نمایشگاه اطلاع رسانی علوم اسلامی با همکاری شرکت تعاونی مراکز اطلاع رسانی علوم اسلامی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از تاریخ 13 تا 18 خرداد ماه 83 در محل دائمی نمایشگاه های استان قم برپا شد. در این نمایشگاه که 53 مؤسسه و مرکز تولید کننده نرم افزار علوم اسلامی از استان های: قم، تهران، اصفهان و خراسان حضور داشتند، با استقبال گسترده گروه های مختلف مردم، به خصوص علاقه مندان به مباحث رایانه ای علوم اسلامی مواجه گردید.
حجة الاسلام خادمی، مسئول ستاد برگزاری نمایشگاه، در خصوص هدف آن گفت: «در شبکه گسترده جهانی، فرهنگ دینی مورد هجمه همه جانبه قرار گرفته است. و شرکت تعاونی اطلاع رسانی علوم اسلامی، وظیفه خود می داند که با برقراری نمایشگاه اطلاع رسانی علوم اسلامی توانایی حوزه های علوم اسلامی را در مقابله با این هجوم بی امان نشان دهد.» وی مهم ترین اهداف نمایشگاه را آشنایی پژوهشگران با جدیدترین دستاوردهای فنّاوری اطلاعات، جلوگیری از انجام کارهای تکراری و موازی در حوزه اطلاع رسانی علوم اسلامی، تبیین جایگاه مراکز اطلاع رسانی علوم اسلامی در توسعه فرهنگ دینی برشمرد و افزود: «با برگزاری این نمایشگاه مراکز اطلاع رسانی علوم اسلامی با یکدیگر آشنا شده و زمینه، انجام کار گروهی و پژوهش جمعی در بخش اطلاع رسانی علوم اسلامی فراهم می گردد، همچنین امید است در این نمایشگاه الگوهای برتر ساماندهی و ایجاد نظام واحد در اطلاع رسانی علوم اسلامی معرفی شود و کاربران در استفاده بهینه از پایگاه های علوم اسلامی راهنمائی گردند.»
مراسم افتتاحیه این نمایشگاه با حضور رئیس شورای اطلاع رسانی، مدیر حوزه علمیه قم، مشاور وزیر ارشاد، مدیران پایگاه های اطلاع رسانی اسلامی و مسئولان محلی برگزار شد.
مهندس جهانگرد، رئیس شورای اطلاع رسانی کشور در مراسم افتتاح این نمایشگاه گفت: «آنچه در حوزه علمیه در زمینه فنّاوری اطلاعات انجام شده، در سطح جهانی است و از آنجایی که عصر اطلاعات آغاز دوباره ای بر عصر پیامبری، پیام رسانی و هدایت تلقی می شود، اقدامات حوزه علمیه در این راستا ارزشی دو چندان دارد».
وی با تأکید بر ضرورت اتخاذ روش اصولی و نظام مند در تعامل با فنّاوری های جدید گفت: «ما در صد سال گذشته همواره در برابر فنّاوری جدید ابتدا به مخالفت با آن پرداخته و سپس در صدد کنترل آن بر آمده ایم و هنگامی که از کنترل آن ناتوان می شویم، آن را منفعلانه به حال خود رها کرده ایم و با این روش، فرصت برنامه ریزی برای بهره برداری از پدیده های نوین را از خود سلب می نماییم. اما خوشبختانه در مورد اینترنت این مسئله تا حدّ زیادی تغییر کرده است و ما توانسته ایم با توانمندی و قدرت در این صحنه حضور یابیم که نمونه آن تلاش های انجام شده، در عرصه اطلاع رسانی اسلامی است».
وی ضمن اعلان حمایت گسترده دولت از فنّاوری اطلاعات در عرصه اطلاع رسانی اسلامی، افزود: «برای بهره مندی از این فرصت باید طرح جامع « IT » اسلامی طراحی و اجرا گردد».
محمد سمیعی،رئیس پژوهشکده فرهنگ و هنر وزارت ارشاد اسلامی دیگر سخنران این مراسم بود، وی گفت: «در حال حاضر، برای تمام مسئولان، تحلیلگران و صاحب نظران کاملاً مشخص است که حوزه های علمیه به خصوص حوزه علمیه قم، در بهکارگیری و بهره برداری کامل از فنّاوری اطلاعات پیش گام هستند».
وی حرکت گام به گام، انگیزه های قوی، عدم وجود مشابه خارجی و پشتیبانی خوب را از جمله عوامل مؤثر در پیشرفت حوزه های علمیه در زمینه فنّاوری اطلاعات دانست.
