تغییر پارادایم در بورس؟

 بازار در آینه آمار

در روزی که گذشت، شاخص‌‌‌‌‌کل بورس تهران با افزایش 2‌‌‌‌‌هزار و 330‌‌‌‌‌واحدی همراه شد، رشد 0.11‌‌‌‌‌درصدی شاخص‌‌‌‌‌کل در روز دوشنبه، این شاخص را به سطح 2‌‌‌‌‌میلیون و 55‌‌‌‌‌هزار‌‌‌‌‌واحدی رساند. همچنین نماگر هموزن نیز که نشانی از اثرگذاری یکسان کلیه نمادهای معاملاتی است، با رشد 0.66‌‌‌‌‌درصدی همراه شد تا به صعود مستمر خود در کانال 700‌‌‌‌‌هزار ‌‌‌‌‌واحدی ادامه دهد. شاخص‌‌‌‌‌کل فرابورس نیز با رشد 0.44‌‌‌‌‌درصدی همراه شد. ارزش معاملات خرد بازار سهام که شامل سهام و حق‌‌‌‌‌تقدم می‌‌‌‌‌شود، رقم 4‌‌‌‌‌هزار و 393‌‌‌‌‌میلیارد‌‌‌‌‌تومان را ثبت کرد تا همچنان روندی نه‌‌‌‌‌چندان امیدوارکننده را در این متغیر معاملاتی شاهد باشیم. افزون براین، در روز گذشته، 4‌‌‌‌‌میلیارد‌‌‌‌‌تومان نقدینگی حقیقی نیز از بازار سهام خارج شد. همان‌‌‌‌‌طور که مشاهده می‌‌‌‌‌شود، رقم کم خروج پول حقیقی، بیانگر این نکته است که خریداران و فروشندگان حقیقی از قدرت آنچنانی برای تغییر روند معاملات در بازار سهام برخوردار نیستند و این موضوع سبب‌‌‌‌‌شده تا جریان ورود و خروج پول حقیقی یک وضعیت خنثی را تجربه کند.

 استقبال از نمادهای کوچک در بورس

بررسی عملکرد شاخص‌‌‌‌‌های سهامی نشان می‌‌‌‌‌دهد که از 7 آبان ماه تا پایان معاملات دیروز، شاخص هموزن در 12روز معاملاتی، توانسته رشد 8‌‌‌‌‌درصدی را به‌‌‌‌‌ثبت برساند و از سطح 653‌‌‌‌‌هزار‌‌‌‌‌ واحدی به محدوده 705‌‌‌‌‌هزار واحد برسد. همان‌‌طور که از نام این شاخص پیداست، این شاخص در فرمول محاسبه خود وزن شرکت‌‌‌‌‌ها را بدون‌‌‌‌‌توجه به ارزش بازاری آنها، یکسان درنظر می‌‌‌‌‌گیرد و می‌‌‌‌‌توان گفت که بررسی عملکرد این شاخص در قیاس با شاخص‌‌‌‌‌کل، سیمای بازار سهام را به نحو مطلوب‌‌‌‌‌تری نمایش می‌‌‌‌‌دهد. در همین مقطع زمانی‌‌‌‌‌که ذکر شد، شاخص‌‌‌‌‌کل بورس تهران، افزایش 5.36‌‌‌‌‌درصدی را تجربه ‌‌‌‌‌کرده‌است. همان‌‌‌‌‌طور که از اعداد و ارقام فوق‌‌‌‌‌الذکر پیداست، رشد نماگر هموزن در این بازه زمانی، بیش از شاخص‌‌‌‌‌کل بوده‌‌‌‌‌است و می‌‌‌‌‌توان این‌‌‌‌‌چنین استنباط کرد که وضعیت بهتر در نمادهای کوچک و باارزش بازار پایین در بورس در روزهای کنونی سبب‌‌‌‌‌شده تا شاخص هموزن رشد بیشتری نسبت به شاخص‌‌‌‌‌کل داشته‌‌‌‌‌باشد.

گفتنی است که شاخص هموزن در روز گذشته، هشتمین روز معاملاتی متوالی مثبت خود را تجربه کرد و به‌‌‌‌‌دنبال تثبیت خود در ابرکانال 700‌‌‌‌‌هزار‌‌‌‌‌ واحدی است. دلیل استقبال از سهام کوچک در مقطع کنونی در بازار سهام این است که پول سیالی که در بورس تهران به‌‌‌‌‌منظور کسب بازدهی در جریان است، بسیار حساس و پویاست، به‌گونه‌‌‌‌‌ای که با کوچک‌‌‌‌‌ترین و کمترین تغییر در روند بازار، مسیر حرکت خود را تغییر می‌‌‌‌‌دهد. معاملات بورس تهران در روزهای اخیر به گونه‌‌‌‌‌ای دنبال‌شده که استقبال از نمادهای کوچک‌‌‌‌‌تر بازار سهام، بهتر از نمادهای شاخص‌‌‌‌‌ساز بوده‌‌‌‌‌است. در تفسیر دلایل این قضیه می‌‌‌‌‌توان به شبهاتی که در نمادهای بزرگ بازار به‌‌‌‌‌منظور شاخص‌‌‌‌‌سازی وجود دارد، حرکت کندتر نمادهای شاخص‌‌‌‌‌ساز در مقایسه با نمادهای کوچک‌‌‌‌‌تر بازار و تاثیرپذیری بیشتر نمادهای بزرگ از اوضاع و احوال کلی بازار اشاره کرد.

