همه عالم کتاب خداوند است

عزیزترین فرد این عالم، پیامبر اکرم صلی الله و علیه وآله است و ایشان سحاب حریص بود. خود می فرمود: انا حریصُ علی رُشدکم: من به رشد شما حریصم ...

کسی که خود بوی خوش می دهد دوست دارد که همه بوی خوش بدهند؛ درست مثل عزیزی که در این عالم بوی خوش اخلاق داشت و دوست داشت تمامی آدم ها از این بوی خوش بهره مند شوند. نه تنها دوست داشت، بلکه حریص بود و جان خود را بر سر این کار می گذاشت. آن عزیز کسی نیست جز عزیزترین این عالم، پیامبر اکرم صلی الله و علیه وآله و ایشان سحاب حریص بود.
درست مثل پاره ای ابرها که خود را به منطقه ای تشنه و نیازمند می رسانند و آنگاه آنقدر می بارند تا خود تمام می شوند و مثل شمعی آب گردند؛ اما زمین را سبز و سیراب کنند؛ چنانچه عرب ها به این گونه ابرها «سحاب حریص» می گویند.
طبق تعالیم قرآن کریم مربی باید نسبت به هدایت متربیان تلاش کند و حریص باشد و خود را برای هدایت افراد به آب و آتش بزند چنانچه درباره پیامبر گرامی اسلام (صلی الله و علیه وآله) می فرماید "حریص علیکم" یعنی این پیامبر برای هدایت شما حریص است و از جان خودش هم می گذرد تا شما هدایت شوید. (سوره مبارکه انعام، آیه 12)
مکتب غیرانتفاعی بدون هزینه
یادمان باشد این حرص پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) در تعلیم و هدایت از باب تأمین و کسب درآمد جهت فراهم ساختن معیشت پر رفاه خود نبود، بلکه او هم چنانکه در این آیه کریمه یاد می شود درخواست مزد واجرت نداشت: وَمَا تَسْأَلُهُمْ عَلَیْهِ مِنْ أَجْرٍ: و تو در مقابل پیامبری ات از آنها مزدی نمی طلبی. (سوره یوسف، آیه 104)
در حقیقت کلاس و مکتب و مدرسه پیامبر نازنین اسلام (صلی الله علیه واله وسلم) به معنای واقعی کلمه، غیرانتفاعی البته بدون هزینه و رایگان است و این البته فرمان حق است که انبیاء و اولیای الهی و پیروان ایشان ارتباط مالی با مردم نداشته باشند، وگرنه نه شنونده حال شنیدن دارد و نه گوینده حال گفتن.
طبق تعالیم قرآن کریم مربی باید نسبت به هدایت متربیان تلاش کند و حریص باشد و خود را برای هدایت افراد به آب و آتش بزند چنانچه درباره پیامبر گرامی اسلام (صلی الله و علیه وآله) می فرماید "حریص علیکم" یعنی این پیامبر برای هدایت شما حریص است و از جان خودش هم می گذرد تا شما هدایت شوید. (سوره مبارکه انعام، آیه 12)

هرچه گرانبهاتر، ارزان تر
اساساً آنچه در نظام طبیعت گرانبهاتر است ارزان تر و گاه به رایگان است.
- من از شما می پرسم، نان مهم تر است یا میوه جات؟
- نان.
- کدام ارزان تر است؟
- نان.
- نان مهم تر است یا آب؟
- آب.
- و می بینی که آب ارزان تر است.
- آب مهم تر است یا هوا؟
- هوا.
- و می بینی که هوا رایگان است.
حال بی تردید هدایت و سعادت از هوا ارزشمندتر خواهد بود، و اساساً هوا مثل همه چیزهای دیگر خلق شد و پدید آمد تا هدایت و سعادت و بندگی شکل گیرد و گرنه چه فایده از خلقت و آفرینش!
از این رو هدایت را خداوند مثل هوا، رایگان می خواهد و آنگاه در ادامه می فرماید: إِنْ هُوَ إِلَّا ذِکْرٌ لِلْعَالَمِینَ: و این کتاب جز اندرزی برای مردم جهان نیست.
و آنگاه می فرماید: وَ کَأَیِّن مِّنْ ءَایَةٍ فی السمَوَتِ وَ الاَرْضِ یَمُرُّونَ عَلَیهَا وَ هُمْ عَنهَا مُعْرِضونَ (105، سوره یوسف) چه بسیار نشانه هایی در آسمان ها و زمین است که بر آن می گذرند و از آن رخ بر می تابند.
و این آیه به خوبی نشان می دهد که آیات حق فقط در کتاب خدا قرآن کریم نیست بلکه: همه عالم کتاب حق تعالی است:
به نزد آن که جانش در تجلاست
همه عالم کتاب حق تعالی است (شیخ محمود شبستری)
عیسی که یک انسان است ، چرا به او "کلمه" گفته می شود؟
به اعتبار اینکه معنی دارد، پر از معنی است. چرا ما نسبت به ائمه می گوییم "الکلمات التامات"، یا خودشان فرموده اند: «نحن الکلمات التامات» ما کلمه های کامل و تمام هستیم؟ ( چون پر از معنی هستند) اینجا می فرماید: در آسمان ها و زمین آیاتی است برای اهل ایمان.

