معماری "های تک" فرزند خلف معماری مدرن!

اطلاعات معماری : معماری "های تک"، معماری فناوری برتر یا همان تکنولوژی پیشرفته (high-tech) یک سبک معماری وطراحی صنعتی است که در سال 1970 پدیدار شد و عناصر پیشرفته تکنولوژی و صنعت را با هم ترکیب کرد. معماری High-tech به صورت سیمای تازه‌ای از مدرنیسم ظاهر شد، این دوره بعنوان یک پل بین مدرنیسم و پست مدرنیسم عمل می‌کند. به هرحال درجایی که یک دوره تمام و دوره دیگر آغاز می‌شود یک محدوده مبهم باقی می‌ماند. امروز در چیدانه می خواهیم به بررسی این محدوده ی مبهم تاریخ معماری به پردازیم با ما همراه باشید.

در سال 1980 تمیز دادن معماری High-tech و معماری پست مدرن دشوار بود. شمار زیادی از مطالب و ایده‌های آن در معماری پست مدرن غرق شده بودند. معماران این سبک تکنولوژی را دستاورد بزرگ مدرنیته و مهم‌ترین عامل توسعه و پیشرفت در قرن بیستم می‌دانند. ساختمان‌ها در این سبک معماری به طور عمده در اروپا و شمال آمریکا ساخته شدند. پس از تخریب تعداد زیادی از ساختمانهای تاریخی در طول جنگ جهانی دوم تعمیر آنها کار بسیار مشکلی بود. معماران مجبور بودند بین تکرار عناصر تاریخی یا تکرار آنها با مصالح جدید و یکی را انتخاب کنند.

 در واقع این سبک نامش را از کتاب High-Tech: The industrial style and source book for the home گرفته است که توسط دو روزنامه‌نگار معماری به نام‌های جان کرون و سوزان اسلزین نوشته شد و در نوامبر 1978 در نیویورک منتشر شد. در این کتاب عکس‌های زیادی از کاربرد مواد و مصالح محیط‌هایی به سبک صنعتی پیشرفته توسط معماران در منازل مسکونی وجود داشت.
طرفداران سبک "های تک" همانند مدرنیست های دهه 1920 معتقدند که معمار موظف است روح دوران خود را در کارهایش منعکس کند . روح زمان ما،  بنا به اعتقاد معماران "های-تک" ، در تکنولوژی پیشرفته نهفته است. بنابراین معماری می باید با این تکنولوژی درگیر شود.

معماری های_تک به چه معناست ؟

نظریات و مبانی معماری  مدرن و "های ـ تک" در اصول، بسیار به یکدیگر نزدیک است و می‌توان گفت معماری‌ "های تک" فرزند خلف معماری مدرن است. ولی از نظر شکلی تفاوت‌های بین این دو مکتب معماری مشاهده می‌شود. به طور کلی می‌توان بیان کرد که ‌آن سادگی و بی‌پیرایگی که در معماری مدرن وجود دارد در "های_تک" ملاحظه نمی‌شود واگر معماران مدرن در طرح‌های خود ماشین را به نمایش می‌گذارند، معماران های ـ تک داخل ماشین و اجزاء آن را نشان می‌دهند.

باید گفت مصالح شاخص این شیوه معماری را فلز و شیشه تشکیل می دهد که:

• وضوح و صداقت و شفافیت را نمایان می کند.
• عموما تصویری از صنعت و تولید را بر ذهن بر جای می گذارد.
• با مشاهده نمونه بناهای آن ‌اینگونه به نظر می رسد که در این نوع ساختمان سازی ، صنایع تکنولوژیکی و تصویری بیشتری نسبت به سایر بناها به کار رفته است.
• و در نهایت نمایانگر کارایی بیشتر و انعطاف پذیری کاربرد می باشد.

معمار سبک "های تک" معماری را شاخه ای از تکنولوژی و صنعت دانسته و نتیجه کار خود را ساختمانی کار آمد و مفید می بیند ، نه هنری و سمبلیک و نمادین. البته نوعی تضاد نیز دیده می شود : معماری هر چند سخت تلاش کند، نهایتا نمی تواند مطلقا کاربردی باشد. یک ساختمان اصیل "های تک"  بیشتر از اینکه تکنولوژی را جهت بهبود عملکرد به کار برد، به نمادی از تکنولوژی تبدیل شده است. ایجاد یک دیوار از جنس آجر به مراتب سریع تر و مقرون به صرفه تر  است . در حالیکه معمار "های تک"  ترجیح می دهد قابی از استیل و پانل های سبک فلزی طراحی کند . زیرا این نوع فناوری با روح زمانه هماهنگی بیشتری دارد.

شما می توانید همراه با چیدانه در بخش معماران برجسته و پروژه های برجسته با طراحان و ساختمان های شناخته شده ایرانی نیز آشنا شوید.

