در این مقاله به بررسی مسئولیت شرکاء و سهامداران در شرکت با مسئولیت محدود و سهامی خاص و ذکرنکات احتیاطی در معاملات با این شرکتها می‌پردازیم.
به موجب ماده 20 قانون تجارت، شرکت‌های تجاری به هفت قسم میباشند که عبارتند از:
-
شرکت سهامی( که خود بر دو نوع خاص و عام تقسیم میشوند.)
-
شرکت با مسئولیت محدود؛
-
شرکت تضامنی؛
-
شرکت مختلط غیرسهامی؛
-
شرکت مختلط سهامی؛
-
شرکت نسبی؛
-
شرکت تعاونی تولید و مصرف.
قبل از ثبت شرکت و یا راه‌اندازی تجارتی در قالب شرکت و قبل از آن‌که قراردادی با شرکتی منعقد کنید لازم است با انواع شرکتها و مسئولیت‌های سهامداران و شرکاء ومدیران، آشنا باشید.
لازم به ذکر است که صرف وجود شرکت به تنهایی نمی‌تواند باعث الزام سهامداران به انجام تعهدات آن شرکت و یا باعث پشتوانه دار گردیدن قراردادهای منعقده با آن شرکت گردد. بلکه در خصوص شرکتها نیز مسلماً نوع شرکت و اعتبار تجاری سهامداران و مدیران می‌تواند در تحکیم قرارداد و اجرا شدن کامل قرارداد مؤثر باشد.
با توجه به اهمیت شرکتها در این‌جا به بررسی دونوع از رایج‌ترین انواع شرکت‌های تجاری که شرکت‌های سهامی خاص، با مسئولیت محدود، می‌پردازیم :
شرکت با مسئولیت محدود: شرکت با مسئولیت محدود شرکتی است که در آن مسئولیت شرکاء محدود به میزان مبلغ سهم‌الشرکه ایشان در شرکت می‌باشد (ماده 94 ق.ت). لازم به ذکر است که حداقل سرمایه شرکاء در شرکت با مسئولیت محدود یک میلیون ریال می‌باشد و حداقل تعداد شریک جهت تشکیل چنین شرکتی ،دو نفر می‌باشد. بنابراین دو نفر میتوانند با مجموع سهم‌الشرکه یک میلیون ریال اقدام به تشکیل شرکت با مسئولیت محدود بنمایند.
(لازم به توضیح است که نیازی به واریز این سرمایه به حساب خاص و یا وجود واقعی این سرمایه نیست و ممکنست چنین سرمایه ای وجود خارجی نداشته باشد. بنابراین دو نفر بدون هیچ دارایی و سرمایه ای میتوانند شرکتی با سرمایه ده هزار میلیاردریال تاسیس نمایند .!!! )در این صورت چنانچه سهم‌الشرکه یک شریک سیصد هزار ریال و سهم‌الشرکه شریک دیگر هفتصد هزار ریال باشد در آن صورت چنانچه فردی از شرکت مذکور یک میلیارد تومان طلبکار باشد و بخواهد بر علیه شرکاء اقدام نماید اولاً تا زمانی که شرکت منحل نشده نمی‌تواند بابت مطالبات خود به شرکاء مراجعه نماید و پس از انحلال شرکت نیز صرفاً می‌تواند به اندازه مبلغ سهم‌الشرکه شرکاء (هفتصد هزار ریال و سیصد هزار ریال) به شرکاء تشکیل دهنده شرکت ودارایی ایشان بابت مطالبات خود مراجعه نماید. بنابراین چنانچه مشخص است در شرکت با مسئولیت محدود، مسئولیت شرکاء بسیار محدود و ناچیز می‌باشد. بنابراین چنانچه شخصی قصد تشکیل شرکت داشته باشد و بخواهد کمترین مسئولیت را داشته باشد شرکت با مسئولیت محدود می‌تواند گزینه بسیار مناسبی باشد.
از سوی دیگر چنانچه فردی بخواهد با شرکت مسئولیت محدود معامله نماید لازم است اولاً میزان سرمایه شرکت را بررسی نماید. ضمناً میزان سهم‌الشرکه شرکاء و مدیران کلیدی در آن شرکت را بررسی نماید. همچنین لازم است در صورتی که معامله مهمی می‌خواهد با آن شرکت انجام دهد وضعیت تراز مالی آن شرکت و دارایی‌های آن شرکت را مورد بررسی قرار دهد. لازم به توضیح است که دارایی‌های شرکت ارتباطی به سرمایه ثبتی شرکت نداشته و ممکن است در حالی که شرکتی فقط یک میلیون ریال سرمایه دارد (حداقل سرمایه لازم برای ثبت شرکت) اما میلیاردها ریال دارایی به نام شرکت باشد.
از سوی دیگر در معاملات مهم با شرکت‌های مسئولیت محدود که شناخت کافی از عملکرد و رزومه شرکت و شرکاء و مدیران آن وجود ندارد، لازم است در قرارداد منعقده برای یک یا چند مدیر یا شریک که معامله کننده به اعتبار آن‌ها قرارداد منعقد می‌کند به همراه شرکت در قبال تعهدات شرکت مسئولیت تضامنی پیش‌بینی گردد.
مثلا" چنین عبارتی در قرارداد منعقد گردد(آقای/خانم در خصوص کلیه تعهدات شرکت در قبال آقای /خانم/ با شرکت دارای مسوولیت تضامنی میباشند .)
