به قلم : شهزاد محمدیان - متخصص تغذیه ورزشی از استرالیا
تحریریه زندگی آنلاین : نقرس یکی از قدیمی‌ترین بیماری‌ها در تاریخچه پزشکی است. سقراط نیز از آن در نوشته‌های خود نام برده است. این بیماری ناشی از اختلال در سوخت و ساز پورینها است که با بالا رفتن اسید اوریک خون و رسوب اوراتهای سدیم به نام تافی در مفاصل کوچک و نسوج اطراف قابل تشخیص است. در نقرس مزمن معمول‌ترین مکان برای تافیها غضروف حلزونی گوش است.
افراد مبتلا به نقرس به دلایل ناشناخته قادر به دفع اضافه اسید اوریک ( محصول نهایی متابولیسم پورینها که از تجزیه نوکلئوپروتئینها به ویژه نوکلئوپروتئینهای با منشأ حیوانی حاصل می‌شوند) از بدن نیستند.نقرس معمولاً مردان بالاتر از 30 سال دارای سابقه خانوادگی نقرس را گرفتار می‌کند ولی در هر سنی ممکن است بروز کند و زنان نیز، به خصوص پس از یائسگی ممکن است مبتلا شوند. مصرف اخیر الکل یا غذا ، جراحی، عفونت، استرس جسمی یا عاطفی یا مصرف برخی داروها ممکن است به پیدایش علائم رفلاکس منجر شود.
بیشتربخوانید:
علائم و نشانه‌ها
درد شدید در یک مفصل، معمولاً در قاعده انگشت شست پا، البته سایر مفاصل نیز ممکن است گرفتار شود ( نظیر پا، انگشتان، مچ دست، آرنج، زانو یا مچ پا )
مفصل مبتلا ممکن است قرمز، متورم، داغ و خشک شود. تب تا حد 39 درجه سانتی‌گراد همراه یا بدون درد حمله ظرف چند ساعت مستقر می‌شود و ظرف چند روز یا چند هفته بهبود می‌یابد. در حملات بعدی ممکن است توده‌هایی ( به نام توفوس) زیر پوست در ناحیه لوله گوش، دست، پا، آرنج یا زانو ظاهر شود.
علت
علت نقرس افزایش تولید اسید اوریک یا کاهش ترشح و دفع ادراری آن یا هر دو است، به گونه‌ای که اسید اوریک به صورت کریستال‌های سوزنی شکل در بافت‌ها تجمع می‌یابد و موجب درد می‌شود. افراد مبتلا به نقرس عموماً استعداد ابتلا به این بیماری را دارند ولی ممکن است در اثر اختلالات خونی یا سرطان نظیر سرطان خون یا استفاده از برخی داروها نیز این بیماری ایجاد شود.
اقدام‌های اولیه پزشکی
پزشک معالج مفصل مبتلا را معاینه و میزان درد آن را مشخص و وجود سابقه خانوادگی نقرس را تعیین خواهد کرد. آزمایش مایع مفصلی، آزمایش خون و عکس‌برداری از مفصل از بررسی‌های احتمالی است.
بیشتربخوانید:
درمان
پزشک معالج ممکن است بروفن یا مسکن‌های ضد التهاب غیر کرتنی جهت رفع درد و تورم تجویز کند. باید از مصرف نوشابه‌های الکلی و غذاهای محرک بروز حمله اجتناب کنید. علاوه بر مسکن‌ها ممکن است سایر داروها نیز تجویز شود.
تغذیه
وزن خود را متناسب کنید. با این حال باید از رژیم‌های غذایی سنگین و کاهش وزن سریع پرهیز کرد. مایعات فراوان بنوشید چون کم آبی ممکن است موجب تشدید نقرس شود. مصرف پورینها را در غذای خود محدود کنید. پورینها تولید لاکتات را افزایش می‌دهند که با ترشح و دفع اسید اوریک رقابت می‌کند. غذاهای حاوی پورین زیاد عبارت است از گوشت گاو، اردک، گوشت‌های احشا ، نان شیرینی، و مخمر. غذاهای حاوی میزان متوسط پورین شامل گوشت‌ها، ماکیان، ماهی و ماهی صدف است. اسفناج، لوبیا، عدس، قارچ، نخود نیز دارای میزان متوسط پورین است. الکل مصرف نکنید.