  این سبک را می توان به شیوه معماری خاص معماران برجسته ای چون ریچارد راجرز، نورمن فاستر، ‌نیکلاس گریمشاو و مایکل هاپکینز  اطلاق کرد که طی بیست سال گذشته بناهایی را با ویژگی های معماری "های تک" طراحی کرده اند. این چهار معمار رهبران سبک معماری های_تک  به شمار می روند . این سبک لایحه یا مقررات مشخصی ندارد ، ‌اما اکثر فعالان آن ایده ها ، نظریات و زمینه های فکری مشترکی دارند . این افراد در روند شکل گیری سبک "های تک"  با یکدیگر همفکری،‌ همکاری و گاهی رقابت داشته اند.

مطلب پیشنهادی: تفاوت معماری مدرن و معاصر در طراحی دکوراسیون داخلی

ریچارد راجرز در مصاحبه ای عقیده خود درباره معماری "های تک" را چنین بیان می‌کند: ایده‌هایی که معماری می‌کنیم، از خیلی لحاظ ریشه در باورهای ما دارد و به این ربط پیدا می‌کند که ما ساختمان را مثل یک کتاب بخوانیم. برای اینکه ساختمانی خوانا باشد، باید جریان ساختن آن قابل روئیت باشد. این شیوه‌ای است که ما معماری می‌کنیم و احساس ما این است که این کار در گذشته هم انجام می شده است این موضوع اصلاً تازگی ندارد، کلیساهای عظیم گوتیک مثالی بسیار روشن است. زمانی که آب از درون ناودان شرشر کنان تخلیه می‌شود، خیلی هیجان انگیز است.

مطلب پیشنهادی: معماری پایدار و به کارگیری آن در طراحی داخلی

لوکوربوزیه خانه را ماشینی برای زندگی تعریف کرده است، ولی خانه های او با تکنولوژی مبتدی طراحی شده اند و هیچ شباهتی به ماشین ندارند . این در حالی است که معماران "های تک" دید ماشینی دارند. از نظر آنها ماشین فقط یک سمبل نیست. بلکه منبعی از تکنولوژی،‌ تصور و خلاقیت است. بصورت انبوه تولید می شوند، متحرک و قابل حمل هستند و از مواد مصنوعی مانند فلز، شیشه و پلاستیک ساخته می شوند. اینها خصوصیاتی هستند که به نقاط مرجع معماری "های تک" تبدیل شده اند.

اصول فکری و طراحی سبک های_تک :

1. بینش پوزیتیویسم و خوشبینی به علم و پیشرفت علمی و تکنیکی؛
2. نمایش تکنولوژی به عنوان عصاره و دستاورد عصر جدید؛
3.  نمایش پروسة ساخت؛
4. شفاف نمودن، لایه لایه کردن و نمایش حرکت در ساختمان؛
5. نمایش ساختار و اجزاء درون بنا در نمای ساختمان؛
6. استفاده از رنگ‌های روشن وساده؛
7. سازه و ساختار به عنوان تزئینات؛
8. استفاده از اجزاء کششی سبک؛
9. جدا کردن بخش‌های سرویس دهنده از قسمت‌های سرویس شونده؛
10. طراحی بام ساختمان به عنوان نمای پنجم ساختمان. 

برج ایفل، محبوب ترین سازه فولادی جهان! در نمایشگاه 1889 پاریس ساختمان ایده‌آل و آرمانی معماران "های تک" است. این برج با 330 ارتفاع و اسکلت فلزی نمایان، نمادی از دستاوردهای تکنولوژی در عصر مدرن است. به عقیده لوکوربوزیه، اگرچه ساختمان ها تولید انبوه ندارند، ولی طوری دیده می شوند که گویی امکان تولید انبوه برای آنها وجود دارد. مانند ماشین یا تلویزیون متحرک و قابل حمل نیستند، ولی  شبیه به ماشین، سبک، قابل حمل و بالاتر از سطح زمین دیده می شوند، طوری که گویی روزی به حرکت در آمده و جابجا می شوند. اکنون نگاهی به مرکز هنرهای تجسمی ساینزبری اثر نورمن فاستر می اندازیم . 