به بیانی ساده‌‌‌‌‌تر، به‌‌‌‌‌رغم اینکه نمادهای کوچک بازار ریسک بیشتری نسبت به نمادهای بزرگ دارند، گروهی از سرمایه‌‌‌‌‌گذاران راهی سهم‌‌‌‌‌های کوچک بازار شده‌‌‌‌‌اند تا به بازدهی بیشتری دست پیدا کنند. هرچند که با قطعیت نمی‌‌‌‌‌توان گفت که این گروه از افراد به هدف خود دست پیدا خواهند کرد یا نه، اما بررسی اعداد و ارقام تاریخی گویای این نکته است که بازدهی سهم‌‌‌‌‌های کوچک در بورس تهران در بلندمدت از سهم‌‌‌‌‌های شاخص‌‌‌‌‌ساز و باارزش بازار بالا، بیشتر بوده‌‌‌‌‌است، بنابراین مجموعه این عوامل سبب‌‌‌‌‌شده تا جریان تقاضا در بورس تهران در روزهای فعلی روانه سهم‌‌‌‌‌های کوچک‌‌‌‌‌تر بازار سهام شود و این موضوع خود را در رشد بیشتر شاخص هموزن نسبت شاخص‌‌‌‌‌کل نشان دهد، بنابراین می‌‌‌‌‌توان گفت اولین دلیل استقبال از سهام کوچک بازار به دخالت‌‌‌‌‌های دولتی در سهم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بزرگ برمی‌‌‌‌‌گردد.

معمولا برای مقاصدی مانند شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سازی یا کنترل کلیت بازار سهام از نمادهای بزرگ و شاخص‌‌‌‌‌ساز بازار که بر روی شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها اثرگذاری قابل‌‌‌‌‌توجهی دارند استفاده می‌‌‌‌‌شود، بنابراین گروهی از سرمایه‌‌‌‌‌گذاران با اتکا به‌همین قضیه، سعی می‌‌‌‌‌کنند از نمادهای شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ساز دوری گزینند که این موضوع سبب‌‌‌‌‌شده نماگر هم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌وزن نسبت به شاخص‌‌‌‌‌کل عملکرد بهتری را ثبت کند. دومین مورد هم به ریسک‌‌‌‌‌های قانون‌‌‌‌‌گذاری در سهام بزرگ بازار برمی‌‌‌‌‌گردد، با اینکه سایه ریسک‌‌‌‌‌های قانون‌‌‌‌‌گذاری در حوالی کلیه صنایع بورس تهران قدرت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نمایی می‌‌‌‌‌کند، اما ریسک‌‌‌‌‌ها و خطراتی که پیرامون سهم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های کوچک وجود دارد، در قیاس با سهام بزرگ بازار کمتر است و همین موضوع دومین دلیل استقبال از سهام کوچک بازار است.

 در بازارهای موازی چه می‌‌‌‌‌گذرد؟

معاملات دلار در بازار آزاد نیز این روزها، روند آرام و باثباتی را تجربه می‌‌‌‌‌کند. آرامش حاکم بر جریان معاملات دلار در بازار آزاد سبب‌‌‌‌‌شده تا سایر بازارهای دارایی نیز وضعیت خنثی و آرامی را تجربه کنند. قیمت اسکناس آمریکایی این روزها در کانال 51‌‌‌‌‌هزار‌‌‌‌‌تومان در حال نوسان است و انتظارات افزایشی در بازار ارز، فعلا از قدرت چندانی برخوردار نیست. قیمت‌‌‌‌‌ها در بازار طلا و سکه نیز این روزها روند خاصی را در کلیت خود تجربه نمی‌‌‌‌‌کند. اونس جهانی طلا که بر اثر اخبار جنگ میان رژیم صهیونیستی و غزه با افزایش همراه شده‌‌‌‌‌بود، این روزها با عقب‌‌‌‌‌نشینی همراه شده و به پله‌‌‌‌‌های ابتدایی کانال 1900دلار رسیده‌‌‌‌‌است. افزون بر این سکون قیمت در بازار ارز نیز سبب‌‌‌‌‌شده تا این بازار از محرکی که افزایش قیمت‌‌‌‌‌ها را در این بازار رقم می‌زند، محروم بماند. معاملات بورس تهران نیز که همواره با نوسانات قیمت دلار همبستگی مستقیمی داشته، نیم‌‌‌‌‌نگاهی به روند دلار در بازار آزاد دارد. اگر دلار در بازار آزاد با افزایش قیمت قابل‌‌‌‌‌توجهی همراه شود، می‌‌‌‌‌توان به ادامه مسیر معاملات در بورس تهران، دیدگاه امیدوارانه‌‌‌‌‌تری داشت.