سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب الله لبنان روز شنبه به مناسبت روز شهید یک سخنرانی زنده داشت. او که یک هفته پس از سخنرانیاش در مورد هفتم اکتبر، پشت تریبون رفت، عملیات حماس را بزرگترین عملیات خواند و تاکید کرد که هدف اسرائیل از بمباران غزه با این حجم از خشونت ناامید کردن مردم از مقاومت است.
او تاکید کرد که اسرائیل تنها به غزه بسنده نخواهد کرد و بهدنبال لبنان و کشورهای منطقه هم خواهد آمد. او سپس با انتقاد از کشورهای عربی گفت: «آیا 57 کشور عربی و اسلامی نمیتوانند گذرگاه غزه را باز کنند و انواع کمکها را وارد کنند و مردم را نجات دهند؟» او تصریح کرد: «کسی از شما ارتش نخواست. نمیخواهیم خودتان را خسته کنید. جنگ را متوقف کنید.» به گزارش المنار، سید حسن نصرالله گفت: «دشمن به خودش خسارتهای زیادی میزند که از جمله آن، آشکار کردن واقعیت ددمنشانه خود است.» دبیرکل حزبالله عنوان داشت: «رژیم اشغالگر ضربههای محکمی به طرحهای عادیسازی که برای آن تلاش میکند، وارد کرد و موضع ملتهای ما در مخالفت با این عادیسازیها شدیدتر خواهد شد.»
سید حسن نصرالله خطاب به آمریکا گفت: «کسی میتواند این تجاوز را متوقف کند که این تجاوز را مدیریت میکند و آن طرف، ایالات متحده است. بنابراین اگر میخواهید وارد جنگ منطقهای نشویم، باید آن را متوقف کنید.» او سپس به نقش سازنده ایران در منطقه اشاره کرد و افزود: «اگر قدرتی برای مقاومت در لبنان و فلسطین و جنبشهای مقاومت در منطقه وجود دارد، به برکت ایران است.» او گفت: «ایران همیشه از جبهه مقاومت به صورت نامحدود و تمام نشدنی حمایت کرده؛ چه مالی،چه سیاسی و دیپلماسی.» به گفته او جمهوری اسلامی ایران گروههای جبهه مقاومت را بینیاز و قوی کرده است. دبیرکل حزبالله اظهار کرد: «فلسطینیها از نشست سران عربی- اسلامی که 57 کشور را در ریاض دور هم جمع کرده است، میخواهند که موضعی واحد داشته باشند. فلسطینیها امیدوارند که نشست روز شنبه سران ریاض بتواند بر ایالات متحده برای توقف این تجاوز اعمال فشار کند.
فلسطینیها امیدوارند که نشست سران ریاض بتواند گذرگاه رفح را برای انتقال کمکها و مجروحان بگشاید.» سید حسن نصرالله همچنین عنوان داشت: افزایش مقاومت در کرانه باختری، ممکن است اشغالگر را مجبور کند برخی از نیروهایش را از مرزها با غزه و لبنان خارج کند. سید حسن نصرالله در ادامه با تمجید از نیروهای مقاومت افزود: «حملات نیروهای یمنی با موشک و پهپاد به مواضع اسرائیلی نتایج مهمی به دور از عملیات رهگیری آنها دارد.» دبیرکل حزب الله خاطرنشان کرد: «اهمیت پشتیبانی نیروهای مسلح یمن از فلسطین این است که ارتش و مقاومت در یک زمان با هم هستند.»
سید حسن نصرالله گفت: «دشمن مجبور شد بخشی از پدافندهای هوایی خود و گنبد آهنین و موشکهای پاتریوت را از جنوب و شمال فلسطین به ایلات ببرد.» وی افزود: «حملات مبارک نیروهای یمنی منجر به فشار بیشتر بر دولت اشغالگر از طریق عملیات مهاجرت شهرکنشینهایش شد.» نصرالله همچنین در مورد نقش حزبالله در جبهه مقاومت گفت: «این نبرد مثل بقیه نبردها نیست.گام به گام حرکت میکنیم. سیاست ما در نبرد کنونی، میدان است که عمل میکند، میدان است که سخن میگوید. بعد ما میآییم گزارش میدهیم. بنابراین چشمهایتان به میدان باشد نه به سخنرانیها» .
