خیلی از مردم فکر می‌کنند هر سردرد شدید و کلافه‌کننده‌ای میگرن نام دارد، یا تصور می‌کنند میگرن هرگز درمان نمی‌شود. خیلی‌ها هم فکر می‌کنند اگر خوددرمانی کنند و داروهای مربوط به میگرن را مصرف کنند، کفایت می‌کند و به همین دلیل به پزشک مراجعه نمی‌کنند. خیلی‌ها هم همیشه دست به خوددرمانی می‌زنند. در حالی که خوددرمانی می‌تواند فقط بیماری را تشدید و آزارهای آن را بیشتر کند.
به گزارش همشهری‌آنلاین، اما میگرن و خصوصیات سردردهای میگرنی چیست؟ آیا میگرن، بیماری عصر مدرن است یا ژنتیکی است؟ آیا کُشنده است؟ آیا اگر به پزشک مراجعه نکنیم، سردردهای میگرنی می‌تواند عوارض بزرگ‌تری ایجاد کند؟ آیا واقعا می‌توان امید داشت که سردردهای وحشتناک و بیرون از تحمل میگرن روزی برطرف شود و فرد بتواند یک زندگی عادی و بدون درد را تجربه کند؟ یا این سردردهای کوبنده و نبض‌دار همشه همراه ما خواهند بود؟
30 درصد افراد با میگرن متولد می‌شوند!
میگرن، یک بیماری نورولوژیک است؛ یعنی به دلیل اختلال عملکردی در بخشی از مغز یا سیستم عصبی ایجاد می‌شود. این بیماری در هر یک از افراد مبتلا علائم متنوعی دارد اما عمدتا به صورت سردردهای نبض‌دارِ طاقت‌فرسا تشخیص داده می‌شود. این درد معمولا فقط در یک طرف سر حس می‌شود و فرد حس می‌کند چیزی مدام به سرش کوبیده می‌شود. سطح درد میگرن، متوسط تا شدید است و در صورت عدم کنترل معمولا از 4 تا 72 ساعت طول می‌کشد.
این عارضه علائم دیگری هم دارد که عمدتا همراه سردرد رخ می‌دهد؛ علائمی مثل تهوع، استفراغ، اختلال در تکلم، بی‌اشتهایی، حساسیت به نور، صدا، بو، سرگیجه، تاری دید یا دوبینی، و ... . میگرن ممکن است در کودکی شروع شود و یا ممکن است حتی تا اواخر میانسالی هم فرد را درگیر نکند. بنابراین بروز آن به عوامل مختلفی ازجمله ژنتیک، جنسیت، سن، عوامل محیطی و ... بستگی دارد.
البته به گفته متخصصان، ژنتیک بیش از هر عامل دیگری در ابتلا به این عارضه مؤثر است. به‌طوری‌که از هر 5 بیمار دچار میگرن، 4 نفر این بیماری را به ارث برده‌اند.
دکتر بابک زمانی، متخصص مغز و اعصاب می‌گوید: چیزی به نام ابتلا به میگرن وجود ندارد. واقعیت این است که میگرن، یک عارضه ارثی است که 30 درصد افراد با آن متولد می‌شوند. یعنی این 30 درصد استعداد ابتلا به میگرن را در طول زندگی دارند و احساس سردرد در آنها همیشه بیش از بقیه افراد است. درضمن عوامل مختلفی در طول زندگی ممکن است این استعداد را در آنها بیشتر کند که مهم‌ترین آنها مصرف بی‌رویه مسکن‌ها است.
یک باور عمومیِ غلط درباره میگرن
هنوز دلایل قطعی و مشخصی برای بروز میگرن شناسایی نشده اما تعدادی عوامل تحریک‌کننده تاکنون برای آن شناخته شده است که شامل؛ تغییرات شیمیایی در سطح مغز، گرمای شدید، نور زیاد، کمبود آب بدن، تغییرات هورمونی در زنان (قاعدگی، بارداری و یائسگی)، استرس بیش از حد، صداهای بلند، فعالیت بدنی شدید، تغییر در الگوی خواب (کم‌خوابی‌های طولانی‌مدت، تغییر زمان خواب، شب‌بیداری)، بوهای غیرمعمول، مصرف سیگار و الکل، مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار، استفاده زیاد از ادویه در غذا، مصرف غذاهای مانده و چرب و عوارض بعضی از داروها مثل مسکن‌ها است.
زمانی درباره عوامل ابتلا به میگرن می‌گوید: غیر از مصرف بی‌رویه و زیاد مسکن‌ها که تاثیر زیادی در بروز میگرن دارد، عواملی مثل خواب ناکافی، بی‌خوابی‌های شدید، استرس، اضطراب و افسردگی هم می‌توانند آن را تشدید کنند.
البته این که بعضی‌ها فکر می‌کنند استرس عامل میگرن است، یک سوءتفاهم و یک خرافات و باور غلط است. استرس فقط می‌تواند تشدیدش کند. گاهی فقط هم استرس باعث بروز میگرن نمی‌شود. آرامش زیاد هم می‌تواند آن را تشدید کند. خیلی‌وقت‌ها شما شب خوب می‌خوابید اما صبح با سردرد میگرنی بیدار می‌شوید.
این متخصص مغزواعصاب می‌گوید: البته باید توجه داشت که گاهی میگرن به طور خالص میگرن نیست و با دیگر سردرهای عصبی هم همراه است.
