خوانندگان گرامی در شماره قبل گزارشی اجمالی از تاریخچه نمایشگاه فنی اطلاع رسانی خلیج (GITEX) و حضور تولید کنندگان نرم افزارهای ایرانی در این نمایشگاه را ملاحظه نمودند و به جایگاه مرکز در نمایشگاه جی تکس واقف شدند.
در این شماره تحولات این نمایشگاه مهم بین المللی و دستاوردهای آن را همراه با آشنایی با گروه نرم افزارهای علوم اسلامی، مطالعه می فرمایید.
تفاوتهای جی تکس 98 با سالهای قبل
توسعه فضای نمایشگاه: به جهت استقبال خوبی که در سالهای پیشین از بازارچه (شاپر) به عمل آمده بود، امسال فضای در نظر گرفته شده برای بازارچه از 7 سالن به 8 سالن افزایش یافته بود. علاوه بر آن ورودیه ای نیز برای بازدید کنندگان تعیین شده بود.
ورود به قسمت اصلی نمایشگاه (قسمت نمایش) اختصاص به کسانی داشت که با کامپیوتر سر و کار دارند. بازدید از قسمت دوم (بازارچه) که تا سال قبل برای عموم رایگان بود، در سال جاری با پرداخت ورودیه انجام می شد.
استقبال امسال علاقه مندان از نمایشگاه و حضور شرکتها در آن باعث شد که این نمایشگاه طی 2 سال گذشته از رتبه پنجمین نمایشگاه جهانی در زمینه کامپیوتر، بعد از آلمان و آمریکا به مکان سومین نمایشگاه ارتقا پیدا کند.
حضور مصر، امسال بسیار قوی تر از سال قبل شده بود. آنها علاوه بر حضور در قسمت نمایش، در قسمت فروش هم سالنی داشتند. البته چون این حضور، تحت پوشش و با پشتیبانی دولت صورت می گیرد لذا در این زمینه از حمایت اقتصادی دولتشان استفاده می کنند.
امسال مجموعه ای از تولید کنندگان نرم افزار و سخت افزار از ایران شرکت کرده بودند و یک جایگاه اختصاصی (پاویون) دارای فضای قابل توجه (حدود 180 متر) در اختیار قرار گرفته بود.
از اینکه می دیدیم سرانجام صنعت کامپیوتر کشور به این نتیجه رسیده که باید در این بازار حضور پیدا کند، بسیار خوشحال بودیم. البته به نظر می رسید ضعفهایی در امر هماهنگی میان این مؤسسات و غرفه ها وجود داشته، ولی جای این امیدواری هست که با برطرف شدن آنها، ایران بتواند در سالهای بعد نرم افزارها و سخت افزارها را به موقع و در سطح شایسته ارائه کند.
متاسفانه بسیاری از نرم افزارهای عرضه شده توسط شرکتهای ایرانی فقط به زبان فارسی بودند. بدیهی است این گونه نرم افزارها در کشوری که همه عرب زبان یا مسلط به انگلیسی هستند، آن هم در رقابت با برنامه های متعدد عرضه شده در این زمینه ، بازاری نخواهند داشت.
غرفه های محوطه مربوط به مرکز، تقریبا از شلوغ ترین غرفه ها بود. آنچه می توان گفت این است که نرم افزارهای ما قابلیت عرضه در کشورهای عربی را دارد. از طرف دیگر ما تقریبا یک نوع بازار انحصاری را در اختیار داریم و آن عبارت است از نرم افزار علوم اسلامی یا نرم افزار شیعه که آن را به شکل تخصصی عرضه می کنیم.
