حمله نیم‌ساعته به عراق و سوریه

ارتش آمریکا جمعه شب مقرهایی در سوریه و عراق را که توسط گروه‌های مقاومت استفاده می‌شد، مورد هدف قرار داد. دولت بایدن هشدار داد که این حملات به تلافی کشته شدن سه سرباز آمریکایی در هفته گذشته آخرین حمله نخواهد بود. به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، وزارت دفاع سوریه گفت که غیرنظامیان و همچنین سربازان در میان کشته‌شدگان در سوریه هستند. به ادعای گروه ناظر سازمان دیده‌بان حقوق بشر سوریه مستقر در انگلیس، حداقل 18عضو گروه‌های مقاومت در حملات به 26سایت در آنجا جان باخته‌اند، اما آمار و ارقام درخصوص تلفات انسانی این حملات ضد و نقیض بوده است؛ ازجمله نخست‌وزیر عراق تایید کرد در حملات جمعه‌شب حدود 16نفر جان باخته‌اند.

مقامات ایالات متحده گفتند که 85هدف مورد اصابت قرار گرفته است و ادعا کردند این دقیقا همان چیزی است که آنها می‌خواستند به آن ضربه بزنند. الجزیره به نقل از فرماندهی مرکزی آمریکا همه این 85مقر در سوریه و عراق را متعلق به کتائب حزب‌الله خواند که بنابر ادعای آمریکا در حمله به اردن و کشتن سه سرباز آمریکایی نقش داشته است. با این حال هنوز ارزیابی‌ها از میزان خسارات دقیق نیست. مقامات آمریکایی ادعا کردند این حملات علیه گروه‌هایی صورت گرفت که همگی در حمله علیه نیروهای آمریکایی در منطقه دست داشته‌اند. به ادعای سنتکام، آمریکا مرکز عملیات فرماندهی و کنترل، تاسیسات تسلیحاتی و انبارهای اسلحه را هدف قرار داده است. سنتکام مدعی شده که این اهداف، مقرهایی بودند که توسط گروه‌های شبه‌نظامی استفاده می‌شده است.

حملات روز جمعه به هیچ هدفی در داخل ایران اصابت نکرد. هم کاخ سفید و هم تهران در روزهای اخیر به صراحت اعلام کرده‌اند که خواهان درگیری مستقیم نیستند. از زمان آغاز جنگ اسرائیل و حماس در 7اکتبر که غزه را ویران و خاورمیانه را ملتهب کرده است، نیروهای مقاومت بیش از 160حمله به نیروهای آمریکایی در منطقه انجام داده‌اند و به کشتی‌های تجاری در دریای سرخ حمله کرده‌اند.

مهمات مورد استفاده آمریکا چه بود؟

بر اساس بیانیه فرماندهی مرکزی ایالات متحده، موسوم به سنتکام در این حملات از بیش از 125موشک هدایت‌شونده دقیق استفاده شد. مقامات گفتند که این حملات 30دقیقه طول کشید و عمدتا توسط دو بمب‌افکن آمریکایی B-1B انجام شد که اوایل روز جمعه از پایگاه هوایی دایس، تگزاس برای پروازی بیش از 9هزار و 600کیلومتری حرکت کردند. یکی از مقامات گفت که استفاده از بمب‌افکن‌های مستقر در ایالات متحده به فرماندهان منطقه این امکان را می‌دهد که هواپیماهای تهاجمی مستقر در زمین و ناو خود را برای حملات بعدی ذخیره کنند. در این شرایط جان اف.کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا گفت که به دولت عراق پیش از حمله اطلاع‌رسانی شده بود.

راجا عبدالحریم، خبرنگار نیویورک‌تایمز می‌گوید که فاصله به‌وجودآمده باعث شد که رهبران مقاومت، اقدامات احتیاطی در پیش بگیرند و از رهبران و اعضای گروه‌های مسلح خود خواسته بودند که در مقرهای همیشگی‌شان حضور نداشته باشند و در خانه بمانند. این خبرنگار به نقل از رسانه دولتی سوریه گفت که حملات هوایی آمریکا در شرق سوریه در نزدیکی مرز عراق باعث کشته شدن غیرنظامیان و همچنین سربازان سوری و زخمی شدن تعدادی دیگر شد. این حملات همچنین خسارت قابل توجهی به اموال خصوصی و عمومی وارد کرد. وزارت دفاع سوریه این حمله را «تجاوز هوایی آشکار» خواند.

بیانیه بایدن

جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا روز جمعه در بیانیه‌ای گفت: «به دستور من، نیروهای نظامی آمریکا اهدافی را در تاسیسات در عراق و سوریه که نیروی قدس سپاه و شبه نظامیان وابسته به آن برای حمله به نیروهای آمریکایی استفاده می‌کنند، هدف قرار دادند.» او در ادامه مدعی شد: «پاسخ ما از امروز آغاز شد و در زمان‌ها و مکان‌هایی که ما انتخاب می‌کنیم، ادامه خواهد یافت.» روزیلند جردن، خبرنگار الجزیره در گزارشی از پنتاگون در جمعه شب گفت: «ایالات متحده از لحظه وقوع آن حمله گفته بود که پاسخ نظامی خواهد داشت و مقامات آمریکایی مانند جو بایدن و لوید آستین گفتند که پاسخ به اشکال مختلف خواهد بود. بنابراین، این می‌تواند اولین مرحله باشد که شامل حملات هوایی تلافی‌جویانه ایالات متحده است که هم‌اکنون آغاز شده است.»

