مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی هجدهمین کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی را، با موضوع «استراتژی تقریب مذاهب» در تاریخ چهارم، پنجم و ششم اردیبهشت ماه سال جاری در سالن اجلاس سران کشورهای اسلامی، برگزار کرد.
در این کنفرانس ابتدا آیت الله تسخیری، رییس مجمع تقریب مذاهب، سخن گفت. وی، با اشاره به موضوع کنفرانس سال جاری، همه ی اندیشمندان و شخصیت های جهان اسلام را به وحدت و همدلی فرا خواند.
آیت الله هاشمی رفسنجانی سخنران بعدی این کنفرانس بود. وی، طی سخنان خود، اوضاع سیاسی و اجتماعی جهان اسلام را تحلیل کرد و مشکلات کشورهای جهان سوم، موانع و دشمنی های استکبار جهانی را تفرقه افکنی بین صفوف مسلمانان دانست. پس از وی، مولوی محمد اسحاق مدنی، نایب رییس شورای عالی مجمع تقریب، برهان الدین ربانی، رییس جمهور سابق افغانستان، محمد الحبیب ابن خوجه، دبیرکل مجمع فقه اسلامی، شیخ صالح العبید، وزیر آموزش و پرورش عربستان، عبدالعزیز بن عثمان التویجری، مدیرکل سازمان آیسیکو و شیخ عبدالامیر قبلان، نایب مجلس اعلای شیعیان لبنان، سخنرانی کردند.
در این کنفرانس، دکتر محمدرضا دهشیری، استادیار علوم سیاسی دانشکده ی روابط بین الملل، مقاله ی خود را با عنوان «جایگاه گفتگو در استراتژی تقریب مذاهب اسلامی» ارائه کرد.
وی معتقد بود در استراتژی تقریب مذاهب اسلامی، روش ها و سازوکارهای متفاوتی مطرح شد، که «گفتگو»، کاراترین روش برای تقریب مذاهب از رهگذر رفع سوءتفاهم ها و سوءبرداشت ها می باشد. وی خاطرنشان ساخت: «در عصر جهانی شدن ارتباطات، در دنیای وابستگی متقابل و در فضای دهکده ی جهانی، با توجه به گسترش ارتباطات فراملی و حذف مرزهای ملی، گفتگوی فعال اندیشمندان مذاهب اسلامی، در زمینه ی موضوعات سیاسی فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، می تواند بهترین راهکار برای تبدیل فرهنگ مشاجره و اختلاف به مصالحه و تفاهم باشد».
در این کنفرانس، دکتر خالد زهری، نویسنده و متفکر مغرب زمین، سخن گفت. وی اساس تقریب را بر دو پایه ی علم و اخلاق مبتنی دانست و اظهار داشت: «متفکرانی که بر پایه ی احساسات به اظهار نظر علمی می پردازند، به تقریب آسیب جدی وارد می کنند. متفکرانی که بر این پایه نظر می دهند دارای ثبات فکری نبوده و با تغییر فضای فکری، افکار آنان نیز متحول می شود».
وی، ضمن اشاره به نقش اساسی علم اصول فقه و منطق در تحقق تقریب مذاهب اسلامی، نقش عرفان را مؤثر و مهم تلقی نمود و تصریح کرد: «اگر از عرفان در حرکت به سوی وحدت اسلامی بهره جوییم، تشیع و تسنن در وحدت ذوب خواهند شد».
محمد فؤاد البرازی، مدیر مرکز اسلامی دانمارک نیز با موضوع «اوضاع مسلمانان کشورهای اروپایی» سخن گفت و خاطرنشان ساخت: «اسلام، در اروپا، پیشینه ی تاریخی دارد و در قرن اخیر به سرعت در این قاره گسترش یافته است». عضو فقهای دینی دانمارک، با ارائه ی آماری از تعداد مسلمانان در کشورهای اروپایی و آفریقایی، بیان کرد: «دولت های حاکم این کشورها و قوانین موجود در آنها تهدیدات فراوانی را برای مسلمانان به وجود آورده و طی آن حقوق بسیاری از آنها مصادره شده است». وی، در ادامه، به اختلاف و تفرقه بین مسلمانان اروپا اشاره کرد و گفت: «آزادی موجود در غرب باعث شده که برخی از گروه های مذهبی علیه دیگر فرقه ها مطلب بنویسند». البرازی نبودن مرجعیت اسلامی و نبودن فقه قوی را، در اروپا، یکی از عوامل ایجاد تفرقه بین مسلمانان دانست و عدم در اختیار داشتن رسانه های گروهی و مشکلات اجتماعی و فرهنگی را ازدیگر مشکلات مسلمانان اروپا عنوان کرد.
