با وجود گذشت چند سال از وعده ساخت فیلم سینمایی درباره عبدالمالک ریگی تروریست معدوم که جریان دستگیری‌اش یکی از پیچیده‌ترین عملیات‌های اطلاعاتی و امنیتی را به وجود آورد، هیچ اتفاقی برای عملی شدن این وعده پیش نیامد تا اینکه اتفاق مهم دیگری در حوزه امنیت رخ داد و این بار حادثه تروریستی تهران و حوادث قبل و پس از آن می‌تواند سوژه ساخت فیلم و سریال شود.
حادثه تروریستی حمله به مجلس شورای اسلامی و حرم مطهر امام راحل(ره) که با حضور نیروهای امنیتی منجر به هلاکت و دستگیری تیم‌های تروریستی شد، دارای ابعاد پیدا و پنهانی است که در آینده و با ادامه عملیات‌های اطلاعاتی و امنیتی بر گستردگی آن افزوده شده و احاطه نیروهای امنیتی و انتظامی کشورمان را بر حوزه امنیت کشور آشکارتر خواهد کرد. چنین حادثه بزرگی، سوژه نابی را برای سینمای ژانر حادثه به وجود می‌آورد، ولی سینمای ایران سال‌هاست که از چنین ژانری فاصله گرفته است و در عوض شاهد سینمای آپارتمانی هستیم که با دم دستی‌ترین داستان‌ها کارش را پیش می‌برد.
اکشن، ژانری که سینمای ایران از آن می‌ترسد!
سینمای اکشن یا حادثه‌ای در رده‌بندی بهترین و محبوب‌ترین ژانرهای سینمایی همیشه جایگاه اول یا دوم را به خود اختصاص داده است. «تیم دیرکس» منتقد فیلم درباره این ژانر سینمایی می‌نویسد: فیلم‌های اکشن معمولاً دارای انرژی بالا، بودجه بالا (بیگ پروداکشن) تعقیب و گریز، نجات، جنگ، دعوا، فرار، بحران (سیل، انفجار، بلایای طبیعی، آتش‌سوزی و غیره)، حرکت بدون توقف، ریتم دیدنی و جذاب و پرماجرا، اغلب دو بعدی مبارزه «آدم خوب» های قهرمان با «آدم بدها» طراحی شده‌اند.
به این ترتیب گروهی از محبوب‌ترین و پرفروش‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای جهان در این ژانر تولید شده‌اند.
مبارزه با تروریسم از جمله داستان‌ها و موضوعاتی بوده که فیلمنامه‌نویسان ژانر اکشن به آن توجه فراوانی دارند. مجموعه فیلم‌های مأمور 007 نشان‌دهنده علاقه هالیوود به پرداختن به موضوع تروریسم در سینماست که در آن یک مأمور امنیتی خیالی با امکانات فوق‌پیشرفته‌ای که دانشمندان امریکایی اختصاصاً برای وی طراحی کرده‌اند به جنگ دشمنان امریکا می‌رود.
جیمز باند تا سال‌های متمادی مسئول مبارزه با تروریسم و جاسوسی روس‌ها بود و ضربات جبران‌ناپذیری را بر بنده سازمان جاسوسی شوروی وارد می‌کرد!
این فیلم‌های تخیلی برای مجاب کردن مردم امریکا برای مبارزه با دشمن کمونیست نظام لیبرال امریکا طراحی و ساخته می‌شد. در دهه‌های بعد با ظهور بنیادگرایی ناشی از تفکرات وهابی در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا، ژانر اکشن در امریکا بر پرداخت به مبارزه نظامیان این کشور با گروه‌های تروریستی بنیادگرا که به منافع امریکا لطمه می‌زنند، متمرکز شد؛ روشی که تا امروز نیز با تغییراتی شاهد آن هستیم.
به‌رغم اینکه سینمای حادثه‌ای بیشترین مخاطب را در میان دوستداران سینما و فیلم دارد، سینمای ایران به دلایل مختلفی از جمله دلایل مالی و فنی از پرداختن به این‌گونه سینمایی طفره رفته است.
داستان‌های واقعی که خاک می‌خورند!
