سوخو۳۵ در آسمان ایران

داستان ادامه‌دار سوخو 35 که چند سالی است در ادبیات نظامی ایران وارد شده و هر از چندگاهی به تیتر یک رسانه‌ها تبدیل می‌شود، بار دیگر با خبری که از سوی جانشین وزیر دفاع ایران اعلام شده به صدر اخبار بازگشته است.دیروز سه‌شنبه 7 آذر سردار سیدمهدی فرحی از قطعی شدن ورود جنگنده سوخو 35، بالگرد هجومی میل 28 و هواپیمای آموزشی یاک 130 به ایران خبر داد.

19اسفند سال گذشته بود که اسپوتنیک خبر داد که ایران قرارداد خرید سوخو-35 از روسیه را نهایی کرده است. به نظر می‌رسد با پایان محدودیت‌های تسلیحاتی طبق قطعنامه 2231 در اکتبر 2023، روسیه به عنوان یکی از اعضای دائم شورای امنیت و امضاکنندگان این قطعنامه در سال 2015، محدودیتی برای ارسال جنگنده‌های نظامی به ایران برای خود قائل نیست و به زودی این خریدهای نظامی در آسمان ایران به پرواز در خواهند آمد.

ناوگان جنگنده‌های ایران که در جنگ 8ساله یکی از ستون‌های دفاعی و هجومی کشور بودند، طی 4 دهه گذشته نوسازی نشده‌اند و ورود جنگنده‌های نسل 4 و 5 روسی به ناوگان جنگنده‌های کشور می‌تواند توان دفاع هوایی و هجومی ناوگان جنگنده‌های کشور را به طور قابل‌توجهی افزایش داده و بازدارندگی نظامی ایران را در برابر تهدیدهای نظامی به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش دهد.در همین خصوص جانشین وزیر دفاع ایران به خبرگزاری تسنیم گفت: سال گذشته نظام نوآوری دفاعی توسط وزیر دفاع ابلاغ شد و این ابلاغ خیلی اثربخش بود، اما به این معنا نیست که ما در همه حوزه‌‌‌ها به بالاترین فناوری رسیده‌‌‌ایم، در برخی حوزه‌‌‌ها جزو چند کشور برتر هستیم و در برخی حوزه‌‌‌ها مسیر بلوغ را طی می‌‌‌کنیم، در این مسیر باید برای تکمیل توان دفاعی علاوه بر توسعه توانمندی‌‌‌های درون‌‌‌زا از راه‌‌‌های میانبر نیز استفاده کنیم که یکی از این حوزه‌‌‌ها، حوزه فناوری هوایی است. سردار سیدمهدی فرحی ادامه داد: در حوزه بالگرد ما قابلیت‌های خوبی داریم به همین دلیل از لحاظ کمیت در منطقه برترین هستیم اما ارتقای کیفی بالگردها در دستور کار قرار گرفته است.

در این حوزه ده‌‌‌ها پروژه تعریف شده است که برخی از آنها مانند پرواز در شب، ‌‌‌ ارتقای سامانه‌‌‌های اویونیک و سامانه‌‌‌های موشکی انجام شده است.امروز شرکت پنها (شرکت پشتیبانی و نوسازی هلی‌کوپترهای ایران) با وضعیت سی سال گذشته خود بسیار متفاوت است و فکر می‌‌‌کنم نیروهای مسلح از فرآیندی که در این مجموعه طی می‌شود، راضی هستند. طی سال‌های گذشته، گمانه‌‌‌زنی‌‌‌هایی درباره خرید جنگنده‌‌‌های سوخو30 از روسیه مطرح شد و در برخی مقاطع زمانی این گمانه‌‌‌زنی‌‌‌ها قوت هم می‌‌‌گرفت. سردار طلایی‌نیک، سخنگوی وزارت دفاع 31 تیر ماه با اشاره به گفت‌وگوی وزیر دفاع با خبرنگاران در حاشیه جلسه هیات دولت در خصوص پرنده‌‌‌های سوخو گفت: ‌‌‌ در صورت نیاز به خرید تسلیحات، این اقدام با برنامه‌‌‌ریزی و رعایت تمام جوانب در دستور کار قرار می‌گیرد.

شهریار حیدری،  عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی دیگر مقامی بود که 25 بهمن 1401 از ورود جنگنده‌‌‌های سوخو35 به کشور در اوایل سال آینده خبر داد. با این حال 9 ماه از سال 1402 گذشت و سوخوها به ایران نرسیدند. یک ماه بعد به تاریخ 19 اسفند 1401 دفتر نمایندگی دائم ایران در سازمان ملل اعلام کرد: جنگنده‌‌‌های سو-35 از نظر فنی برای ایران قابل قبول هستند، به همین دلیل پس از اکتبر 2020 و لغو محدودیت‌ها برای خرید تسلیحات متعارف توسط ایران  (طبق قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد)، ایران در نهایت با خرید این جنگنده‌‌‌ها موافقت کرد. جزئیات مربوط به این موضوع منتشر نمی‌شود زیرا اطلاعات طبقه‌بندی شده است.

 سوپر فلانکر

در میان خریدهای نظامی از روسیه، ورود سوخو 35 که جنگنده‌ای نسل چهارم پلاس محسوب می‌شود، از اهمیت راهبردی و نظامی ویژه‌ای برخوردار است.سوخو 35 یکی از قدرتمندترین جنگنده‌‌‌های نسل 4++ دنیاست که به رادار پیشرفته مجهز است و امکان کشف 30 هدف و درگیری با 8 هدف را به‌‌‌صورت همزمان دارد. برد این رادار 350 تا 400کیلومتر است که در بین جنگنده‌‌‌های موجود دارای بیشترین برد است. این رادار قادر است همزمان اهداف هوایی، دریایی و زمینی را کشف و با آنها درگیر شود و از آنجا که دارای بیش از 1600 المان گیرنده و فرستنده است، ‌‌‌ اخلال روی آن کار دشواری است.