ضمنا" لازم به ذکر است که در صورتی که چکی از شرکت گرفته شود امضا کنندگان چک به همراه شرکت متعهد وجه چک میباشند و دارای مسوولیت تضامنی با شرکت میباشند .
شرکت سهامی خاص: نوع دیگر شرکت که امروزه رواج بسیاری دارد شرکت سهامی خاص می‌باشد و به دلیل اهمیت و رواج آن به بررسی آن می‌پردازیم.
این نوع شرکت که گاهاً به اشتباه در مقابل شرکت مسئولیت محدود قرار می‌گیرد و در عوام گاهاً شرکت با مسئولیت نامحدود نامیده می‌شود حداقل با سه سهام‌دار و دو بازرس تشکیل می‌شود (ماده 3 لایحه اصلاحی قانون تجارت). در شرکت سهامی خاص نیز همچون شرکت با مسئولیت محدود حداقل سرمایه لازم جهت تشکیل شرکت یک میلیون ریال می‌باشد (ماده 5 لایحه‌ی اصلاحی قانون تجارت). به موجب ماده‌ی یک لایحه اصلاحی قسمتی از قانون تجارت و بر خلاف دیدگاه عموم جامعه و بر خلاف اصطلاحی که گاهاً به اشتباه عنوان شرکت با مسئولیت نامحدود به شرکت سهامی خاص اطلاق می‌گردد در شرکت‌های سهامی خاص نیز همچون شرکت با مسئولیت محدود، مسئولیت صاحبان سهام در شرکت سهامی خاص محدود به مبلغ اسمی سهام آن‌ها است. یعنی چنانچه یک شرکت سهامی خاص دارای یک میلیون و دویست هزار ریال سرمایه و سرمایه آن به 1200 سهم هزار ریالی تقسیم شده باشد و آن شرکت دارای سه سهام‌دار باشد که سهام آن‌ها با هم برابر و هر یک 400 سهم داشته باشند در صورتی که فردی از آن شرکت یکصد میلیارد ریال طلبکار باشد پس از انحلال شرکت سهامی خاص صرفاً می‌تواند به میزان 000/400 =1000 × 400 ریال به هر یک از سهامداران بابت طلب خود مراجعه نماید.
هر چند که شرکت سهامی خاص نسبت به شرکت با مسئولیت محدود دارای نظم و انسجام و نظارت بیشتری می‌باشد و بنابراین مسئولیت بیشتری را متوجه سهامداران، مدیران و بازرسان می‌نماید و قوانین جامعتری بر شرکت سهامی خاص حاکم است اما در هر حال مسئولیت سهامداران در قبال طلبکاران شرکت مشابه شرکت با مسئولیت محدود می‌باشد و بدیهی است که با توجه به الزامات قانونی و ضوابط پیش‌بینی شده برای اداره شرکت سهامی خاص، معامله با شرکت سهامی خاص نسبت به شرکت با مسئولیت محدود مطمئن‌تر بوده اما لازم است جهت اطمینان از اجرای قرارداد، تمامی موارد احتیاطی که در خصوص معاملات با شرکت با مسئولیت محدود ذکر شد در شرکت سهامی خاص نیز در نظر گرفته شود.
لازم به توضیح است که مسئولیت سهامداران در شرکت سهامی عام نیز تفاوتی با شرکت سهامی خاص ندارد و محدود به میزان مبلغ اسمی سهام آن‌ها است.
گروه حقوقی طرح نو متشکل از وکلای پایه یک دادگستری با مدیریت آقای سیدرضا پورطراح وکیل پایه یک دادگستری و با همکاری سایر وکلای گروه حقوقی طرح نو آمادگی دارد تا با ارائه مشاوره‌ی حقوقی در امور تجاری و بازرگانی و تنظیم قراردادهای تجاری و نیز طرح دعاوی و دفاع شایسته از حقوق موکلین بتواند گامی مؤثر در راستای حل مشکلات حقوقی جامعه تجاری و بازرگانان فراهم نماید.
وکلای گروه حقوقی طرح نو فارغ التصیلان رشته های حقوق خصوصی و حقوق تجارت بین الملل و عضو کانون وکلای دادگستری و دارای سوابق و تجربیات مرتبط با امور تجاری و تنظیم قراردادها و طرح دعوی و دفاع از حقوق موکلین در امور بازرگانی و تجاری میباشند و هدف گروه حقوقی طرح نو ،احقاق حقوق موکلین وتلاش در راستای نیل به جامعه اقتصادی پویا و فعال و مورداطمینان می‌باشد.
بدیهی است با توجه به این‌که امور تجاری و بازرگانی اموری تخصصی میباشند لذا مشاوره حقوقی و وکالت در این زمینه نیز مستلزم تخصص، تجربه و مهارت مرتبط می‌باشد و وکلای گروه حقوقی
طرح نو با مدیریت آقای سیدرضا پورطراح وکیل پایه یک دادگستری با داشتن ویژگی‌های مورد اشاره سعی دارند تا نیازهای حقوقی موکلین در زمینه های تجاری را به نحو شایسته تامین نمایند. مفتخریم به اطلاع برسانیم که وکلای گروه حقوقی طرح نو (واقع در تهران – سعادت آباد) در تمامی ایام هفته بصورت حضوری و تلفنی (با خط ویژه 02122361822 و 09123599913 آماده ارائه مشاوره و قبول وکالت می باشند.