محاصره بیمارستانها در غزه
بیمارستانهای شهر غزه روز جمعه به طور فزایندهای در محاصره قرار گرفتند و صدها بیمار و مجروح و هزاران آواره در محوطه بیمارستانها سرگردان بودند، زیرا درگیریهای شدید و نزدیکی بین نیروهای اسرائیلی و حماس در اطراف آنها در جریان بود. بیثباتی و ناایمنی بیمارستانها در اوایل روز جمعه با اصابت گلولهها به داخل مجتمع الشفا، بزرگترین بیمارستان غزه، مشخص شد. همچنین در ویدئویی چنین نشان داده میشود که مردم در حالی که تلاش میکنند بیمارستان را تخلیه کنند، با شلیک گلوله به عقب برگردانده میشوند. «توماس فولر»، «آرون باکسرمن»، «مالاشی براون» و «نیل کولیر» در گزارش 10 نوامبر در نیویورکتایمز نوشتند، مدیران بیمارستان و وزارت بهداشت غزه روز جمعه اعلام کردند که تانکها و نیروهای اسرائیلی چند بیمارستان در غزه را محاصره کردند.
سخنگوی ارتش اسرائیل درباره بیمارستانها گفت: «ما کمکم به آنها نزدیک میشویم» و از مردم خواست آنها را ترک کنند. اسرائیل مدعی است که حماس از بیمارستانها به عنوان سپر استفاده میکند و از درون آنها دست به عملیات میزند؛ در حالی که هزاران غیرنظامی فلسطینی در زمینهای آنها پناه گرفتهاند.رئیس بیمارستان الشفا گفت که این بیمارستان چهار بار در روز جمعه مورد حمله قرار گرفت و هفت نفر جان باخته و چند نفر دیگر زخمی شدند.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، در آنچه به نظر میرسید قویترین اظهارنظر او تا به امروز در مورد وضعیت وخیم غیرنظامیان غزه باشد، روز جمعه گفت که «بسیاری از فلسطینیها جان باختهاند.» بلینکن پس از یک سفر دیپلماتیک در کشورهای خاورمیانه و آسیا به خبرنگاران در دهلی نو گفت: «برای محافظت از غیرنظامیان و اطمینان از رسیدن کمکهای بشردوستانه باید کارهای بیشتری انجام شود. در این هفتههای گذشته افراد زیادی متحمل آسیب شدهاند و ما میخواهیم هر کاری که ممکن است انجام دهیم تا از آسیب به آنها جلوگیری کنیم و کمکهایی را که به آنها میشود به حداکثر برسانیم.» امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه، که ماه گذشته برای ابراز همبستگی به اسرائیل سفر کرد، در مصاحبه با بیبیسی روز جمعه از اسرائیل خواست بمبارانهایی را که باعث کشته شدن «این نوزادان، این زنان و این افراد مسن» میشود، متوقف کند.
بر اساس گزارش مقامات بهداشتی، مجموع تلفات غزه در روز جمعه از 11هزار نفر گذشت. اما روز چهارشنبه یک مقام ارشد وزارت امور خارجه آمریکا به کنگره گفت که ارقام واقعی تلفات ممکن است «حتی بیشتر از آن چیزی باشد که ذکر شده است.» به گفته کمیته حفاظت از روزنامه نگاران، در میان کشته شدگان بیش از 100 کارمند آنروا، و حداقل 40 روزنامه نگار و دیگر کارمندان رسانهها هستند. این کمیته گفت که میزان مرگ و میر روزنامه نگاران بالاترین میزان از سال 1992 است. مقامات غزه میگویند بیشترین تلفات مربوط به آسیبپذیرترین افراد بوده است. آنها گزارش دادند که بیش از 4500 کودک غزه و 3هزار زن از زمان آغاز درگیریها کشته شدهاند و نزدیک به 27500 نفر نیز زخمی شدهاند. اندکی پس از شروع حمله تلافی جویانه اسرائیل، مجتمعهای بیمارستانی در غزه به مراکز موقت پناهندگان تبدیل شدند.