عملیات دستگیری تروریست مشهور منطقه جنوب شرق کشور، عبدالمالک ریگی یکی از پیچیده‌ترین عملیات‌های مبارزه با تروریسم در جهان را خلق کرد؛ عملیاتی که گفته می‌شود باعث حیرت سازمان‌های امنیتی غربی شده است. با وجود ساخت چند مستند از این عملیات بزرگ امنیتی که ابعاد بین‌المللی دارد، سینما و تلویزیون نسبت به آن اتفاق مهم بی‌تفاوتی محض را به نمایش گذاشتند. اوایل سال 91 بود که ارتش جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد قرار است مجموعه تلویزیونی «عبدالمالک ریگی» را به کارگردانی کمال تبریزی تولید کند. مدیر اول هنری ارتش همچنین از مراحل پایانی نگارش این فیلمنامه خبر داد و تأکید کرد شروع ساخت سریال بعد از اتمام فیلمنامه خواهد بود. حتی قرار شد ارتش بازی رایانه‌ای را با عنوان «عملیات دستگیری شرور شرق کشور» تولید کند. حال با گذشت بیش از پنج سال از زمان انتشار این خبر، نه تنها سریال تلویزیونی بلکه آن بازی رایانه‌ای نیز تولید نشده است.
مدیر وقت انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس، سال 94 و در اوایل انتصابش به مدیریت انجمن در گفت‌وگویی از ساخت فیلم سینمایی دستگیری عبدالمالک ریگی خبر داد و این وعده را داد که در سال 95 و همزمان با جشنواره فیلم مقاومت، این فیلم رونمایی خواهد شد!
اما در عمل به جای فیلم ریگی، امکانات انجمن در اختیار ساخت فیلمی با موضوع حوادث سال 88 قرار گرفت که به دلیل ضعف‌های ساختاری‌اش در جشنواره فیلم فجر استقبالی از آن نشد. به غیر از انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس، سایر نهادهای فرهنگی و هنری که بودجه تولید فیلم دارند و در طول سال از تولید چندین عنوان فیلم حمایت می‌کنند، نیز نسبت به تولید فیلمی درباره اقتدار امنیتی کشور بی‌توجهی کرده‌اند. در عوض این بی‌توجهی‌ها، سینمای ایران با رشد سریع فیلم‌های آپارتمانی با چند لوکیشن محدود که ارزان‌قیمت هستند، روبه‌رو است. این فیلم‌های ارزان‌قیمت برای به دست آوردن کف فروش در سینما یا کسب جوایز از جشنواره‌های خارجی اغلب سراغ موضوعاتی مانند خیانت یا مفاسد اخلاقی می‌روند.
چهارشنبه‌ای که نباید فراموش کرد
صبح چهارشنبه 17 اردیبهشت‌ماه سال 96 نقطه عطفی در مبارزه کشورمان با پدیده تروریسم است؛ روزی که دو عملیات کور در حرم امام خمینی(ره) و ساختمان مجلس شورای اسلامی با عملیات ضدتروریستی نیروهای امنیتی کشورمان روبه‌رو شد و بعد از آن بود که ابعاد بیشتری از رشته عملیات‌های امنیتی علیه گروه‌های تروریستی که از سوی برخی از دولت‌های عربی و غربی حمایت می‌شوند، منتشر شد؛ عملیات‌هایی که هنوز هم ادامه دارد و بر دامنه آن افزوده شده است.
اگر زمانی کارگردانان هالیوودی مانند مارک فاستر، سام مندس، مارتین کمپ بل و ترنس یانگ برای سر هم کردن داستانی جذاب از مأمور 007 سازمان سیا، مجبور بودند با نویسندگان فیلمنامه‌های مجموعه «جیمز باند» سروکله بزنند یا تهیه‌کننده‌ها را قانع کنند که با سرهم‌بندی داستانی تخیلی‌تر فروش فیلم بالاتر می‌رود، وقایع امنیتی کشورمان به خصوص ماجرای دستگیری عبدالمالک ریگی در آسمان یا فرو نشاندن فتنه تروریست‌ها با اقتدار اطلاعاتی و امنیتی کشورمان، پر است از سوژه‌های جذابی که هر کدام می‌تواند دستمایه تولید یک یا چند فیلم سینمایی شود. به شرط آنکه کارگردان‌های سینمای ایران کمی از فیلم‌های آپارتمانی فاصله بگیرند.
* جوان