دستاوردهای جی تکس 98
شاید بتوان گفت مهمترین دستاورد جی تکس امسال، این بود که مرکز جای خود را به عنوان یک تولید کننده نرم افزار علوم اسلامی تثبیت کرد. شاهد این مدعا استقبال بسیار قابل توجه افرادی بود که برنامه های مرکز را می شناختند. داشتن مشتریهای ثابت ومخاطبان آشنای با برنامه نشانگر تثبیت موقعیت یک مؤسسه است و این همان وضعیتی بود که امسال در موارد متعدد و به طور مکرر مشاهده می شد. بعضی خواهان نسخه (version) جدید برنامه ها بودند و عده ای هم به خاطر آشنایی قبلی، بدون آنکه احتیاج به توضیح زائدی داشته باشند برنامه های مورد نظر خود را تهیه می کردند.
به خاطر تواناییهای نرم افزاری واطلاعاتی مرکز، برخی از متقاضیان درخواست می کردند که مرکز برای آنها «وروداطلاعات » انجام دهد. همچنین درخواست تهیه برنامه هایی متناسب با برنامه های مرکز برای آنها در زمینه متن های دیگر مطرح بود که خودشان عرضه کنند.
همچنین در این نمایشگاه 17 مورد تقاضای نمایندگی از کشورهایی مثل کویت (3 مورد)، از عربستان (2 درخواست)، بحرین، مصر، فلسطین (هر یک 2 مورد) و همین طور از قطر، آلمان و سوریه دریافت داشتیم.
بعضی تقاضای نمایندگی توزیع منطقه ای را داشتند. یک شرکت اعلام آمادگی کرد که نمایندگی توزیع در منطقه خلیج [فارس] را بگیرد. برخی حاضر بودند توزیع خارج از ایران به آنها واگذار شود. به نظر می رسد اگر پاره ای ملاحظات سیاسی با بعضی از این کشورها وجود نداشت، قطعا استقبال بسیار بهتر بود.
از فعالیتهای جدید مرکز در نمایشگاه جی تکس، تبلیغات نسبتا قوی در مقایسه با سالهای قبل بود. مجموعه فهرست (کاتالوگ)ها و انتشارات جدید، و تراکت معرفی برنامه ها را به صورت انفرادی و به صورت مجموعه نرم افزار ارائه داده بودیم. همین طور یک تراکت مربوط به سیاهه (لیست) قیمت عرضه شده بود. در زمینه غرفه آرایی، تزئینات (دکوراسیون) غرفه امسال با سال قبل تفاوت زیادی داشت. ما غرفه را به شکل اسپندی آرایش داده بودیم یعنی در هر مجموعه یک برنامه توضیح داده می شد. مثلا یک کامپیوتر به نور الانوار، یکی به نور السیره، و یکی به نور الحکمه اختصاص داشت. توضیح دهنده به دقت و البته به شکل تخصصی، اطلاعات را در اختیار مراجعان قرار می داد.
گروه نرم افزارهای علوم اسلامی
این گروه از جی تکس سال 97 کار خود را شروع کرد و امسال با آنکه 120 متر فضا تقاضا شده بود; به علت استقبال از نمایشگاه، فضایی به وسعت 90 متر در پاویون ملتها جنب پاویون ایران در اختیار ما قرار گرفته بود.
اعضای گروه نرم افزارهای علوم اسلامی بدین قرار بودند: مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، مؤسسه فرهنگی ویستآرا، شرکت سحر، دفتر تحقیقاتی یاسین و شرکت بیان نور. مؤسسات شرکت کننده سال قبل که در جی تکس امسال شرکت نداشتند عبارت بودند از:
الف) مؤسسه نمایشگاه فرهنگی; که نرم افزار خود (نرم افزار جامع) را واگذار کرده بودند و در واقع نرم افزاری برای عرضه نداشتند.
ب) معجم فقهی آیت الله گلپایگانی رحمهم الله; که نرم افزارشان را مؤسسه خدمات کامپیوتری نور در بخش شاپر عرضه می کرد.
