حجتالاسلام والمسلمین حسین رحمانیفرد، نویسنده پایاننامه «تحقیق پیرامون حروف مقطعه و روایات مربوطه» در مقطع دکتری مرکز تخصصی تفسیر در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن (ایکنا) گفت: من در سال 92 در مقطع دکتری از مرکز تخصصی تفسیر قرآن وابسته به حوزه علمیه فارغالتحصیل شدم و با توجه به پیشنهاد استادان، این موضوع را برای پایاننامه خود برگزیدم.
وی با بیان اینکه این پایاننامه را با راهنمایی دو تن از استادان بنیاد علوم وحیانی اسراء، حجج اسلام والمسلمین محمد احسانیفر و مجید حیدریفر نوشتهام، تصریح کرد: حروف مقطعه در آغاز 29 سوره از قرآن آمده است و گرچه به صورت کلمه است اما حروف جدا از هم خوانده میشوند.
رحمانی فرد با بیان اینکه حروف مقطعه به معنای قطعه قطعه شده است گفت: یکی از سؤالاتی که پیرامون این حروف وجود دارد این است که این حروف بی معنا هستند و یا دارای مدلول مشخصی هستند و 21 نظریه و در برخی موارد تا 26 نظریه درباره این حروف آمده است.
26 نظریه درباره حروف مقطعه
وی ادامه داد: در کتاب تفسیر قرآن حجتالاسلام والمسلمین مصطفی خمینی تا 26 نظریه درباره حروف مقطعه نقل شده است و صاحب مجمع البحرین نیز تا 11 نظریه عنوان کردهاند.
رحمانیفرد با بیان اینکه تمام این اقوال از تابعین به بعد مطرح شده است، اظهار کرد: اگر این اقوال مربوط به دوره صحابه و زمان قبل از آن بود، مطمئنا دچار این قدر اختلاف و تشتت در آراء نمیشد.
نویسنده این پایاننامه افزود: سخیفترین قول در این باره، قول مستشرقان است که گفتهاند حروف مقطعه در ابتدا جزء قرآن نبوده، ولی بعدا و در دوره توحید مصاحف در زمان عثمان به آن اضافه شده است که با اعتقاد به عدم تحریف قرآن سازگار نیست.
وی ادامه داد: مشهور علمای اهل سنت و امامیه قایل به این هستند که در قرآن هیچ تحریفی رخ نداده است، چون مسلمانان و بزرگان صحابه همواره به قرآن و حفظ آن حساس بودند و حتی اگر خلفا میخواستند تغییری ایجاد کنند، به شدت با آنان برخورد میکردند.
قوی ترین قول درباره حروف مقطعه
رحمانی فرد گفت: قویترین قول نیز در این باره قولی است که میگوید حروف مقطعه اشاره به معجزه بودن قرآن دارد و در بحث تحدی مطرح است و مویداتی نیز در قرآن و روایات برای این قول وجود دارد.
این محقق حوزوی تاکید کرد: این حروف بیانگر آن است که قرآن با این حروف به ظاهر ساده درست شده و به تحدی با کفار و مشرکان در طول تاریخ پرداخته است و تا قیامت نیز کسی یارای پاسخگویی به این مبارزه طلبی نخواهد بود.
وی با اشاره به دیدگاههای سروش و سخنان انحرافی او ادامه داد: وی تجربه نبوی و اینکه الفاظ قرآن از طرف خدا نیست و از طرف خود پیامبر(ص) است را مطرح کرده و ما در این پایان نامه آن را نقد کرده و به چالش کشیدیم.
فارغالتحصیل مرکز تخصصی تفسیر قرآن با بیان اینکه با هشت دلیل این نظریه را زیر سئوال بردهام عنوان کرد: یکی از دلایلی که میتوان در مخالفت با این نظر عنوان کرد اعجاز قرآن است و خداوند در آیات متعددی تاکید کرده که اگر بشر میتواند مانند آن بیاورد، بیاورد و از همین تحدی میفهمیم که کسی تحدی میکند که سخن از خودش باشد و گرنه اگر الفاظ از دیگری باشد این تحدی بی معناست.
وی پیداشدن اختلاف در قرآن را به عنوان دیگر دلیل برشمرد و ادامه داد: اگر قرآن نازل شده از ناحیه غیرخدا بود در آن اختلاف و تعارض و تناقض پیش میآمد و خود قرآن نیز بر این دلیل تاکید دارد.
رد نظریه صرفه
رحمانی فرد گفت: در این پایان نامه همچنین نظریه «صرفه» که میگوید «خداوند اراده کرده است که دیگران نتوانند مانند قرآن را بیاورند» مورد نقد قرار گرفته و تاکید شده است که این نظریه درست نیست، بلکه اعجاز قرآن در ذات آن است.
وی گفت: همچنین در این پایان نامه نظریه علامه طباطبایی درباره حروف مقطعه که نظریهای متین و استوار است آورده شده است اگرچه به علت پرهیز از حجیم شدن پایان نامه از تفصیل آن خودداری شده است.
وی در خاتمه اظهار کرد: این پایان نامه در 230 صفحه در سال 1392 در مرکز تخصصی تفسیر حوزه علمیه دفاع شده است.