از چند سال پیش که بحث پیرامون تاسیس دادگاه بین المللی کیفری مستقل از سازمان ملل به سبک دادگاه «نورنبرگ » در مجامع دولتی جهانی مطرح بود، مقدمات تاسیس چنین دادگاهی مراحل رسمیت یافتن خود را طی می کرد . طبق اساسنامه این دادگاه، رسمیت یافتن آن در سطح بین المللی، منوط به تصویب آن در پارلمان شصت کشور جهان می باشد .
گرچه تاکنون دادگاه بین المللی «لاهه » نیز گاهی به پرونده جنایات جنگی رسیدگی می کرد که نمونه آن محاکمه بعضی از جنایتکاران صرب مانند «میلوشویچ » است، اما چون دادگاه «لاهه » بیشتر جنبه حقوقی دارد، در رسیدگی به جنایات جنگی و پرونده های کیفری کارایی لازم را نداشت . لکن دادگاه مستقل کیفری بین المللی که مورد بحث ما است، جنبه کیفری دارد و قرار است به صورت دائمی به جنایات جنگی، نقض حقوق بشر، نسل کشی و امثال این جرایم رسیدگی کند .
اینک با تصویب اساسنامه یادشده در پارلمان شصت کشور، دادگاه کیفری بین المللی در آستانه تولد است و بسیاری از نگاه های امیدوار، در زمینه اجرای عدالت در سطح جهان، و جلوگیری از تجاوزها و زورگوییهای قدرت های بزرگ جهان، به این دادگاه دوخته شده است . اما در این میان موضع گیری دولت آمریکا عجیب و تاسف انگیز است . این دولت با این دستاویز که ممکن است این دادگاه امنیت نیروها و اتباع این کشور را که در نقاط مختلف جهان مستقرند، به خطراندازد; از تصویب آن در کنگره خودداری کرد و با آن که رئیس جمهوری پیشین آمریکا عضویت آن را پذیرفته بود، «جورج بوش » آن را رد کرد!
حال این چند سؤال مطرح می شود که اگر دولت آمریکا ریگی به کفش ندارد، چرا از تاسیس چنین دادگاهی بیم و وحشت دارد؟ چرا تاکنون جز آمریکا هیچ دولت بزرگی با آن مخالفت نکرده است؟ آیا غیر از این است که زمامداران آمریکا از جنایات متعدد ولت خود در حق بسیاری از ملت ها، به خوبی آگاهند و از این که پس از سالها تاخت و تاز آزادانه در جهان، ممکن است روزی پای میز محاکمه کشانده شوند، بیم و نگرانی دارند؟!
تنها در این مورد نیست که دولت آمریکا با مقررات عدالت خواهانه جهانی و موافقتنامه های بین المللی در جهت منافع عمومی کشورها و ملت ها مخالفت می کند، بلکه در تازه ترین مورد با قرارداد «کیوتو» مبنی بر کاهش گازهای گلخانه ای نیز که عوارض متعدد زیانباری در محیط زیست دارد، مخالفت کرد و چندی قبل نیز به معاهده بین المللی منع تولید مین های ضد نفر نپیوست!
آیا با جمع بندی این گونه موضع گیریهای ایالات متحده آمریکا، می توان به صداقت این دولت در طرح شعارهای فریبنده ای همچون: دفاع از آزادی، حقوق بشر و مبارزه با تروریسم اطمینان کرد؟ چگونه می توان از کنار این تضادها در سیاست آمریکا، خوش باورانه گذشت؟