از سوی دیگر، نیویورکتایمز هم در گزارش 11 نوامبر نوشت، به گفته مقامات مطلع از مذاکرات، حماس و اسرائیل در حال مذاکره برای دو پیشنهاد به منظور آزادی زندانیان هستند: یکی شامل تعداد کمی از افراد و دیگری که میتواند شامل 100 نفر یا بیشتر شود که غیرنظامی هستند و در غزه نگهداری میشوند. به گفته مقامات اسرائیلی و گروههای فلسطینی، حماس و سایر گروههای فلسطینی حدود 240 نفر را در غزه زندانی کردهاند. یک مقام اسرائیلی گفت که اندکی کمتر از نیمی از آنها غیرنظامی هستند و معامله بزرگتری که روی آن مذاکره میشود، شامل آزادی همه آنها میشود.
تونلهای غزه
نوار غزه در دل خود تمام دامهای دردناکی را دارد که سربازان از جنگ شهری انتظار دارند: کمینهای پنهان، خطوط دید کوتاه و در همه جا، غیرنظامیان آسیبپذیر که جایی برای پنهان شدن ندارند. در حالی که نیروهای زمینی اسرائیل در غزه پیشروی میکنند، اما خطر بزرگتر زیر پای آنهاست. «مارکو هرناندز» و «جاش هولدر» در گزارش 10 نوامبر در نیویورکتایمز نوشتند، نیروهای حماس هزارتویی از تونلهای مخفی ساختهاند که برخی معتقدند در سراسر غزه امتداد دارند. البته آنها تونلهای صرف نیستند. گذرگاهها به نیروهای حماس اجازه میدهند در امن و امان و بدون رصد دشمن جابهجا شوند. به گفته محققان، همچنین سنگرهایی برای ذخیره اسلحه، غذا و آب و حتی مراکز فرماندهی و تونلهایی برای وسایل نقلیه وجود دارد.
هیچ نقشه دقیقی از این شبکه تونلها وجود ندارد و تعداد کمی از اسرائیلیها آن را به طور مستقیم دیدهاند. اما عکسها و ویدئوها و گزارشهای افرادی که در تونلها بودهاند، خطوط کلی سیستم و نحوه استفاده از آن را نشان میدهد. برچیدن تونلها بخش مهمی از هدف اسرائیل است. تصاویر نشان میدهند که برای تخریب تونلهای روی زمین، نیروهای اسرائیلی در غزه باید ورودیهایی را پیدا کنند که اغلب در زیرزمینهای ساختمانها پنهان شده و به تونلهای بتنی منتهی میشوند. به گفته کارشناسان، آنها معمولا فقط شش و نیم فوت طول و سه فوت عرض دارند و مبارزان حماس را مجبور میکند تا از میان آنها حرکت کنند.
یک زن 85 ساله اسرائیلی که پس از ربوده شدن در 7 اکتبر به مدت 17 روز در تونلها زندانی شد، توضیح داد که از درون «شبکهای تار عنکبوتی» از تونلهای مرطوب عبور کرده است. او گفت که در نهایت به سالن بزرگی رسید که در آن 10 زندانی دیگر در آنجا نگهداری میشدند. پس از به قدرت رسیدن حماس در سال 2007، و محاصره این سرزمین از سوی اسرائیل، شبکه گستردهای از تونلهای قاچاق در زیر مرز بین غزه و مصر ساخته شده و گسترش یافت. از این تونلها برای دور زدن محاصره و واردات کالاهای مختلف، از سلاح و تجهیزات الکترونیکی گرفته تا مصالح ساختمانی و سوخت، استفاده میشود. مقامات مصری تلاشهای گستردهای برای از بین بردن این مسیرهای قاچاق انجام دادهاند، از جمله پمپاژ آب دریا برای سیلابی شدن شبکه و فروریختن بسیاری از تونلها. اما گمان میرود که برخی از تونلهای قاچاق همچنان فعال باشند.