این جنگنده به‌‌‌صورت همزمان به انواع موشک‌‌‌های هوابه‌‌‌هوا و هوا‌‌‌به‌‌‌زمین و ضدکشتی و ضدرادار نیز مسلح می‌شود، علاوه بر آن توانایی پرتاب و شلیک انواع بمب و موشک‌‌‌های لیزری و ماهواره‌‌‌ای و راداری را نیز در خود دارد. سوخو 35 می‌تواند تا 10 موشک رادار فعال R-77، شش موشک رادار نیم فعالR-27، چهار موشک R-73 یا ترکیبی از آنها را برای رزم هوایی حمل کند. بمب‌‌‌های هدایت شونده 500 و1500 کیلویی سری KAB و انواع بمب‌‌‌های سقوط آزاد سری FAB به همراه یک توپ 30 میلی‌متری داخلی از دیگر تسلیحاتی است که سوخو 35 می‌تواند با خود حمل کند.حداکثر سرعت این جنگنده در ارتفاع پست 1500 کیلومتر و در ارتفاع بالا 2500 کیلومتر بر ساعت است و عمر عملیاتی موتورهای قدرتمند آن در هر دوره خدمت قبل از نیاز به کنترل و اورهال 4000 ساعت است.

 شکارچی شب

دومین جنگ افزار در لیست خریدهای نظامی ایران از روسیه، بالگرد میل 28 یا «شکارچی شب» است که یک بالگرد رزمی ساخت کشور روسیه با دو موتور توربوشفت با قدرت 2500 اسب بخار است که سرعتی معادل حدود 320 کیلومتر بر ساعت به این بالگرد می‌دهد. این بالگرد مجهز به توپ 30 میلی‌متری 2A42 است. علاوه بر آن، دو بالچه جانبی این بالگرد به آن اجازه حمل طیف متنوعی از تسلیحات مختلف مانند انواع راکت‌‌‌های 80 و 122 میلی‌متری و موشک‌‌‌های هدایت‌‌‌شونده ضد تانک اتکا و اشتورم را می‌دهند.علاوه بر این، بالگرد میل 28 می‌تواند برای دفاع هوایی، از موشک‌‌‌های هدایت حرارتی دیگر نیز استفاده کند، همچنین این بالگرد می‌تواند با تجهیز به مخازن سوخت خارجی به برد عملیاتی بیشتری دست یابد. میل 28 با تجهیز به انواع سامانه‌‌‌های دید در شب پیشرفته، مخصوص پرواز و عملیات در شب با تجهیز به سامانه‌‌‌های ارتباطی پیشرفته و امکان ارتباط با پهپاد، برای صادرات در نظر گرفته شده است. همچنین کابین خلبان این بالگرد از حفاظت خوبی در برابر گلوله‌‌‌هایی تا کالیبر 23 میلی‌متری برخوردار است.

 سرباز جدید نیروی هوایی

اما اولین پرنده از این سه‌‌‌گانه، «یاک130» است که 11 شهریور ماه امسال 2 فروند از آن تحویل نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران شد. یاک 130 یک هواپیمای پیشرفته آموزشی-رزمی است که توسط شرکت یاکولوف روسیه طراحی و تولید شده و قادر است نیاز آموزشی خلبانان نیروهای هوایی ارتش به آشنایی و فراگیری پرواز با جنگنده‌‌‌های نسل 4 را برآورده کند. این هواپیما بنا به سفارش ارتش روسیه برای جایگزینی با جت‌‌‌ آموزشی ال 39 طراحی شده و قابلیت‌‌‌های پرواز با هواپیماهای نسل 4++ مانند سوخو 35 و نسل 5 مانند سوخو 57 را فراهم می‌کند. این هواپیما از سال 2011 به‌طور رسمی وارد خدمت شده و علاوه بر ارتش روسیه کشورهایی نظیر الجزایر، ‌‌‌ویتنام، ‌‌‌ بنگلادش، ‌‌‌بلاروس، ‌‌‌میانمار و سوریه این هواپیما را سفارش داده یا به‌کارگیری کرده‌‌‌اند.

یاک130 هواپیمایی دوسرنشینه با بدنه‌‌‌ای از جنس آلومینیوم و کامپوزیت است که قادر است علاوه بر ماموریت‌‌‌های آموزشی در نقش یک جنگنده پشتیبانی نزدیک زمینی نیز به ایفای نقش بپردازد. این هواپیما قادر است تا 3 تن انواع مهمات با خود حمل کند و برای این منظور دارای 10 جایگاه حمل تسلیحات در زیر بدنه و بال‌‌‌ها و نوک بال‌‌‌هاست. یاک130 می‌تواند انواع تسلیحات معمولی و هدایت‌‌‌شونده شامل بمب‌‌‌های 250 و 500کیلویی، راکت‌‌‌های 80 و 122 و 330 میلی‌متری، ‌‌‌ بمب‌‌‌های هدایت‌‌‌شونده کاب500 و موشک هدایت‌‌‌شونده خا29 و دو موشک حرارتی آر73 برای درگیری هوایی حمل کند، همچنین این هواپیما می‌تواند دو غلاف جنگ الکترونیک در دو سر بال‌‌‌ها و مخازن سوخت خارجی را برای افزایش برد عملیاتی با خود حمل کند.