به قلم : زهرا امام – روانشناس
تحریریه زندگی آنلاین : اضطراب در واقع یکی از مسائلی است که همواره می‌تواند در تمامی سنین بر اثر عوامل مختلف رخ دهد و فرد را دچار مشکلاتی کند.همان‌طور که می‌دانید اغلب داشتن اضطراب به طور مداوم می‌تواند زمینه‌ساز بروز مشکلات بسیاری برای افراد باشد.همچنین نیز اغلب در سالمندان مدیریت اضطراب می‌تواند بسیار حیاتی و مهم باشد و اغلب آن‌ها به دلایل مختلف نظیر نداشتن همسر، بیماری، مشکلات اقتصادی و بیماری‌های مختلف دچار اضطراب شوند که این مسئله در آن‌ها می‌تواند بسیار جدی و مهم باشد.در واقع استرس الزاماً خطرناک نیست و به طور حتم در زندگی امروزه اغلب همراه افراد است، اما زمانی که میزان استرس فرد بیش از حد معمول شود و مدتی که وارد می‌شود طولانی و شدید باشد، می‌تواند به مرور زمان سبب آسیب‌پذیری، ناتوانی و شکنندگی سالمندان بشود.اما چگونه می‌توان استرس در این دوران را کنترل کرد ؟
بیشتربخوانید:
دلیل بروز استرس در افراد سالمند
سؤالی که اغلب سالمندان و یا افراد جوان از روانشناس خود می‌پرسند این است که دلیل اصلی اینکه به استرس دچار می‌شوند چیست ؟در مرحله اول زمانی که افراد به سن بازنشستگی می‌رسند به آن دلیل که در کشور ما فرایند بازنشستگی به‌درستی انجام نمی‌شود و آموزش سازگاری فرد با دوران بازنشستگی به افراد داده نمی‌شود، خود می‌تواند سبب بروز استرس در فرد شود. در حالی که بازنشستگی دورانی سرشار از فرصت‌هاست .
دلیل بعدی که می‌تواند استرس در این افراد را زیاد کند این است که با کاهش درآمد در این دروان فرد دچار استرس‌های جدی می‌شود . بیماری‌های مزمنی که در دوران بازنشستگی افراد با آن مواجه می‌شود می‌تواند باعث فشار جسمی روحی و روانی در افراد شود .بخشی از سالمندان تنها زندگی می‌کنند، تقریباً می‌توان گفت 30 درصد افرا سالمند همسرانشان فوت کرده‌اند و مجبور هستند تنها زندگی کنند، همین امر می‌تواند استرس زا باشد.مراقبت از فرد سالمند در دوران بازنشستگی نیز استرس زا است، توصیه ما به شما عزیزان این است که در زمانی که مجبور به مراقبت از فرد بیمار هستید حتماً به خود و نیازهای خود توجه کنید و اجازه ندهید که استرس‌های طولانی مدت و شدید سبب آسیب‌پذیری شما شود.
در برخی از سالمندان دیده شده است که نوه‌های خانواده بیش از اندازه در کنار پدربزرگ و مادربزرگ نگهداری می‌شوند بدون توجه به توانمندی آن‌ها .این مسئله تا حدی می‌تواند به کنترل استرس کمک کند اما زمانی که از حد مجاز خود خارج شد به مرور زمان سبب بروز مشکل در افراد می‌شود .به هر حال نگرانی در مورد مرگ، آینده، عدم برنامه ریزی و بی‌هدفی که در زندگی دارند همگی می‌تواند باعث استرس در دوران سالمندی شود .
استرس با افراد چه می‌کند ؟
می‌توان گفت که همواره استرس با علائم جسمی و روحی بسیاری همراه است که در ادامه به بررسی برخی از آن‌ها می‌پردازیم. علائم استرس جسمی شامل افزایش فشار خون، مشکل تنفسی، تعریق و سر درد همه این‌ها اغلب می‌توانند ناشی از استرس به وجود بیایند. .اما علائم روحی روانی استرس، که بیشتر دیده می‌شود شامل، عدم اعتماد به نفس، اختلال تمرکز به گونه‌ای که اطرافیان تصور می‌کنند فرد دچار آلزایمر شده است.در واقع یک سالمند باید بپذیرد که فرآیند پیری همراه با بخشی از زوال جسم همراه است، این موضوع باید توسط فرد پذیرفته شود. همچنین فرد باید کنار آمدن با استرس و کنترل آن را یاد بگیرید، همیشه استرس‌ها ماندگار نیستند. این موضع خصوصاً در سالمندانی که در زندگی خود همراه با فراز و نشیب‌های زیادی در زندگی خود بوده‌اند، دیده می‌شود.