میگرن کُشنده است؟
بیش از 150 نوع سردرد وجود دارد که از لحاظ شدت، علت ایجاد، طول دوره و … با هم متفاوت هستند. درد میگرن با سایر سردردها تفاوت دارد. این درد ضربان‌دار یا نبض‌دار، کوبنده، تیز و شدید است.
درد میگرن گاهی بسیار خفیف شروع می‌شود و گاهی مانند یک حمله فرد را زمین‌گیر می‌کند. قسمت پیشانی، اصلی‌ترین مرکز تجمع درد میگرن است. اما گاهی این درد به یک سمت سر می‌رود، و در بعضی اوقات از یک طرف به طرف دیگر سر جابه‌جا می‌شود. مدت زمان درد میگرن در افراد مختلف، متفاوت است. این درد گاهی بعد از 4 ساعت آرام می‌شود و گاهی روزها فرد را گرفتار خود می‌کند.
خیلی‌ها تصور می‌کنند میگرن کُشنده است، اما پزشکان می‌گویند این بیماری قابل کنترل است به این شرط که فرد، عوامل محرک شروع حملات میگرن در خود را شناسایی و با کمک پزشک متخصص مغز و اعصاب برای کنترل و کاهش شدت آن اقدام کند.
زمانی در این باره می‌گوید: میگرن تاکنون موجب مرگ کسی نشده و اتفاقا 80 تا 90 درصد بیمارانی که به پزشک مراجعه و داروهای تجویزشده پزشک را مصرف می‌کنند، بعد از دوره‌ای کاملا درمان می‌شوند. به شرط این که یک سری رفتارهای غلط مثل مصرف بی‌رویه مسکن‌ها و مصرف زیاد مشروبات الکلی را کنار بگذارند.
مصرف پنیر و سردردهای میگرنی
به گفته زمانی، میگرن زمانی بیماری محسوب می‌شود که از کنترل خارج شود، مانع کار و فعالیت روزانه شود و تعداد حملاتش در طول هفته از حد متعارف بیشتر شود. در آن صورت فرد باید به مدت محدودی – مثلا 3 ماه - دارو مصرف کند تا سیستم کنترل درد در مغزش ریست شود.
این متخصص مغز و اعصاب اضافه می‌کند: از آن طرف هم باید دست از مصرف زیاد مسکن‌ها برداریم و لایف استایل خود را هم اصلاح کنیم؛ مثلا بی‌خوابی طولانی‌مدت یا مصرف بی‌رویه مشروبات الکلی از عوامل تشدید میگرن است.
برخی خوراکی‌ها هم باعث سردردهای میگرنی می‌شوند مثل پنیر، شکلات و سوسیس و کالباس و سایر گوشت‌های فرآوری‌شده، اما ما هرگز به بیماران توصیه نمی‌کنیم که آنها را به طور کامل از برنامه غذایی خود حذف کنند. چون این خوراکی‌ها عامل نیستند؛ کلید هستند و قفل، جای دیگری است. فقط توصیه این است که در زمان بروز سردردهای شدید میگرنی مصرف پنیر و شکلات و ... را به طور موقت کنار بگذاریم.
این بیماری محصول زندگی مدرن است؟
خیلی‌ها تصور می‌کنند میگرن، محصول عصر مدرن است اما دکتر زمانی به همشهری‌آنلاین می‌گوید: میگرن، بیماری عصر جدید نیست و اتفاقا قدیمی است. فقط قبلا بین مردم ناشناخته‌تر بوده و اسامی دیگری داشت. مثلا خیلی‌ها در مواجهه با سردردهای شدید فکر می‌کردند فشار خون یا سینوزیت دارند. درحالی‌که میگرن داشتند. اسم‌های شایع این بیماری قبلا بیشتر سینوزیت و فشارخون بود. بعضی از افراد هم فکر می‌کردند نمره عینک‌شان مشکل پیدا کرده و اشکال از چشم‌شان است. الان میگرن بین مردم شناخته‌تر است.
میگرن باعث سکته مغزی می‌شود؟
زمانی در پاسخ به این سوال که آیا میگرن باعث سکته مغزی می‌شود، تاکید می‌کند: بسیار نادر است. از بین میلیون‌ها نفری که میگرن دارند، تعداد انگشت‌شماری سکته مغزی می‌کنند اما چون خیلی نادر است، اصلا در آمار محاسبه نمی‌شود و از نظر علمی و آماری ارتباطی بین‌شان وجود ندارد.
این درمان‌های خانگی را دست کم نگیرید
برای درمان میگرن، گاهی می‌توان در کنار درمان‌های دارویی، از روش‌های مختلفی نیز در خانه استفاده کرد. روش‌هایی مثل:
دراز کشیدن در یک اتاق تاریک و ساکت
ماساژ دادن آرام شقیقه‌ها و پیشانی
گذاشتن یک دستمال مرطوب روی چشم‌ها
گذاشتن کمپرس سرد یا گرم روی پیشانی یا پشت گردن
پرهیز از بستن محکم سر با دستمال
استفاده نکردن از موبایل، تلویزیون، کامپیوتر و تمام وسایل الکترونیکی موقع بروز درد
انجام مدیتیشن و یوگا. چراکه یوگا استرس را کنترل می‌کند و کاهش استرس، دردهای میگرنی را کنترل می‌کند.
نوشیدن آب بیشتر در طول روز
البته باید بدانیم اجازه نداریم هر درمان خانگی را خودسرانه انجام دهیم. چراکه ممکن است ندانسته به تشدید دردهای میگرنی خود دامن بزنیم. دردی که ممکن است چندین روز طول بکشد و برطرف نشود.