حیدر کامل حب الله نیز مقاله ی خود را با عنوان طرح تقریب و مشکلات آگاهی دینی قرائتی در منطق تقریب و گونه های فرهنگی دینی ارائه کرد. وی دین مقدس اسلام را ارائه کننده ی راه سعادت و کمال بشری خواند و خاطرنشان ساخت: «آموزه های دین اسلام مدارا و بردباری را به ارمغان آورده است». حب الله، در نوشتار خود، سعی کرده است درنگی کوتاه به راهبرد اسلام در برابر پیروان ادیان و ملل دیگر داشته باشد؛ بر چارچوب های تعامل مسلمانان با یکدیگر نگاهی بیفکند؛ به بررسی مسایلی که موجب دوری و شقاق مسلمانان می گردند بپردازد و نیز در تبیین معیارهای مسلمان بودن، از دیدگاه کتاب و سنت و اقوال متکلمان و فقیهان فریقین، بکوشد.
شیخ حسن صفار مقاله ی خود را با عنوان اسس التقریب ارائه داد. وی در مقاله ی خود به جنایت های رژیم صهیونیستی و دیگر دشمنان علیه مسلمانان مانند انفجار مساجد، ترور شخصیت های اسلامی، جوسازی علیه اسلام و مسلمانان، وارد کردن اتهامات تروریستی به آنها و بدنام کردن مسلمانان جهان اشاره کرد.
وی، در پایان، خواستار اهتمام بیش تر کشورهای اسلامی و توجه به حکومت های اسلامی، بدون در نظر گرفتن مذهب، نژاد، فرهنگ و... شد.
حجت الاسلام والمسلمین احمد مبلغی، رییس مرکز تحقیقات مجمع جهانی مذاهب اسلامی نیز سخن گفت. وی، ضمن تأکید بر این که گفتمان، زمینه ی گسترده ای را برای پیشرفت در روابط اجتماعی و رسیدن به فرهنگ اسلامی ایجاد می کند، اظهار داشت: «انسان، برای دست یافتن به حقایق هستی عالم، ناگزیر از گفتمان و مباحثه است». رییس مرکز مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی گفت: «اساسا اختلاف در دیدگاه ها، خود، منجر به گفتمان معقول می شود و قرآن نیز به آن اشاره کرده است».
وی، در پایان، تصریح کرد: «بی گمان گفتمان در تشکیل وحدت اسلامی مؤثر است. مکانیسم اصلی برای تقریب و ایجاد محبت بین کشورهای اسلامی، براساس دیدگاه قرآن، مقابله با چالش ها، توافق
همگانی بر کار مشترک و عدم تبدیل گفتمان به جنگ، عدم رقابت نسبت به یکدیگر و به کارگیری توان مندی های برگرفته از گفتمان معقول است».
همزمان با برگزاری این کنفرانس، نخستین دوره ی انتخاب کتاب سال تقریب با معرفی کتاب های برتر درباره ی وحدت اسلامی و تقریب مذاهب اسلامی برگزار شد. دبیرخانه ی کتاب سال تقریب، از بین 170 عنوان کتاب که درباره ی موضوع کنفرانس نگاشته شده بود، سه عنوان کتاب را به عنوان کتاب های برتر سال انتخاب و معرفی نمود.
کتاب های منتخب، که پس از سه مرحله ارزیابی و داوری توسط متخصصان برگزیده شدند، به شرح زیر می باشند:
1. کتاب نخست سال: الوحدة الاسلامیة من منظور الثقلین، نوشته ی آیت الله سیدمحمد باقر حکیم، ناشر: مجمع جهانی اهل بیت(علیهم السلام)
2. کتاب دوم سال: راویان مشترک؛ پژوهشی دربازشناسی راویان مشترک شیعه و اهل سنت، نوشته ی آقایان حسین عزیز، پرویز رستگار و یوسف بیان، ناشر: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه ی علمیه ی قم
3. کتاب سوم سال: تعلیل الشریعة بین السنة والشیعة، نوشته ی دکتر خالد زهری، ناشر: دارالهادی
این کنفرانس با صدور بیانیه ای به پایان رسید. فرازهایی از این بیانیه به شرح زیر می آیند:
«کنفرانس هرگونه عملیات تجاوزگرانه را، به ملل مسلمان و در هر نقطه از سرزمین های اسلامی همچون چچن، کشمیر، فیلیپین و تایلند، محکوم می نماید».
در بخش دیگر این بیانیه آمده است: «کنفرانس، حمایت جهان اسلام را از جمهوری اسلامی ایران، در روند پیش برد توانایی های هسته ای آن در جهت اهداف صلح آمیز اعلام می دارد و هرگونه ترفندی که ایران را از فواید غنی سازی اورانیوم محروم کند، محکوم می نماید.
کنفرانس به مقاومت های اسلامی شریف در فلسطین، لبنان، عراق و هر نقطه ی اشغال شده در سرزمین های اسلامی درود می فرستد و اعلام می دارد که مقاومت، حق مشروع ملت ها است و با آنچه تروریسم نامیده می شود چه فردی باشد چه دولتی و از نظر اسلامی و انسانی محکوم باشد مخالف است».
