اپل؛ آخرین قربانی جنگ تکنولوژی چین و آمریکا

 در اواخر ماه اوت و بدون هیچ اعلام قبلی، شرکت هوآوی از گوشی مدل Mate 60 Pro خود رونمایی کرد. این گوشی به عنوان نخستین موبایل هوشمندی که به‌طور کامل در چین ساخته شده است و امکان سازگاری و استفاده از شبکه‌های 5G را هم دارد، یک ضربه ناگهانی و فوری بود. پردازنده‌های داخل این گوشی توسط رقیب تراشه‌ساز چینی، یعنی SMIC، ساخته شده است. این دقیقا همان تکنولوژی است که آمریکا تلاش می‌کند آن را از دسترس هوآوی و دیگر شرکت‌های چینی خارج کند.

اگر عقب ماندن از یک رقیب چینی در صحنه برای آزردن اپل کافی نبود، چند روز بعد از آن خبری منتشر شد که نشان می‌داد چند نهاد و شرکت دولتی چین احتمالا استفاده از گوشی‌های آی‌فون را برای کارمندانشان ممنوع می‌کنند. همین خبر کافی بود تا ارزش سهام این غول تکنولوژی آمریکایی تا شش درصد افت کند و ارزش بازار آن چیزی حدود 200 میلیارد دلار کاهش یابد.

چنین ممنوعیتی تاثیر مستقیمی بر درآمدها و بازار اپل خواهد داشت. بانک سرمایه‌گذاری Jefferies تاکید می‌کند که اقلیت کوچکی از حدود هفت میلیون کارمند دولتی چین توانایی مالی خرید گوشی‌های آی‌فون را دارند. با این حال همچنان شایعات و نشانه‌هایی وجود دارند که نه تنها اپل، بلکه روابط خوب بلندمدتش با چین ممکن است تحت تاثیر مناسبات ژئوپلیتیک، آسیب‌پذیر باشند. علاوه بر این، هدف قرار دادن ارزشمندترین شرکت آمریکا توسط چین در ترکیب با مهارت تراشه‌ساز جدید این کشور یعنی SMIC، ممکن است تندروهای واشنگتن را تحریک کند تا نظارت‌ها و اقدامات ضدچینی خودشان را تشدید کنند. دولت چین احتمالا به چنین اقداماتی واکنش نشان می‌دهد و از نردبان این تنش‌ها بالا می‌رود. با این اوصاف هیچ تعجبی ندارد که سرمایه‌گذاران هم تحت تاثیر قرار گرفته و از انجام هر سرمایه‌گذاری دیگری ترسیده و منصرف می‌شوند.

تا کنون هر کدام از اقدامات تلافی‌جویانه‌ای که در جریان این کشمکش‌ها انجام شده‌اند، بیشترین تاثیر را بر شرکت‌های تراشه‌ساز و تولیدکننده قطعات نیمه‌رسانا گذاشته‌اند. در سال گذشته آمریکا صادرات تراشه‌های پیشرفته و ابزارهایی را که برای ساختن آنها به‌کار می‌رود، به چین ممنوع کرد. شرکت انویدیا که به‌طور تخصصی در زمینه تولید پردازنده‌های هوش مصنوعی فعالیت می‌کند و در سال جاری میلادی ارزش بازار آن از مرز یک تریلیون دلار عبور کرده است، اعلام کرد که نظارت‌ها و محدودیت‌های تجاری درآمد فصل این شرکت را تا 6 درصد کاهش خواهد داد. کنترل‌های شدیدتر می‌تواند تا حد زیادی فروش تراشه‌های هوش مصنوعی مخصوص دیتاسنتر این شرکت را تحت تاثیر قرار بدهد تا در نهایت بین 20 تا 25 درصد از این فروش به چین منتقل شود. در ماه اوت شرکت انویدیا اعلام کرد که دولت آمریکا در حال کنترل و رصد صادرات پیشرفته‌ترین تراشه‌های هوش مصنوعی به خاورمیانه است و احتمالا از شرکت‌های چینی برای کسب سهم آنها در این بازارها جلوگیری خواهد کرد.