اگرچه ارتش اسرائیل هم از نظر اندازه و هم از نظر تجهیزات بسیار پیشرفتهتر از حماس است اما مبارزه با حماس با شبکه تونلها یک اقدام پرخطر است. «جان دبلیو اسپنسر»، که در مورد جنگ شهری در «موسسه جنگ مدرن» آکادمی نظامی ایالات متحده مطالعه میکند، آن را بیشتر شبیه «جنگ در زیر دریا» توصیف میکند تا اینکه در سطح یا داخل ساختمان باشد. او اخیرا در پادکست پروژه Modern Warfare Project گفت: «هر آنچه در روی سطح استفاده میکنید، در زیر زمین کار نمیکند. شما باید تجهیزات ویژهای برای تنفس، دیدن، جهت یابی، برقراری ارتباط و به کارگیری وسایل کشنده بهویژه اسلحههای خاص داشته باشید.»
کارشناسان میگویند یکی از خطرات اصلی ورود به تونلها این است که حماس ممکن است ورودیها را با مواد منفجره مجهز کرده و سربازان اسرائیلی را به دام اندازد. «آهرون برگمن»، استاد ارشد دانشگاه کینگز کالج لندن که متخصص مسائل اعراب و اسرائیل است، میگوید: «لحظهای که متوجه شوند اسرائیلیها وارد تونلها شدهاند، دکمه را فشار میدهند و ممکن است همه چیز بر سر اسرائیلیها فرو بریزد.» نیروهای اسرائیلی احتمالا نخواهند توانست کل شبکه تونل را نابود کنند.
ساعت دیپلماتیک «تیک تیک» میکند
«بن کاسپیت» هم در گزارش 10 نوامبر در المانیتور نوشت، ارتش اسرائیل برای حمله زمینی به غزه، یک عملیات کند را انتخاب کرده و با احتیاط در مناطق پرجمعیت پیشروی میکند. نیروهای اسرائیلی آگاه هستند که از بین بردن حماس هفته ها- اگر نگوییم ماهها - طول میکشد؛ زمانی که رهبران اسرائیل لزوما در اختیار ندارند. ارتش اسرائیل به جای گامهای بزرگ مانند جنگ اکتبر 1973 در فواصل کوتاه و با گامهای کوتاه در حال پیشروی است چراکه میداند حماس در محیطهای شهری در کمین است. برای هموار کردن راه برای نیروهای زمینی و به حداقل رساندن تلفات سربازان در غزه، نیروی هوایی اسرائیل پیشاپیش مناطقی را بمباران میکند و به یگانهای مهندسی و زرهی کمک میکند تا زیرساختها را اینچ به اینچ شناسایی و از بین ببرند.
فرماندهان اسرائیلی اعتراف میکنند که حماس در حالی که متحمل تلفات سنگین و تخریب زیرساختها در شمال غزه شده اما به نظر نمیرسد به نقطه شکست نزدیک شود. یک منبع نظامی ارشد اسرائیلی که نخواست نامش فاش شود به المانیتور گفت: «آنها بیشتر قدرت خود را حفظ میکنند.» وی با اشاره به شبکه تونل وسیعی که حماس در زیر غزه حفر کرده است، افزود: «آنها در زیر زمین پنهان شدهاند. آنها متحرک هستند و احتمالا میتوانند از طریق متروی زیرزمینی از جنوب به شمال سفر کنند.» این افسر گفت که ساختار فرماندهی و کنترل حماس تاکنون بیشترین خسارات را متحمل شده اما بیشتر از 20هزار مبارز آن هنوز آسیبی ندیدهاند.یکی دیگر از افسران ارتش اسرائیل در توصیف شهر غزه به المانیتور گفت: «این شهر بسیار شلوغ است، یک شهر زیرزمینی با صدها کیلومتر تونل دارد که به گونهای ساخته شده که بتوانند به نیروهای بزرگ و تجهیزات، اکسیژن، دستگاههای فرماندهی و کنترل پناه دهند. نیروهای آنها میتوانند در قلب نیروهای ارتش اسرائیل ظاهر شوند، به آنها ضربه بزنند و بلافاصله به اعماق زمین بازگردند.