مطلب پیشنهادی: 10 المان معماری معاصر که هر خانه‌ای به آن نیاز دارد

بر خلاف تصور عمومی، معماران "های تک" به تاریخ علاقه‌مند هستند و خود را جدای از آن نمی‌دانند. ولی برداشت و نگرش آنها نسبت به تاریخ به کلی متفاوت از دیدگاه معماران پست مدرن از تاریخ است. ریچارد راجرز به عنوان نظریه پرداز اصلی سبک‌ "های تک" معتقد است که: « ساختمان‌های عصر رنسانس در فلورانس شباهتی به بافت مجاور خود و معماری گوتیک قرون وسطا نداشتند، بلکه این معماری جلوه‌ای از تبلور عصر جدید را نوید می‌داد» همچنین او معتقد است که:"  هر بنایی باید نمایانگر زمان خود باشد"

مطلب پیشنهادی: تبدیل ساختمان های 26 معمار مشهور به حروف الفبا

راجرز در نقد معماری پست مدرن می‌نویسد: کسی نمی‌تواند معماری را با نماد قرار دادن درخت نخل، تخم‌مرغ، پرندگان، و نظام هندسی معیوب شده یونانی و رومی که از مبلمان فروشی‌های عادی خریداری شده، توسعه دهد. تمامی این موارد از خاستگاه و زمینه سیاسی، اجتماعی و تکنیکی خود مجزا شده‌اند. امروزه در کارهای این معماران ملاحظه می شود که با استفاده از تکنولوژی، سعی در استفاده حداکثر از عوامل طبیعی همچون آفتاب، باد، آب‌های زیرزمینی و گیاهان برای تنظیم شرایط محیطی ساختمان دارند.

مطلب بیشتر: دنیای سبک های معماری: دی کانستراکشن و فولدینگ

بررسی چند نمدنه از آثار معماری های_تک

ساختمان سوئیسی

این برج نیز یکی از طراحی های نورمن فاستر بوده و برنده جایزه RIBA STERLING PRIZE  در سال 2004 می باشد. گفته شده که این برج اولین آسمان خراش هماهنگ با محیط زیست در لندن می باشد. پنجره های آن در هماهنگی کامل با تغییرات طبیعی آب و هوا بصورت اتوماتیک باز و بسته شده و در عین صرفه جویی 40% انرژی ، تهویه مورد نیاز را تامین می کند. 

مرکز فرهنگی هنری ژرژ پمپیدو 

 پیشنهاد ساخت یک کتابخانه در سال 1963 توسط «جولین کن» رییس وقت کتابخانه ملی فرانسه ارائه شد. وی که تصمیم داشت سالنی برای مطالعه عموم در محله هال (قلب شهر پاریس) تاسیس کند، از «جان پییر سگن»، مدیر بخش نشریات کتابخانه ملی درخواست کرد در این باره بررسی و تحقیق کند. بنابراین مطالعات لازم برای محقق کردن این پروژه در دستور کار قرار گرفت و سفرهای مطالعاتی سگن برای تحقیقات بیشتر به آمریکا و کانادا آغاز شد. سایت انتخاب شده برای احداث بنا در مرکز شهر پاریس و در یک کیلو متری کاتدرال و موزه لوور بود. این سایت شامل مجموعه ای از بلوک های ساختمانی و یک پارکینگ شهری بود.
داوران این مسابقه  عبارت بودند از : 
فیلیپ جانسون , اسکار نیمایر , جان تروی
در این مسابقه  681 نفر شرکت کردند.طرحهای متنوعی ارائه شد ودر نهایت دو معمار جوان ناشناخته به نامهای رنزو پیانو  و ریچارد راجرز برنده شدند، این پیروزی در واقع جرقه ای برای پیدایش معماری "های_ تک" محسوب می شد.

ایده های طراحی ژرژ پمپیدو

1. پیانو: "مکانی انعطاف پذیر برای هر نوع عملکرد "
2. ایده اصلی: محل اطلاعات دستخوش دگرگونی مداوم

اهداف پروژه ژرژ پمپیدو

1. ایجاد حس پویایی و حرکت
2. انعطاف پذیری (سازه/فضای داخلی)
3. وضوح و خوانایی اجزای ساختمان (سازه/تأسیسات/دسترسی ها)
4. انعکاس حرکت درون ساختمان در بیرون وبالعکس

در این ساختمان جنجالی، تمام لوله‌کشی‌ها و کانال‌های تهویه‌هوا و سیم‌کشی برق در بیرون ساختمان و در معرض دید قرار دارد. حتی تیرها و ستون‌ های سازه ساختمان نیز همگی دیده می‌شود. منتقدان آن را به انسانی شبیه دانسته‌اند که دل و روده‌اش بیرون از بدن قرار دارد. این مرکز فرهنگی هنری که شامل موسسه پژوهش‌های تطبیقی آکوستیک موسیقی و موزه ملی هنرهای مدرن و مرکز طراحی صنعتی و کتابخانه می باشد.

در مطالب چیدانه می توانید با سبک های دکوراسیون داخلی نیز آشنا شوید:
معماری مدرن یا معماری معاصر: تفاوت در چیست؟
7 سبک زیبا در دکوراسیون که نام آنها را کمتر شنیده اید!
5 سبک اروپایی در دکوراسیون داخلی
سبک های دکوراسیون داخلی: رمانتیک، مینی مالیسم و کانتری

گردآوری شده در تحریریه چیدانه