این تولیدکنندگان تراشه از روابط‌شان با چین هم آزرده شده‌اند. در ماه مه ‌چین استفاده از تراشه‌های حافظه ساخت شرکت Micron در پروژه‌های زیرساختی خاصی را ممنوع کرد. شرکت Micron که در آیداهو مستقر است، اعلام کرد که این اقدام می‌تواند درآمد سالانه آن را تا بیش از 10 درصد کاهش دهد. زمزمه‌ها و شایعات درباره ممنوعیت استفاده از آی‌فون در نهادهای دولتی چین باعث شد قیمت سهام تامین‌کنندگان آمریکایی تراشه‌های آی‌فون، از جمله Cirrus، کوالکام و Skyworks کاهش چشمگیری پیدا کند. این در حالی است که به گفته استیسی راسگون از کارگزاری Bernstein، رگولاتورهای چینی فرآیند پذیرش خریدهای آمریکایی بزرگ را هم به تعویق انداخته‌اند. در نتیجه در اوایل ماه اوت امسال شرکت تراشه‌سازی اینتل تلاش خود برای خرید Tower Semiconductor، شرکت تراشه‌سازی متعلق به فلسطین اشغالی، با قیمت 4/ 5 میلیارد دلار را متوقف کند.

جالب اینجاست که موقعیت سازندگان آمریکایی ابزارهای تراشه‌سازی، پیچیده‌تر هم هست. دو شرکت lam Research و Applied Materials که در همین زمینه فعالیت می‌کنند، هشدار داده‌اند که فروش 2میلیارد دلاری آنها در سال گذشته میلادی، در سال 2023 تحت تاثیر این مناسبات ژئوپلیتیک قرار می‌گیرد. این میزان در حدود 10 درصد از درآمد آنها را به خود اختصاص می‌دهد. با این حال بخشی از این میزان ممکن است با افزایش فروش تجهیزات مورد استفاده در ساخت پردازنده‌های نیمه‌رسانای کمتر پیشرفته جبران شود. شرکت‌های آمریکایی می‌توانند این میزان فروش به چین را همچنان حفظ کنند که از این راهکار بهره بگیرند. بررسی‌های انجام شده توسط شرکت تحلیلی New Street Research نشان می‌دهد که در فاصله سال‌های 2019 تا 2023 تعداد خریداران چینی چنین ابزارها و تجهیزاتی تقریبا تا چهار برابر افزایش پیدا کرده است.

تشدید نظارت‌ها و محدودیت‌ها ممکن است نه تنها اپل، بلکه مشکلات تمام غول‌های تکنولوژی آمریکایی را بیشتر کند. طبق گزارش وال‌استریت ژورنال، جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا در حال بررسی فرآیندی برای مهار و کنترل دسترسی چین به خدمات رایانش ابری شرکت‌های آمریکایی است. اگر چنین اتفاقی رخ بدهد، شرکت‌هایی مانند آلفابت، آمازون و مایکروسافت در خط مقدم این جبهه خواهند بود و طبیعتا بیشترین آسیب را از چنین تصمیمی خواهند خورد.

از نظر آمریکایی‌ها تا حالا بزرگ‌ترین بازندگان هوآوی، SMIC و دیگر غول‌های تکنولوژی چینی بوده‌اند. این شرکت‌ها قطعا از تنش‌های ژئوپلیتیک‌ چین و آمریکا آسیب دیده‌اند، اما امروز آنها از ملی‌گرایی تکنولوژیکی سود می‌برند که پیامد و محصول جانبی این کشمکش‌هاست. به گواه بررسی‌های انجام شده توسط شرکت تحقیقات بازار IDC، سهم هوآوی از فروش داخلی موبایل‌های هوشمند از 7 درصد در فصل دوم سال گذشته میلادی به 13 درصد در فصل دوم سال جاری میلادی رسیده است. گوشی جدید شرکت هوآوی که مبتنی بر 5G است، تنها در دو روز به‌طور کامل فروخته شد. تحلیل‌گران و کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که ممنوعیت آی‌فون در چین می‌تواند فروش این گوشی را به‌شدت افزایش بدهد.

هوآوی همچنین از تلاش‌ها و اقدامات شرکت SMIC برای نوآوری و خلاقیت بیشتر در سایه محدودیت‌های آمریکا، بهره می‌برد. در همین حال و در یک هفته اول بعد از معرفی گوشی Mate 60 Pro هوآوی، قیمت سهام این سازنده تراشه چینی تا 10 درصد افزایش پیدا کرد. بی‌شک روال فعلی برخلاف پیش‌بینی‌ها و انتظارات تندروهای آمریکایی است و شواهد نشان می‌دهند که ادامه آن تنها باعث آسیب بیشتر به غول‌های تکنولوژی آمریکایی و در راس آنها اپل می‌شود که در حال حاضر ارزشمندترین شرکت ایالات متحده است.

منبع: اکونومیست