سرویس فرهنگ و هنر مشرق - با روی کار آمدن دولت مسعود پزشکیان یکی از بحث‌های بارها مطرح شده در فضای گفتمانی که توسط رئیس جمهور منتخب در مناظره‌های انتخاباتی به آن اشاره شده رفع فیلترینگ است.
چراغ اول در شبکه اجتماعی ایکس رضا قربانی، "هم‌بنیان‌گذار کارخانه نوآوری رسانه راه‌کار" روشن کرد و در توییتی نوشت: خدمت بزرگواری بودم، بحث به فیلترینگ رسید.گفتم اکوسیستم مخالف است؛ گفت مثلا آقای شکوری، الان موافق رفع فیلتر یوتیوب است؟ گفتم اکوسیستم همراه فیلترینگ نیست.امروز یادداشت مدیرعامل بازار را دیدم که با فیلتر گوگل‌پلی مخالفت کرده است.امیدوارم بقیه هم بگویند.
یادداشت اعتراضی «شهاب خدابخش» مدیرعامل اپلیکیشن بازار را در حالی می‌خوانیم که پس از فیلترینگ گسترده سال 1401 ، این اپلیکیشن با رقیبی مشابه مایکت مواجه است.
رقیبی که عملا عملکرد بهتری نسبت به «بازار» دارد و در نوع خدمات در بروزرسانی‌های اندروید باکس‌ها، تلویزیون‌های اندروید و حتی گوشی‌های موبایل با اقبال بیشتری همراه بوده است. بازار مولد فضای انحصاری فیلترینگ است اما مایکت توانست وزنه این فضای انحصاری را به نفع خود سنگین کند.
با اینکه امروز شهاب خدابخش مدیرعامل بازار که حیات کسب و کار خود را مدیون فیلترینگ‌هاست، یادداشتی اعتراضی درباره فیلترینگ را به نگارش درمی‌آورد و روشن است دلیل این کار انحصاری نبودن اپلیکشین بازار و حضور رقیبی با عنوان مایکت است که خدمات رایگان و سهل‌الوصول‌تری در اختیار مخاطبنش قرار داده است.
واکنش رئیس صباایده/ اژدها وارد می‌شود؟!
اما در ادامه واکنش‌ها به توییت رضا قربانی، محمدجواد شکوری مدیرعامل صباایده (فیلیمو و آپارات و ...) در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: به آنها که باید می‌گفتم بارها و با استدلال صریحا گفته‌ام، ولی برای ثبت در تاریخ اینجا هم می‌نویسم؛ فیلترینگ یوتیوب بزرگترین ضربه فرهنگی و اجتماعی به جوان‌ها و خانواده‌هاست.
اینکه تقریبا اکثر مردم و بخصوص جوانان برای دیدن یک محتوای آموزشی مجبور به استفاده از بزرگترین دشمن امنیت اطلاعات مردم یعنی فیلترشکن‌ها بشوند و از این مسیر به سایت‌های پورن که در بسیاری از کشورها کنترل شده یا ممنوع‌اند، دسترسی پیدا کنند، علاوه بر یک ظلم عمومی، یک تصمیم ضدفرهنگی است.
یک روزی در ١4 سال پیش خلائی در بازار شناسایی کردیم و سرویس آپارات @aparatcom را توسعه دادیم؛ و بابت آن سالها در دادگاه‌های کشور چرخیده‌ایم و می‌چرخیم و حکم ده سال زندان هم دیده‌ام. پس لطفا ما را چماق تصمیمات غلط و شعارهای بظاهر مدافع فرهنگی خود نکنید.
من همین‌جا از هر بزرگواری که وزیر ارتباطات دولت جدید می‌شود، خواهش می‌کنم اولین کارش رفع فیلتر@YouTube باشد. ساترا و دیگر نهادهای ممیزی کشور هم که خودشان را به خواب زده‌اند، شاید یک روز از خواب بیدار شدند.
شکوری همچنین این توییت را در استوری اینستاگرام خود بازتاب داد و با قرار دادن یک گزارش و پویش انتقادی از خبرگزاری فارس، ظاهرا تلاش کرد از دایره «کاسبان فیلیترینگ» خارج شود.
14 سال پیش چرا یوتیوب فیلیتر شد؟
یکی از رخدادهای سیاسی که زمینه فیلترینگ یوتیوب را تشدید کرد، رخدادهای سیاسی سال 1388 بود. اشاره مدیرعامل صباایده به عبارت "14 سال قبل" کاملا از این مسئله رمزگشایی می‌کند.
در واقع عنوان «کاسبان فیلترینگ» را زمانی می توان به لحاظ حقوقی و قانونی به کار گرفت که استارت‌آپ مدعی از زمینه‌های سیاسی - امنیتی شدن جامعه بهره‌مند نباشد و عملا مدیرعامل صباایده روی این موضوع صحه می‌گذارد.