در عوض دو شرکت کننده جدید داشتیم: 1- بیان نور
2- ویستآرا
مؤسسه اخیر در سال گذشته به عنوان جزئی از یک غرفه شرکت کرده بود و امسال با حضور تثبیت شده ای به طور مستقل شرکت داشت.
گروه نرم افزار علوم اسلامی یک تشکل رسمی نیست که اعضای ثابتی داشته باشد، بلکه به خاطر هدف آن که عرضه مناسب نرم افزارهای اسلامی تولید ایران است، تعداد اعضایش طبیعة در هر موقعیتی تغییر پیدا می کند.
اما چون غرض، عرضه نرم افزار بوده; تلاش شده که چنانچه مؤسسه ای خود نتواند حضور پیدا کند، نرم افزارهای آن توسط نماینده توزیع وی و یا توزیع کنندگان دیگر از مجموعه گروه عرضه شود.
امیدواریم در سالهای بعد بتوانیم همین حضور فعال و منسجم را علاوه بر نمایشگاه جی تکس در نمایشگاههای دیگر هم تسری بدهیم.
امسال، حضور گروه بسیار منسجم تر ازسال قبل بود. گذشت همین یک سال و تجربه موفقیت آمیز سال قبل باعث شد که در نمایشگاه امسال هیچ مشکل خاصی نداشته باشیم. علاوه بر این که تبلیغات مشترکی که امسال انجام شد بسیار مؤثر بود و با استقبال خوبی هم روبرو شد.
به منظور معرفی اعضای گروه، آذین (دکور) مشترکی را شامل پرچم و نشان جمهوری اسلامی ایران و عبارت «گروه نرم افزار اسلامی » به همراه اسم آن شرکت یا مؤسسه مورد نظر تهیه کرده بودیم که در واقع زینت بخش ورودی هر غرفه قرار/ گرفته بود.
جلساتی که با مسئولان غرفه ها و با مسئولان شرکتهای گروه در کشور امارات برگزار شد، بسیار امید بخش بود بطوری که همه اعضا برای حضور مجدد در نمایشگاه سال بعد، جای خود را تثبیت کردند.
اهداف گروه
بحث دیگری که مناسب است مطرح شود بحث توسعه این گروه و استفاده مراکز دارای نرم افزار است که برای این منظور باید راه حلی اندیشید. متاسفانه امسال هم به خاطر محدودیت فضا، به سه یا چهار شرکت دیگر که قصد شرکت داشتند پاسخ منفی دادیم.
اکنون به نظر می رسد گروه، حضور منسجمی پیدا کرده و رابطه ای صمیمانه و برادرانه بین اعضای آن حاصل شده و بسیاری از رقابتها یا تنش هایی که ممکن است در یک چنین تجمع هایی به وجود بیاید در این گروه منتفی است. دوستان با همدلی و تلاش قابل تقدیری با یکدیگر همکاری داشتند و معلوم بود که همه عملا به نیاز به این تشکل و اتحاد پی برده بودند.
در آینده نمایشگاه هایی را در نظر گرفته و در صدد هستیم این گروه را در آن نمایشگاه ها به صورت یکپارچه شرکت دهیم. در همین رابطه گفت و گوهایی با بعضی از شرکتها داشته ایم. یکی از این نمایشگاهها، نمایشگاه کتاب ابوظبی خواهد بود که به عنوان گروه نرم افزار و با تعدادی از همین مجموعه و مؤسسات جدید با نرم افزار علوم اسلامی حضور پیدا خواهیم کرد.
هماهنگی این گروه به شکل ستادی به عهده مرکز می باشد و مسئولیت آن تاکنون (به مدت 2 سال) بر عهده این جانب بوده است.
از آنجایی که نگارش نامه ها زیاد است و ما مکاتبات فراوانی را با داخل و خارج از کشور داریم لذا تمام مکاتباتی که بین افراد این گروه با خارج از کشور و نمایشگاه جی تکس انجام می شود، از طریق این ستاد صورت می پذیرد.