ویتامین ث: 8 گرم در روز منجر به کاهش سطح اسید اوریک خون می‌شود. توجه داشته باشید که برخی افراد با مصرف این میزان ویتامین ث بدتر می‌شوند. اسید فولیک: 10-75 میلی‌گرم در روز آنزیم گزانتین اکسیداز را مهار می‌کند. بنابراین از تولید اسید اوریک جلوگیری می‌شود. آیکوزا پنتاانوییک اسید (apa) مواد التهاب زا ( لوکوتراین ها ) را مهار می‌کند. میزان مصرف 1500 میلی‌گرم در روز است . نیاسین: از مصرف نیاسین به میزان بیش از 50 میلی‌گرم در روز پرهیز کنید چون ممکن است باعث بروز حمله نقرس شود . ویتامین آ: این نگرانی وجود دارد که افزایش سطح رتینول ممکن است در برخی حملات تورم مفصل نقش داشته باشد.
بیشتربخوانید:
گیاهان
گیاهان را می‌توان به صورت عصاره خشک( کپسول، پودر، چای) ، گلیسریت ( عصاره گلیسرینه) یا تنتور ( عصاره الکلی) استفاده کرد. چای باید با استفاده از یک قاشق چای‌خوری، از گیاه در یک فنجان آب داغ تهیه شود. جوشاندن به مدت 5 تا 10 دقیقه جهت گل‌ها و برگ‌ها و 10 تا 20 دقیقه جهت ریشه‌ها ضروری است. 2 تا 4 فنجان در روز بنوشید.
پنجه شیطان دویلس کلاو harpagophytum) ) pracumbens: درد و التهاب را کاهش می‌دهد. یک تا 2 گرم 3 بار در روز از ریشه خشک شده به شکل پودر ، 4 تا 5 میلی لیتر 3 بار در روز از تنتور، یا 400 میلی‌گرم 3 بار در روز از عصاره خشک شده در طی حملات مصرف کنید.
بروملانین (ananas comosus ) : آنریم هضم کننده پروتئین ( ضد التهاب) وقتی که با معده خالی مصرف شود.میزان مصرف آن 125 تا 250 میلی‌گرم 3 بار در روز در طی حملات.
هومیوپاتی
آکونیت جهت شروع ناگهانی درد سوزشی ، اضطراب ، بی‌قراری و حملاتی که با شوک یا ضربه آغاز می‌شود. بلادونا جهت درد شدید که ممکن است نبض‌دار باشد. درد با هر حرکتی تشدید و با فشار بهتر می‌شود، مفصل بسیار داغ است. بریونیکا جهت دردی که با هر نوع حرکت تشدید می‌شود، درد با فشار و حرارت بهتر می‌شود. کلشی کوم جهت دردی که با حرکت و تغییر هوا بدتر می‌شود ، به خصوص اگر تهوع همراه با حملات وجود داشته باشد. لدوم در مواردی که مفاصل متورم ، بنفش رنگ و شبکه‌ای می‌شود، درد یا کمپرس سرد خیلی بهتر و با حرارت زیاد بدتر می‌شود.
بیشتربخوانید:
طب فیزیکی
کمپرس داغ و سرد : 3 دقیقه گرما به صورت متناوب یا نیم دقیقه سرما درد را کم و گردش خون را تقویت می‌کند. استراحت به مدت 24 ساعت بعد از حمله حاد . با این حال ، استراحت طولانی در بستر ممکن است موجب تشدید بیماری شود. پیگیری در صورت بروز حملات متعدد و آسیب وارد به مفصل ممکن است پزشک معالج شما را به یک متخصص ارتوپدی معرفی کند. ملاحظات ویژه افراد مبتلا به نقرس بیشتر در معرض خطر سنگ کلیه ، فشار خون بالا ، بیماری کلیوی، دیابت قندی ، تری گلیسرید بالا و تصلب شرایین هستند.
