دوم را انتقال فناوری عنوان کرده بودند. همچنین وزیر صمت در مورد تعرفه واردات خودرو اظهار داشت که برای واردات خودروهای اختصاصی تعرفه‌ای در نظر گرفته‌ شده است تا هزینه‌ها به مردم منتقل نشود. طبق برخی از اخبار غیررسمی ظاهرا تعرفه خودروهای زیر هزار سی‌سی 5 درصد در نظر گرفته شده و هر چه حجم موتور خودرو افزایش ‌‌یابد تعرفه نیز روند صعودی به خود می‌‌گیرد.

وزیر صمت دولت سیزدهم را می‌‌توان تنها وزیری خواند که روی خوش به واردات خودرو نشان داده است. در مورد دلایل این روی خوش نشان‌دادن‌ها وزیر عنوان کرد که «ما به دو علت به واردات خودرو توجه داریم؛ علت نخست پُر کردن شکاف عرضه و تقاضاست؛ سال گذشته کمتر از یک میلیون دستگاه خودرو تولید شد، اما برآورد ما تقاضای یک میلیون و 500هزار خودرو بود؛ همچنین مدتی است که واردات خودرو انجام ‌نشده و خودروهای فرسوده نیز وجود دارند، بنابراین انباشت تقاضا موجب شده فاصله قیمت بازار تا قیمت کارخانه‌ای 100 درصد افزایش یابد؛ بنابراین یکی از کارکردهای ما برای واردات خودرو این است که با واردات تعدادی خودرو این فاصله قیمت را کاهش داده و همچنین پاسخگوی تقاضای انباشته‌شده باشیم». وی در ادامه تاکید کرد که در برنامه واردات خودرو به دنبال آن هستیم که عمده واردات خودرو مربوط به خودروهای کمتر از 10 هزار دلار باشد. اما واردات خودرو از هند و چین نیز چندی است که خبرساز شده، این در حالی است که فاطمی امین با بیان اینکه در میان خودروسازان معتبر اروپایی خودروسازانی وجود دارند که خودروهای باکیفیت و با قیمت زیر 10هزار دلار تولید می‌‌کنند، عنوان کرد که قید ما در مورد واردات خودرو، انتقال فناوری و دانش، کیفیت مناسب و استاندارد است؛ بنابراین فرقی نمی‌‌کند که خودرو را از چه کشوری وارد کنیم.

کاهش پلتفرم خودرویی

اما یکی از برنامه‌های آتی وزارت صمت، حذف پلتفرم‌های قدیمی و تولید پلتفرم‌های جدید است. در این زمینه دیروز فاطمی امین از تغییر در ترکیب پلتفرم‌ها سخن گفت و اینکه با این تغییر، کمیت تولید هم‌زمان با کیفیت آن افزایش یابد. منوچهر منطقی معاون صنایع حمل‌ونقل وزیر صمت نیز در این زمینه اظهار کرد که هم‌اکنون چهار پلتفرم باارزش در صنعت خودروی کشور وجود دارد که در دهک‌های مختلف قابل‌توزیع هستند و یکی از بحث‌های جدی ما که حدود 45 درصد از نیاز مصرفی مردم به خودرو را شامل می‌‌شود، توجه به پلتفرم‌های اقتصادی است. منطقی همچنین ادامه داد: کلید تولید این پلتفرم خودرویی زده ‌شده است و به‌زودی با حضور وزیر صنعت، معدن و تجارت رونمایی می‌‌شود و پلتفرمی برای تولید محصولاتی با حدود قیمتی 6 تا 8هزار دلار خواهد بود.

تا سال 1402 به نقطه عطف در صنعت خودرو می‌رسیم

اظهارات روز گذشته وزیر صمت با پاسخ به دو سوال خودرویی به پایان رسید. وی در پاسخ به پرسشی مبنی‌بر اهداف صنعت خودرو در سال 1402، عنوان کرد که ‌ منظور ما این نیست که در آن سال همه‌چیز در مورد خودرو درست می‌‌شود، اما در این سال به اصلاح ساختار مدیریتی در خصوص خودرو خواهیم رسید. به این صورت که ظرفیت‌های خالی این صنعت فعال و زنجیره تامین اصلاح و بدیهیات کیفیت پایین تا سال 1402 اصلاح خواهد شد. فاطمی امین افزود:‌ البته برنامه ما برای تحول در صنعت خودرو تا سال 1404 است، اما تا سال 1402 به نقطه عطف در صنعت خودرو خواهیم رسید. وی همچنین به مخالفت خود با عرضه خودرو در بورس کالا پرداخت و عنوان کرد که مذاکرات هنوز ادامه دارد. وی در مورد توقف ناگهانی عرضه دو خودرو در بورس کالا توضیح داد:‌ از یک ماه و نیم پیش گفت‌وگوهایی با بورس کالا برای توقف عرضه خودرو در بورس کالا صورت گرفته بود، اما متاسفانه روال را جلو بردند و نامه یک روز پیش از عرضه به بورس کالا در مورد توقف عرضه خودرو نیز درواقع یک اتمام‌حجت بود. وی به این نکته نیز اشاره داشت که بورس کالا درواقع برای عرضه کالاهای بی‌نام‌ونشان است، البته من با عرضه خودرو در بورس مخالف نیستم، اگرچه این کار حرفه‌ای نیست. فاطمی امین توضیح داد:‌ در عرضه خودرو در بورس کالا رانت وجود داشت و کسانی که رانت آن‌ها از بین رفت، فضای رسانه‌ای را معکوس کردند.

4 محور احیای حکمرانی «صمت»