حجة الاسلام و المسلمین دکتر حمید شهریاری، رئیس هیئت مدیره شرکت تعاونی مراکز اطلاع رسانی علوم اسلامی نیز در این مراسم طی سخنانی به روش های رایج پردازش اطلاعات در حوزه علوم اسلامی اشاره کرد و گفت: «دانش نامه نویسی، تهیه نمودارهای درختی، غنی سازی مطالب علمی و تنظیم معجم های لفظی و موضوعی از روش های موفق در عرصه اطلاع رسانی اسلامی است».
وی با یادآوری ظرفیت ها و توانمندی های حوزه های علمیه در این زمینه، حمایت شورای اطلاع رسانی برای نهادینه سازی روش های فوق را خواستار شد و اظهار امیدواری کرد که با تشکیل «مرکز رشد حوزه اطلاع رسانی اسلامی» امکان بهره مندی گسترده از اعتبارات «تکفا» فراهم آید.
پس از مراسم افتتاحیه با حضور مسئولان استان، محققان، صاحب نظران و اندیشمندان، نمایشگاه اطلاع رسانی علوم اسلامی آغاز به کار کرد.
استاندار قم پس از بازدید نمایشگاه،گفت: «کارآمدترین و بهترین نرم افزارها و وسیع ترین کارها در بخش فنّاوری اطلاعات اسلامی در استان قم انجام می شود».
مهندس طهایی افزود: «با توجه به اینکه قم مرکز حوزه علمیه های کشور است، این استان در عمل نشان داده است که می تواند در بخش علوم اسلامی در سطح کشور برنامه ریزی و اظهار نظر کند».
وی خاطرنشان کرد: «در حال حاضر سند توسعه راهبردی فنّاوری اطلاعات استان قم در حال تدوین است و با ارائه این سند، اهداف آینده فنّاوری اطلاعات این استان در طولانی مدت روشن و شفاف می شود. آنگاه باید برای تحقق اهداف این طرح، برنامه ریزی و فعالیت کنیم». حجة الاسلام و المسلمین حسینی بوشهری، مدیر حوزه علمیه قم ضمن بازدید از نمایشگاه به خبرنگار ما گفت: «واقعیت این است که حوزه های علمیه در گذر زمان درک کننده لحظه ها بوده اند و متناسب با نیازها، شرایط و مقتضیات زمان تلاش کرده اند و هر جا احساس نیاز کرده اند، تلاش و پی گیری داشته اند». وی با بیان اینکه ما در اسلام برای علم و دانش مرز قائل نیستیم، افزود: «جامعه ای می تواند به سمت رشد و بالندگی گام بردارد که ظرفیت های موجود خود را به شایستگی شناسایی کند».
یکی از برنامه های جذّاب نمایشگاه، برگزاری میزگردهای تخصصی در زمینه اطلاع رسانی علوم اسلامی بود. در طول مدت برگزاری نمایشگاه، سه میزگرد برگزار گردید که مورد توجه علاقه مندان قرار گرفت. در میزگرد طرح «تکفا و اطلاع رسانی علوم اسلامی» حجة الاسلام و المسلمین سید علی شبیری، مدیر عامل مؤسسه فرهنگی «یاسین» گفت: «طرح تکفا، طرحی شفاف است و تمام اعتبارات آن در پایگاه این طرح منعکس می شود؛ ولی در موضوع علوم اسلامی این طرح از بخش خصوصی استفاده چندانی نشده است.»
وی گفت: «با وجود اینکه قرار بود طرح تکفا به دور از تشریفات اداری باشد، ولی در برخی از مواقع برای تأیید طرح های مراکز، این کار دو برابر به طول می انجامد و طرح ها باید در دو مرکز کارشناسی شوند». در این میزگرد مهندس «هانی» مشاور فنّاوری اطلاعات استاندار قم نیز حضور داشت، وی گفت: «در استان قم بخش دولتی نسبت به بخش خصوصی در به کارگیری فنّاوری اطلاعات عقب است». وی تازه تأسیس بودن استان، عدم تکامل ساختارهای دولتی در استان، ضعف بدنه کارشناسی ادارات و کم سابقه بودن مدیریت استان را علل عمده این عقب ماندگی برشمرد.
رضا آسیابانی، قائم مقام مدیر عامل مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، دکتر نحوی کارشناس فنّاوری اطلاعات و مهندس خسرو سلجوقی معاون فنی دبیرخانه شورای عالی اطلاع رسانی کشور نیز در این میزگرد به اظهار نظر پرداختند.
میزگرد اینترنت و اطلاع رسانی علوم اسلامی، یکی دیگر از میزگردهایی بود که در این نمایشگاه برگزار شد. در این میزگرد، مهندس سید محمدرضا فخری، مدیر عامل پایگاه اطلاع رسانی سراسری اسلامی (پارسا) گفت: «در حال حاضر که حجم مطالب پایگاه ها افزایش یافته است، سرویس های متعارف فعلی پاسخگو نیست و پایگاه ها نیازمند امکانات بیشتر و افزایش مسائل فنی هستند تا اطلاعات خود را به صورت پویا در شبکه گسترده و جهانی اینترنت عرضه کنند».