خدماتی را هم چه در سال گذشته و چه در سال جاری برای تسهیل کار شرکت کنندگان در گروه به همکاران خود عرضه کرده ایم و تلاشمان بر این بوده است که در حد توان آن خدمات را غنی تر کنیم. مثلا از کلیه فرم هایی که دریافت می کنیم، مواردی را که لازم است این همکاران تکمیل کنند، تعیین می کنیم و مواردی را نیز خود به نمایندگی از گروه پاسخ می دهیم. چون برای هر نمایشگاه کم و بیش هزار صفحه متن و نامه و تقاضا فرستاده می شود.
چه بسا بسیاری از نامه ها واطلاعاتی که به دست ما می رسد، برای بسیاری از اعضای گروه کاربرد نداشته باشد لذا اگر این نامه ها بدون انسجام بین گروه توزیع شود، عملا چندین نوبت وقت معینی از همه مؤسسات گرفته می شود. چون هر مؤسسه ای ناچار است دست کم یک بار متن را خوانده و سپس اقدام به تهیه جواب برای آن بنماید.
هر نامه، تقاضا، جزوه، و کتابچه ای که می آید در ستاد یاد شده بررسی می شود. فرمها و مواردی که نیازمند پاسخ دادن است ابتدا تعیین و علامت گذاری می شود، سپس سریعا ترجمه شده و سرانجام متن اصلی همراه با متن ترجمه شده برای اعضاء گروه ارسال می گردد تا برای تکمیل فرمها یا برقراری ارتباطات دچار مشکل نشوند و بتوانند به سهولت فرمهای مربوط به نمایشگاه را تکمیل کنند.
یکی از فعالیتهای دیگری که برای جذب مؤسسات انجام دادیم این است که در نمایشگاه قبل، سمیناری را به عنوان گزارش کار جی تکس برپا کردیم و در آن از مجموعه تولید کنندگان نرم افزارهای علوم اسلامی برای شرکت در نمایشگاه جی تکس 98 دعوت عمومی و خصوصی به عمل آوردیم.
قبل از هر نمایشگاه و در فاصله زمانی ای که تا شروع آن باقی است، برای تعیین فضای نمایشگاه آماده می شویم تا بر همان اساس حرکت کنیم. با مؤسساتی که نرم افزار قابل عرضه دارند هم تماسهای لازم را برقرار می کنیم تا از کم و کیف محصولات آنها اطلاعات دقیقتری حاصل کنیم چون بعضا دیده شده است با اینکه نرم افزار بسیار قوی تهیه شده اما به دلایل مختلف، اصلا قابلیت عرضه در خارج ازکشور را نداشته است.
در سال جاری برای بعضی از مؤسسات مشکل بود که یک فضای حتی 9 متری یا 12 متری را پوشش بدهند. از سوی دیگر در نمایشگاه جی تکس، حداقل فضایی را که واگذار می کنند 12 متر است ولی چون ما فضای یک پاویون را در اختیار می گیریم، با مؤسساتی که یک نرم افزار دارند و یک غرفه 9 متری هم برای آنها زیاد است هماهنگی های لازم را به عمل می آوریم تا از این طریق مثلا دو یا سه مؤسسه را در یک غرفه مستقر کنیم.
عرضه نرم افزارهای علوم اسلامی توسط دیگر شرکتها و کشورها نیز صورت می پذیرد. مثلا در غرفه مصر، لبنان، سوریه، عربستان و خود امارات این نرم افزارها را مشاهده می کنیم.البته سطح این نرم افزارها بسیار مختلف است. بعضی از برنامه ها با امکانات ابتدایی فنی و بسیار ساده تهیه شده اند. برخی از آنها نیز قابل توجه و قابل استفاده هستند. در هر حال تنوع برنامه های عرضه شده در این زمینه زیاد است. به عنوان نمونه از برنامه آموزش ابتدایی مفاهیم تاریخ اسلام برای کودکان به شکل بازی گرفته تا برنامه چند رسانه ای و همین طور برنامه هایی که کاملا و به طور محض تحقیقی است و حجم عظیمی از اطلاعات را - مثلا کتابخانه ای با هزار جلد کتاب - در بر دارد. به این ترتیب نرم افزارهای متنوعی از غالب کشورها ارائه می شود.
