از آن جا که بحث در مورد نیت، میان علما و دانشمندان اسلامی حرف و حدیث فراوان داشته، لازم است مقداری درباره آن توضیح بدهیم.
نیت از یک لحاظ به دو قسم خیر و شر تقسیم میشود؛ نیت خیر، قصد و نیتی است که به ذکر و تسبیح خداوند، فضائل انبیا و اولیا، خدمت به خلق و خویشتن و صدها مصداق خیر دیگر مشغول باشد، که هم سازنده است و هم صاحب نیت خیر مأجور و دارای ثواب است. امام علی (ع) فرمود: احسان النیة یوجب المثوبة،حسن نیت موجب پاداش میشود. و صدها روایات دیگر در این باره.
نیت شر و بد نیز چند قسم است:
الف) برخی از نیتهای سوء، فاسد و شر، صددرصد عذاب دارند و منشأ تباهی و فساد انسان، اخلاق و اعمال وی میشوند، مثل شرک به خدا، انکار ضروریات دین (مثل انکار توحید و نماز و نبوت، معاد و...) و مذهب (مثل امامت). شکی نیست که این گونه نیات معصیت بوده و صاحبان آنها مؤواخذه خواهند شد که آیات و روایات فراوانی بر آن دلالت دارند.
ب) برخی از نیتهای سوء و شر هستند که از لحاظ زشتی به حد و اندازه قبلی نیستند (مثل این که کسی قصد کند روزه ماه رمضان را عمداً و بدون عذر افطار کند، یا قصد نماید نماز نخواهد یا قصد کند شراب بخورد و یا قصد زنا نماید) این جا هم میان علما بحث است؛ برخی این گونه نیات را معصیت و گناه دانسته و میگویند خداوند صاحب این گونه نیات را عذاب خواهد کرد.
برخی نیز بر این باورند که این گونوه نیات اگر چه گناه و معصیت است، ولی عذابی ندارند و مؤمنان در این موارد، مورد عفو خداوند قرار میگیرند. در بحارالأنوار آمده است: نیة المعصیة و العزم علیها معصیة یغفرها الله للمؤمنین؛ نیت گناه و تصمیم بر ارتکاب آن، گناه و معصیت است (لی) خداوند مؤمنان را در این باره میبخشد.
بنابراین مؤمن همواره باید سعی کند خانه از آلودگی بازدارد؛ حدرمت حریم دل را محترم بشمارد و از ورود سارقان حریم شکن به داخل حرم الهی، جلوگیری نماید تا بتواند آن را در معرض نسیم رحمت الهی و تجلی نور سعادت قرار دهد تا در دنیا و آخرت سعادتمند شود و این نکته را نیز توجه داشته باشد که اگر چه فکر گناه و معصیت، مورد آمرزش الهی واقع میشود، اما در بسیاری از مواقع، فکر گناه و معصیت، ناخودآگاه انسان را به عمل میکشاند و تنها در مرحله فکر باقی نمیماند. پس انسان در هر حال باید سعی کند که فکر گناه را نیز به ذهن خود راه ندهد.
منبع : پاسخگو