وی پیشنهاد کرد که مرکز مشاوره فنی ایجاد شود تا از لحاظ فنی به پایگاه های اسلامی مشاوره داده شود.
در ادامه این میزگرد، حجة الاسلام آقامیری، مدیر دفتر مؤسسه «تبیان» در قم؛ حجة الاسلام محمدحسین بهرامی، نماینده اطلاع رسانی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی؛ حجة الاسلام نظامی، معاونت اطلاع رسانی دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم و حجة الاسلام کیانی قائم مقام پایگاه جستجوگر شیعه، به ارائه نظرات خود پرداختند.
شایستگی ها و بایسته های نمایشگاه
بی شک نمایشگاه اطلاع رسانی علوم اسلامی به لحاظ گرد آوردن تلاش ها و اقدامات انجام شده در حوزه مربوط به خود کاری ارزشمند و درخور تقدیر بود. در این نمایشگاه برای نخستین بار وب لاگ نویسی اسلامی مورد توجه واقع شد و غرفه ای ویژه پایگاه های اسلامی مراجع عظام در نظر گرفته شد و از بهترین غرفه ها و بهترین نرم افزار تقدیر بعمل آمد.
برای اینکه نگاه جامع تری به کاستی ها شایستگی های این نمایشگاه داشته باشیم، به سراغ غرفه داران و بازدید کنندگان رفته و نظرات آنان را نیز جویا شدیم.
شاه زیدی، متصدی غرفه پایگاه اطلاع رسانی پارسا در این باره گفت: «این نمایشگاه در مقایسه با نمایشگاه های مشابه از نظر کیفی، رشد قابل توجهی داشته است؛ ولی از نظر کمی، شاهد کاهش حضور مراکز اطلاع رسانی علوم اسلامی در نمایشگاه هستیم».
محمدمهدی معماری، مسئول غرفه «متنا» نیز نمایشگاه را در خصوص ارائه نرم افزارهای اسلامی و اطلاع رسانی علوم اسلامی در سطح بسیار خوبی ارزیابی کرد.
وی خاطرنشان کرد: «هدف اصلی نمایشگاه، آشنایی مؤسسات فرهنگی و وزارت ارشاد می باشد که این امر در ایجاد ارتباط میان مؤسسات کوچک و وزارت ارشاد بسیار مؤثر است».
سید حمید رضا جمالی، مسئول غرفه مؤسسه گسترش اطلاع رسانی مبلغ، هم زمان نمایشگاه را مناسب و هم مکان آن را مجهز و با امکانات عنوان کرد و گفت: «با توجه به زمان و مکان نمایشگاه، تبلیغات آن چنان مورد توجه و جذّاب نبود».
محمد موحد، مسئول غرفه مؤسسه فرهنگی «یاسین» اختصاص این نمایشگاه به نرم افزار و جدا کردن آن از سخت افزارها را از ویژگی های مثبت این نمایشگاه دانست و افزود: «تبلیغات نمایشگاه ضعیف بود به همین دلیل در روز اوّل، استقبال چندانی از نمایشگاه نشد».
بازدیدکنندگان از نمایشگاه نیز نظرات گوناگونی عنوان کردند.امین جواهری، دانش آموز، این نمایشگاه را بسیار مفید ارزیابی کرد و گفت: «نکته قابل توجه و امتیاز این نمایشگاه نسبت به سایر نمایشگاه های مرتبط با علوم رایانه ای، این است که دستگاه رایانه را به صورت رایگان در اختیار بازدیدکنندگان قرار داده اند».
دانش آموز دیگری به نام سعید امیری نیز نرم افزارهای ارائه شده در زمینه عزاداری و اطلاعات عمومی توسط برخی غرفه ها را مفید دانست و اظهار داشت: «نرم افزارهای عرضه شده در نمایشگاه، از کیفیت بالایی برخوردار است».
یزدیان، دانشجوی رشته مهندسی صنایع دانشگاه امام حسین(ع) تهران، معتقد بود که اطلاع رسانی مناسبی در زمینه این نمایشگاه صورت نگرفته است. وی افزود: «در این نمایشگاه پایگاه های اطلاع رسانی خوبی عرضه شده است که آشنایی با این پایگاه ها می تواند برای افراد مختلف جامعه مفید و مؤثر باشد».
دکتر حکمت ثقفی، دندان ساز نیز در مورد نمایشگاه گفت: «برپایی هرگونه نمایشگاهی ضمن افزایش آگاهی افراد جامعه، می تواند در ارتقاء سطح فرهنگ جامعه و رشد آن نیز مؤثر باشد». وی اظهار امیدواری کرد که در سال های آینده شاهد برگزاری نمایشگاهی با کیفیت بهتر و برنامه های گسترده تری باشیم.