همه عالم کتاب و آیه خداوند هستند
اساسا تعبیرات خود قرآن از این مطلب حکایت می کند. در آن شعر منسوب به امیرالمومنین علیه السلام که می فرماید:
و انت الکتاب المبین الذی
باحرفه یظهر المضمر (دیوان خطی امیرالمومنین، ص 35)
تو یک کتابی هستی که حروف و کلماتی که در آن هست رازها را نشان می دهد . قرآن، هم آیات خود را می گوید " آیه " و هم به کوه و دریا و خورشید و ماه و ستاره و خلقت انسان می گوید " آیه ". چرا قرآن کلمه ای را انتخاب کرده است که آن را همان طور که درباره جمله هایی از قرآن تعبیر می کند و مجموعی از جمله های قرآن را " آیه " می گوید، دستگاهی از دستگاه های آفرینش را هم " آیه " می گوید؟ می خواهد بگوید این هم کتاب خداست، آن هم کتاب خداست. همین طور که این، حروف و الفاظی است دارای معانی، آنها هم حروف و الفاظی هستند دارای معانی، پس کوشش کنید که به معنای آنها پی ببرید. یک شعری هست که در کتب فلسفه ذکر می کنند، خطاب به خداوند می گوید:
الکل عبارش و انت المعنی یا من هو للقلوب مغناطیس
همه ما به منزله عبارت و لفظ هستیم و معنی تویی، ای کسی که مغناطیس قلبها هستی. معنی معانی، آن که از همه معنی ها معنی تر است خود خداوند متعال است. چرا به عیسی بن مریم گفته می شود "کلمه" «بِکَلِمَةٍ مِنْهُ اسْمُهُ الْمَسِیحُ عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ» (آل عمران/ 45)؟ عیسی که یک انسان است ، چرا به او "کلمه" گفته می شود؟
به اعتبار اینکه معنی دارد، پر از معنی است. چرا ما نسبت به ائمه می گوییم "الکلمات التامات"، یا خودشان فرموده اند: «نحن الکلمات التامات» ما کلمه های کامل و تمام هستیم؟ ( چون پر از معنی هستند) اینجا می فرماید: در آسمان ها و زمین آیاتی است برای اهل ایمان.
می گویند که در قرآن بعضی جاها این جور آمده که "در خلقت آسمان و زمین آیه است" و بعضی جاها آمده : "خلقت آسمان و زمین آیه است"، آیا اینها تفاوت دارد؟ می گویند بله، قرآن گاهی می گوید که اصلاً این آسمان آیه است، زمین آیه است، یعنی این مجموع دستگاه را به منزله یک آیه تلقی می کند، ولی گاهی می گوید در این آسمان آیات است، می خواهد بگوید این جنبه هایی دارد، معناهایی دارد ، از جنبه های مختلف می شود پی برد .کلام آخر:
نکته ای در بعضی تفاسیر مثل تفسیر المیزان آمده است؛ می گویند که در قرآن بعضی جاها این جور آمده که "در خلقت آسمان و زمین آیه است" و بعضی جاها آمده : "خلقت آسمان و زمین آیه است"، آیا اینها تفاوت دارد؟ می گویند بله، قرآن گاهی می گوید که اصلاً این آسمان آیه است، زمین آیه است، یعنی این مجموع دستگاه را به منزله یک آیه تلقی می کند، ولی گاهی می گوید در این آسمان آیات است، می خواهد بگوید این جنبه هایی دارد، معناهایی دارد ، از جنبه های مختلف می شود پی برد.

منابع:
کتاب باران حکمت؛ بیانات حجت الاسلام محمدرضا رنجبر
کتاب آشنایی با قرآن؛ نوشته شهید مطهری، ج 5