در واقع مدیرعامل صبا ایده 12 سال پیش خلاء بازار در بحبوحه رخدادهای پسا 1388 را شناسایی کرده است. در ویکی پدیا تاریخ تاسیس آپارات 1389 ذکر شده است.
آیا با همین چند گزاره قابل دسترس، نمی‌توان اذعان داشت حمایت حاکمیتی از ایده تاسیس آپارات، پیامد تاثیرات ضد امنیتی سال 1388 است؟ آیا غیر از این است که کمک ها و حمایت های مادی و معنوی از راه اندازی جایگزین یوتیوب، در بستر فیلترینگ و بهره مندی از شرایط امنیتی آن سال ها رخ داده است؟
به هر حال در فضای مجازی می‌توان ملاحظه کرد که مهمترین چهره خاص، حوادث سال 1388 از مهمترین حامیان آپارات و فیلیمو است. در پشت پرده با واکنش مثبت محمدجواد شکوری نسبت به رفع فیلتر یوتیوب، ناگهان کارزار امضا برای فیلترینگ خطاب به دولت پزشکیان به نگارش درمی‌آید.
اگر به واکنش شهاب خدابخش مدیرعامل کافه بازار دقت کنیم، او در دوره افزایش رقبا ادعای رفع فیلترینگ گوگل پلی را مطرح می‌کند و محمد جواد شکوری، تا سالها رقیبی در بازار نداشت و آپارات بستری انحصاری بود و حالا با افزایش رقبا مثل نماشا و تماشا، بستری برای بارگذاری ویدئو، به خیل جمعیت روشنفکران ضد فیلترینگ پیوسته است.
نکته جالبی که بسیاری از تحلیل‌گران بدان اذعان دارند این است که اگر شکوری مقدم ، موافقت خود را در قالب یک توییت برای رفع فیلترینگ یوتیوب مطرح نمی‌کرد شاید، این کارزار رفع فیلترینگ فوری اینترنت از دولت پزشکیان در فضای مجازی منتشر نمی‌شد.
این اتفاق در حالی می‌افتد که در چهارده سال گذشته بحث درآمدزایی از طریق آپارات انحصاری و یوتیوب آزاد، یکی از عمده‌ترین مباحث کاربران فضای مجازی بود.
با این حال عده‌ای همچنان اعتقاد دارند، آپارات و حتی فیلیمو که زاییده برخی مناسبات کشف نشده (برای افکار عمومی و البته روشن برای اهل فن) است و سایر رقبا امکان رشد نخواهند داشت، چون گردانندگان صبحانه‌شان را با گروه‌های خاص می‌خورند و شام آخر را با عناصر ضد انقلاب؛ نمونه قابل اتکایش هم ماجرای همکاری فیلیمو با نیک یوسفی عنصر ضدانقلاب در تولید آثارش است.
بیشتر بخوانید:
شاید از صدقه سر همین صبحانه‌های کاری است که فیس‌بوک در بزنگاه‌های امنیتی فیلتر می‌شود و «کلوب» تاسیس می‌شود. شاید به همین دلیل است که در بزنگاه تصمیم برای تعطیلی پرشین بلاگ و بلاگفا، میهن بلاگ تاسیس می‌شود.
از سوی دیگر و پس از کشته شدن سعید کریمیان مدیرعامل شبکه GEM توسط یک کارتل قاچاقچی بدون هویت، ناگهان سریال‌های ترکی با آن محتوای هنجارشکن در سبد توزیع فیلیمو قرار می‌گیرد.
کمی آنطرف‌تر، عده‌ای جوان خلاق که یک سایت دانلود فیلم با عنوان تاینی موویز را تاسیس کرده‌اند، دستگیر می‌شوند و تمام دوبله‌های اختصاصی آنان ناگهان سر از «فیلیمو» درمی‌آورد. در ادامه این روند، اپلیکیشن مشهور بلبل جان که سریال های روز دنیا را رایگان پخش می‌کرد نیز با فشار نهادهای بالادستی که اتفاقا وظیفه نظارت بر محتوای فیلیمو و آپارات را دارند، تعطیل شده و تحت تعقیب قرار می‌گیرند...
اگر این‌ها لطف و محبت خاص نیست، پس چه عنوانی را می‌توان به آن نسبت داد؟ آیا این کاسبی از فیلترینگ و قلع و قمع رقبا برای فربه شدن نورچشم حلقه‌ای خاص در نهادها نیست؟
چه اتفاقی افتاده است که فربه‌شده ها و کاسبان فیلترینگ که بیش از یک دهه از انسداد پلتفرم های جهانی بهره‌مند شده و به شکل قارچی رشد کرده‌اند، حالا کارزار رفع فیلترینگ برپا می‌کنند؟
افکار عمومی همچنان نسبت به این موضوع‌گیری‌های مقطعی و غیرواقعی سئوالاتی دارند که بی‌پاسخ مانده است!