داود علی‌بابایی*
حرف و حدیث دربارۀ ممیزی، سانسور، مثله کردن و غیرمجاز اعلام کردن کتاب های ناشران زیاد است. همه می‌دانیم که سانسور ، رابطۀ بین نویسنده و مخاطب را قطع و فرهنگ کشور را دگرگون می‌کند و خوانندگان کتاب را نسبت به آثار منتشرۀ ناشران بدبین می‌سازد.
ممیزی در کتاب ها به سه صورت انجام می‌گیرد:
1- ممیزی به وسیلۀ نویسنده ، مؤلف ، مترجم و یا گردآورنده و این ممیزی به خاطر به خطر نیفتادن نگارنده در دستگاه قضایی و اجتماعی صورت می‌گیرد.
2- ممیزی به وسیلۀ ناشران و این نوع ممیزی نیز به خاطر این است که ناشر از جهت مالی ، صنفی و قضایی دچار مشکل نشود.
3- ممیزی به وسیلۀ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که خود به سه صورت انجام می‌گیرد:
الف- ممیزی قبل از چاپ کتاب که ممیزی ، سانسور و مثله کردن کتاب‌ها است قبل از اینکه به چاپ برسند و به بازار نشر وارد شوند و در دسترس خوانندگان قرار گیرند.
ب- ممیزی بعد از چاپ کتاب ، وقتی است که کتاب ناشر به چاپ رسیده و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پِی می‌برد این کتاب نباید مجوز می گرفت! و وزارت فرهنگ برای جبران این اشتباه ، به جمع آوری کتاب می‌پردازد.
ج- در دولت سیزدهم نوعی جدید از ممیزی بعد از ده‌ها سال به انواع دیگر ممیزی افزوده شده که ممیزی مردمی نامیده می‌شود. این نوع ممیزی واقعا نوبرانه و جدید و از ابتکارات دولت مردمی سیزدهم است که جای بحث دارد.
دولت سیزدهم و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌اش با راه انداختن ممیزی مردمی در کتابفروشی‌ها ، دفتر ناشران و سایت‌های فروش کتاب ، چاپخانه‌های افست و دیجیتال و لیتوگرافی‌ها و صحافی‌ها، مشکلاتی را برای آن ها ایجاد کرده است.
ممیزی مردمی یعنی اینکه مردم می‌توانند در این اماکن با بررسی کتاب‌ها ، گزارشات خود را به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اطلاع دهند و از نشر و فروش این کتاب‌ها جلوگیری کنند. شاید هم این گزارشگران ، هدیه و جایزه‌ای از وزارت فرهنگ بگیرند.
دولت به جای اینکه مردم را در صحنۀ سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی وارد کند و شوراهای متعدد و فراوانی که در کشور وجود دارد، از قبیل شورای عالی انقلاب فرهنگی ، شورای فضای مجازی ، شورای عالی امنیت ملی و ...، دخالت دهد، مردم را سرگرم ممیزی مردمی در فرهنگ و هنر به خصوص نشر کتاب کرده‌اند.
این عمل فضولی در کار نشر کتاب به وسیلۀ وزارت فرهنگ است. مگر ممیزی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کفایت نمی‌کند که ممیزی مردمی را ایجاد کرده‌اند؟ ناشران، نویسندگان، مترجمان و دیگر اقشار فرهنگی، مخالف سرسخت این نوع ممیزی‌اند. آیا اعمال این نوع ممیزی قانونی است؟ آیا مجلس شورای اسلامی آن را به تصویب رسانده یا اینکه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خودسرانه دست به این کار خلاف قانون و اخلاق زده است؟
*مدیر مسئول انتشارات امید فردا