بیشتربخوانید:
استرس در سالمندان با چه علائمی همراه باشد؟
اغلب همان‌طور که گفته شد استرس و اضطراب در دوران سالمندی می‌تواند با نشانه‌ها و علائمی همراه باشد و مشکلاتی را برای فرد به وجود آورد.برخی از علائم اضطراب در دوره سالمندی عبارت‌اند از:
تپش قلب
سردی دست و پا
سیاهی زیر چشم
یبوست و گاهی اسهال
سایش دندان‌ها بر روی یکدیگر
وجود مشکلات گوارشی
لرزش دست و دردهای عضلانی
افزایش فشار خون در سالمندان
افزایش سرعت تنفس
تهوع، استفراغ و نفخ
استرس و کرونا ویروس
همین مشکلی که در جهان به تازگی دیده شده است، کرونا ویروس خود سبب بروز مشکلات و خانه نشینی در افراد شده است این امر به مراتب سبب بروز مشکلات روحی و روانی در افراد می‌شود . کرونا ویروس قطعاً با همکاری مردم تا یک یا دو ما دیگر ریشه‌کن می‌شود، اما مسئله مهم این است که افراد تا چه حد با این استرس کنار بیایند و چگونه خود را کنترل کنند .استرس و اضطراب بیش از حد نه تنها کمکی نمی‌کند بلکه می‌تواند وضعیت بدن را برای پذیرش این ویروس مهیا کند .خیلی از سالمندان که به تنهایی زندگی می‌کنند در زمان ابتلا به این ویروس به کسی اطلاع نمی‌دهند تا فرزندان خود را درگیر نکنند . در صورتی که کاملاً اشتباه است و لازم است تا فعالیت‌های جمعی برای درمان و پیشگیری از این ویروس خطرناک انجام شود . لازم است تا سالمندان و یا بازنشستگان همیشه یک سری افراد در اطراف خود داشته باشند که دائماً با آن‌ها در تماس باشند، تا با کمک این افراد بتوان استرس‌ها و نگرانی‌های خود را کاهش دهند .فراهم‌سازی فعالیت‌هایی که با آن‌ها حال خود را بهتر کنید بسیار کمک کننده است ، این می‌تواند سرگرمی با حیوانات، گل‌ها و… باشد .نکته‌ای قابل توجه در سالمندان این است که هویت خود را پیدا کنند زیرا بخشی از هویت هر فرد وابسته به اشتغال آن فرد است و زمانی که به دوران بازنشستگی می‌رسید بیشتر کارهایی که انجام می‌شود منفعلانه است . گذراندن اوقات فراغت خود یک هنر است که باید آن را یاد بگیرید . با تعریف یک زندگی فعال و پویا به خود کمک می‌کنید تا از تمام دقایق عمر خود لذت ببرید .
بیشتربخوانید:
مدیریت استرس در سالمندان
به طور کلی می‌توان با استفاده از برخی اقدامات اضطراب و استرس ناشی از عوامل مختلف را مدیریت کرد؛ زیرا که همان‌طور که گفته شد اغلب استرس و اضطراب در سالمندان می‌تواند زمینه‌ساز بروز مشکلات و بیماری‌های گوناگون برای آن‌ها باشد.برخی اقدامات مفید جهت مدیریت اضطراب در سالمندان عبارت‌اند از:
مراجعه به مشاوره و صحبت کردن در خصوص ترس‌ها، نگرانی‌ها و احساسات
دادن اعتماد به نفس به سالمندان
داشتن ارتباط مفید با خانواده و مشغول کردن آن‌ها به انجام فعالیت‌های مفید نظیر ورزش کردن جهت جلوگیری و کاهش استرس و اضطراب
داشتن رژیم غذایی سالم برای بهبود وضعیت جسمانی و کاهش استرس
داشتن خواب کافی
گوش دادن موسیقی‌های آرامش‌بخش
انجام ورزش‌های آرام نظیر یوگا