واکنش عراق

مقامات عراقی پس از حملات روز جمعه گفتند که چندین نقطه از این کشور مورد حمله آمریکا قرار گرفته است. یحیی رسول، سخنگوی ارتش عراق در بیانیه‌ای پس از این حملات گفت: «این حملات هوایی نقض حاکمیت عراق بوده و تهدیدی است که می‌تواند عراق و منطقه را به عواقب ناگوار سوق دهد.» حملات آمریکا همچنین توسط سایر مقامات عراقی محکوم شده است. بسیم الوادی، سخنگوی دولت عراق با صدور بیانیه‌ای حملات آمریکا در عراق و سوریه را محکوم کرد. الوادی گفت که در جریان «تجاوز جدید به حاکمیت عراق» 16نفر شهید و 25نفر زخمی شدند. این سخنگو هرگونه هماهنگی با آمریکا قبل از حملات را رد کرد و گفت که ادعاهای آمریکا مبنی بر دخالت دولت عراق نادرست و «گمراه‌کننده» است. در این بیانیه آمده است: «عراق بار دیگر بر امتناع خود نسبت به تبدیل کردن این کشور به عرصه تسویه حساب تاکید می‌کند» و افزوده است که این حملات عراق را «در لبه پرتگاه» قرار می‌دهد و حضور ائتلاف بین‌المللی در این کشور امنیت و ثبات آن را تهدید می‌کند.

زمزمه‌های حمله متقابل در عراق

اوایل روز شنبه خبری منتشر شد که نیروهای مقاومت متقابلا به پایگاه آمریکایی‌ها حمله کرده‌اند. نیروهای مقاومت اسلامی عراق گفتند که به پایگاه الحریر حمله کرده‌اند. البته ساعاتی بعد این خبر از سوی آمریکا رد شد. به گفته سه منبع امنیتی به نقل از خبرگزاری رویترز، هیچ حمله‌ای به پایگاه هوایی الحریر در اربیل عراق که میزبان نیروهای آمریکایی بوده، شناسایی نشده است. نیروهای مقاومت اسلامی در عراق گفتند که این پایگاه را در اوایل روز، پس از حملات هوایی شبانه ارتش آمریکا در عراق و سوریه هدف قرار داده‌اند.

حمله به پایگاه آمریکایی در سوریه

مقاومت عراق همچنین گفت که حملاتی را با موشک به پایگاه نظامی تنف در سوریه که محل استقرار پرسنل آمریکایی است، انجام داده است. همچنین صبح روز دوشنبه با پهپاد به پایگاه عین‌الاسد در غرب عراق حمله کرد که هم نیروهای ائتلاف و هم نیروهای آمریکایی در آن قرار دارند. منابع حشدالشعبی می‌گویند که حملات هوایی آمریکا به استان الانبار بوده است. آنها می‌گویند که سه پرسنل نظامی شهید و 15تن دیگر زخمی شدند و تعدادی از خانه‌های غیرنظامی نیز آسیب دیده‌اند. ارتش آمریکا و عراق می‌گویند که از این منطقه برای پرتاب موشک و هواپیماهای بدون سرنشین به مراکز نظامی آمریکا استفاده شده است.

دیگ جوشان خاورمیانه

جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از همه طرف‌ها خواست پس از حملات آمریکا به گروه‌های مقاومت در سوریه و عراق از تشدید تنش در خاورمیانه اجتناب کنند. او گفت: «همه باید تلاش کنند تا از انفجاری شدن وضعیت جلوگیری کنند.» بورل مستقیما به حملات ایالات متحده اشاره نکرد؛ اما هشدار داد که خاورمیانه «دیگ جوشانی است که هر لحظه می‌تواند منفجر شود.» وی به جنگ غزه، درگیری‌ها در مرز لبنان، بمباران در عراق و سوریه و حمله به کشتی‌ها در دریای سرخ اشاره کرد.» او ادامه داد: «به همین دلیل است که ما از همه می‌خواهیم تا از تشدید تنش جلوگیری کنند.»

با این حال به گفته جاشوا لندیس، رئیس مرکز مطالعات خاورمیانه در دانشگاه اوکلاهاما، به‌رغم حملات آمریکا در سوریه و عراق، دولت بایدن همچنان با تشدید هرگونه درگیری در منطقه مخالف است. سیاستمداران زیادی در واشنگتن وجود دارند که با ضعیف خواندن بایدن، خواستار اقدام بیشتر هستند. لندیس به الجزیره گفت: امسال، سال انتخابات است. بنابراین او باید پاسخ دهد. اما در عین حال، او این را کاملا روشن کرده است که نمی‌خواهد جنگ تشدید شود.» او گفت که ایالات متحده همچنین کمتر نگران سوریه است و حساسیت زیادی بر عراق دارد. وی افزود: «آمریکا نمی‌خواهد از عراق اخراج شود؛ به‌ویژه قبل از انتخابات نوامبر. بنابراین می‌خواهد قوی باشد؛ اما نمی‌خواهد تعداد زیادی از عراقی‌ها را هم بکشد.»