اما شاید بدون اغراق بتوان گفت که زبده ترین نرم افزارها در بین کشورهای عربی، مجموعه نرم افزارهایی است که توسط شرکت «صخر» عرضه می شود.
امسال بخش تولید نرم افزارهای اسلامی از شرکت «صخر» انشعاب پیدا کرده و تحت عنوان شرکت «حرف » تشکل جدیدی را راه اندازی کرده است. شرکت حرف دقیقا همان ساختار بخش تولید کنندگان نرم افزار اسلامی شرکت صخر می باشد. زیرا شرکت صخر علاوه بر تولید نرم افزار اسلامی در زمینه های متعدد دیگری هم فعالیت داشت. البته در عرضه ویندوز عربی، «صخر» مستقل است.
شرکت حرف به شکل چند ملیتی اداره می شود. این شرکت از طرفی تحت حمایت اداره اوقاف کویت است و از طرف دیگر بانک توسعه اسلامی اعتبارات آن را تامین می کند و از سوی دیگر هم توسط کشورهایی مثل مصر و عربستان چه ازنظر اطلاعاتی و چه از نظر اقتصادی و چه از نظر فنی تعذیه می شود و طبعا یک شرکت بسیار قوی است که نرم افزارهای نسبة قابل توجه ای را هم عرضه می کند. متاسفانه ما به غیر از پاویون گروه نرم افزارهای اسلامی مربوط به جمهوری اسلامی ایران هیچ حضور منسجمی را از این شرکتهای عریض و طویل شاهد نبودیم; به این معنی که پاویونی تشکیل بدهند و با نام نرم افزار اسلامی حضور پیدا کنند. آنها فقط تحت عنوان ملیت خود حضور دارند و در غرفه مصر یا سوریه یا لبنان پراکنده هستند.
برای سال آینده تماسهایی با مسئولان داشته ایم. البته سال گذشته اقداماتی انجام شد، ارتباطهایی با قسمتهای مختلفی که عهده دار این کار بودند - مثل شورای عالی انفورماتیک - برقرار شد; لیکن متاسفانه این اقدمات به ثمر نرسید. سخن آنها این بود که برای صادرات سخت افزار امکان سرمایه گذاری داریم اما نرم افزار به عنوان یک مقوله جدید برای ما مطرح شده است. به این ترتیب آنها خواستار بررسی و پی گیری بیشتر در این زمینه بودند و اقدام عملی در این خصوص را به بعد از آن موکول کردند.
در همین نمایشگاه و نمایشگاه لبنان، با مسئولان مرکز توسعه صادرات و دفاتر بازرگانی خارج از کشور و از جمله با جناب آقای خسروتاج رئیس مرکز توسعه صادرات ایران ملاقات داشتیم.
علاوه بر مذاکراتی که در لبنان انجام دادیم، جلسه ای هم در ایران با آنها برگزار کردیم. همچنین ارتباطی با مرکز توسعه صادرات برقرار شد تا بتوانیم از حمایتهای دولت هم استفاده کنیم. البته این امکانات دولتی ممکن است بعضا برای مؤسساتی که خود حضور فعال و منسجمی در امارات دارند، از نظر اقتصادی زیاد مقرون به صرفه نباشد لذا می دیدیم که بعضی از آنها رغبتی به این خدمات ندارند چون نحوه حمایت به گونه ای است که از یک طرف حمایت صورت می گیرد ولی از طرف دیگر هزینه هایی را در بر دارد.