برای غلبه بر همه اینها، به زمان نیاز دارید.»بهرغم خواسته سربازان، بعید است که اسرائیل ماهها یا حتی هفتهها برای انجام ماموریت خود فرصت داشته باشد. دولت بایدن در برابر احساسات شدید طرفداری از فلسطین و فشارهای سیاسی داخلی در ایالات متحده گرفتار شده و دیری نخواهد بود که فشار بر کابینه جنگی اسرائیل را افزایش دهد. اکنون زمان برای اسرائیل به «تیک تیک» افتاده و کابینه جنگی باید زمان را دریابد وگرنه شاید در باتلاق غزه فرو رود.
پردیسهای دانشگاهی در کنار اسرائیل
«استفانی ساول»، «نیکولاس فاندوس» و دیگران در گزارش 10 نوامبر در نیویورکتایمز نوشتند، در ماه گذشته، رؤسای دانشگاهها توسط گروهی از فارغالتحصیلان و اعضای هیات علمی مورد ضرب و شتم قرار گرفتند زیرا متهم شدهاند که پس از حمله 7 اکتبر حماس به اسرائیل، در محکومیت یهودیستیزی به اندازه کافی قوی عمل نکردهاند. اکنون در برخی از دانشگاههای برجسته که با انتقادات شدید مواجه شدهاند - از جمله هاروارد، کلمبیا و دانشگاه پنسیلوانیا – روسای دانشگاه در تلاش هستند تا اقدامات مستقیمتری برای رفع نگرانیهای مربوط به یهودستیزی انجام دهند.
به همین ترتیب، دانشگاه کلمبیا روز جمعه دو گروه دانشجویی طرفدار فلسطین را تعلیق کرد. در روز پنجشنبه در هاروارد، «کلودین گای»، رئیس دانشگاه، عبارت «از رودخانه تا دریا» را محکوم کرد. در دانشگاه پنسیلوانیا، رئیس این دانشگاه، «الیزابت ماگیل»، به شدت علیه رویکردهای یهودستیزانه صحبت کرد. هر سه دانشگاه برای مقابله با یهودی ستیزی در محوطه دانشگاه، گروههای ضربت تشکیل دادند. این اقدامات ممکن است عزم فعالان دانشجویی طرفدار فلسطین را تقویت کند، که میگویند آنها فقط از مردم به حاشیه رانده شده و مظلوم ساکن غزه صحبت میکنند.
لندن در تسخیر مخالفان جنگ
معترضان در مرکز لندن روز شنبه پیش از برگزاری راهپیمایی طرفداران فلسطینی که صدها هزار نفر را به خود جذب کرد، تجمع کردند و پلیس به دلیل ترس از درگیری در روز بزرگداشت قربانیان جنگ، عملیات بزرگی را آغاز کرد. به گزارش رویترز، «راهپیمایی ملی برای فلسطین» یکی از چند برنامه از راهپیماییها در پایتخت بریتانیا برای نشان دادن حمایت از فلسطینیها از زمان آغاز حمله هوایی و زمینی اسرائیل به نوار غزه است. وزرای دولت خواستار لغو راهپیمایی روز شنبه شده بودند، زیرا مصادف با روز آتشبس است که پایان جنگ جهانی اول را نشان میدهد و یاد کشتهشدگان آن جنگ را گرامی میدارد. حدود یک کیلومتر دورتر از مکان راهپیمایی، حدود 1000 نفر برای تماشای مراسم یادبود جنگ جهانی صف کشیده بودند. در میان جمعیت، برخی از مخالفان جناح راست مخالف راهپیمایی حامی فلسطین بودند. تصاویر تلویزیونی درگیری بین دست راستیها و حامیان فلسطینی را نشان میداد. لندن برای اینکه درگیریها گسترش پیدا نکند، نزدیک به 2هزار پلیس را به کار گرفته بود تا مانع گسترش درگیریها شود.