معرفی مراکز فرهنگی - بانک اطلاعات مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی

آشنایی با بانک اطلاعات

بانک اطلاعات در سوم شعبان سال 1416 قمری، همزمان با میلاد پربرکت حضرت اباعبدالله الحسین (علیه السلام)، مصادف با 15 دی سال 1373 شمسی، افتتاح گردید و از آغاز فعالیت خود، اطلاع رسانی رایانه ای منابع اسلامی را سر لوحه کار خویش قرار داد. سپس با فراهم آوردن امکانات بیشتر، از جمله تولید نرم افزارهای غنی تر و جامع تر، دامنه فعالیت های خود را علاوه بر رشته های مختلف علوم اسلامی به رشته های علوم انسانی و اطلاعات عمومی گسترش داد.

با انتقال به ساختمان جدید، در سال 1375 شمسی، گستره فعالیت های خویش را هم از جهت کیفی و هم از جهت کمی، توسعه چشمگیری داده و هم اکنون در زمینه های ذیل فعالیت دارد:

الف) اطلاع رسانی رایانه ای

این قسمت که بخش اعظمی از فعالیت های بانک اطلاعات را شامل می گردد، در سالن اصلی بانک اطلاعات مستقر است و با استفاده از سیستم های رایانه ای و مهمترین و جامع ترین نرم افزارهای علمی و اطلاع رسانی، هر روز پذیرای خیل عظیمی از دانش پژوهان و محققان و سایر فرهنگیان جامعه اسلامی ماست. در این بخش، دستگاه ها و نرم افزارها به دسته های تخصصی تقسیم بندی شده و هر بخش آن را یکی از متخصصان و مجربان همان رشته اطلاع رسانی می نماید. بخش های مهم این قسمت، عبارتند از:

ـ قرآن، تفاسیر و علوم قرآنی

ـ شرح حال، تاریخ و سیره

ـ احادیث و روایات اسلامی

ـ فقه و اصول فقه

ـ کلام، فلسفه، منطق و عرفان

ـ مجموعه آثار بزرگان

ـ ادبیات و لغت نامه ها

ـ کتاب شناسی

ـ مطبوعات و نشریات

لیست تفصیلی نرم افزارهای این بخش را در بخش بعدی خواهیم آورد. شایان ذکر است که هر روز تعداد زیادی از مجتهدان، پژوهشگران، مدرسان و طلاب حوزه، هم چنین اساتید دانشگاه، دانشجویان، فرهنگیان، دانش آموزان و اقشار مختلف جامعه، اعم از برادران و خواهران، در دو شیفت صبح و عصر، به این مرکز مراجعه کرده و بدون هیچ گونه تشریفات اداری، اطلاعات مورد نیاز خویش را دریافت می کنند. هم اکنون ده ها نرم افزار، با متن هایی حجیم و غنی در این بخش مورد استفاده قرار می گیرد.

ب) توزیع CD ها

بخش دیگر فعالیت های این مرکز توزیع CD و VCD، به صورت فروشی می باشد. در این بخش، CD و VCDهای اورژینال، از مؤسسات و شرکت های طرف قرارداد، تهیه شده، ابتدا تست و آزمایش می شوند و سپس در معرض فروش قرار می گیرند.

CD و VCDهایی که برای این بخش در نظر گرفته می شوند، معمولا در زمینه های علوم اسلامی، علمی، آموزشی، اطلاعات عمومی و سرگرمی می باشند.

اکنون بیش از دو هزار CD و VCD، که اکثراً مورد توجه نوجوانان و جوانان می باشند، در این بخش توزیع می گردند.

ج) امانت CD ها (CD کلوپ)

با توجه به این که خرید CD ها برای بسیاری از خانواده ها مقرون به صرفه نیست و اصولاً گردآوری آن ها در خانه، پس از استفاده، کم فایده می باشد، ارائه CDها به صورت امانی، راه حل مفید و مقبولی می باشد.

نرم افزارهای اطلاع رسانی بانک اطلاعات

بانک اطلاعات در راستای اطلاع رسانی به محققان و دانش پژوهان، CDهای گوناگون علمی، مذهبی و اطلاعات عمومی را تست کرده و در سالن اطلاع رسانی نصب و راه اندازی نموده است و برای دسترسی آسان به موضوعات دلخواه، بخش های متعدد تخصصی و عمومی پدید آورده و در هر بخشی، نرم افزارهای چندی مورد استفاده قرار داده، و برای هر یک از آن ها متصدی و مشاور ویژه ای قرار داده است که ذیلاً به آن ها اشاره می کنیم:

1ـ بخش قرآن، تفسیر و علوم قرآنی

در این بخش، نرم افزارهای ذیل مورد استفاده قرار می گیرند:

ـ جامع تفاسیر شیعه: مجموعه 60 دوره تفسیر شیعه، اعم از فارسی و عربی و یک تفسیر انگلیسی و 18 ترجمه با قرائت کل قرآن به صورت ترتیل.

ـ تبیان 3: حاوی برداشت های موضوعی قرآن مجید به صورت واژه های اصلی و فرعی.

ـ صراط: حاوی برداشت های موضوعی تفاسیر قرآن مجید به صورت واژه های اصلی و فرعی، از 20 دوره تفسیر قرآن.

ـ نورالانوار 2: معجم الفاظ قرآن با 11 ترجمه و 9 تفسیر و قرائت کل قرآن با صدای منشاوی و پرهیزگار و بحث های قرآنی.

ـ تبیان: حاوی معرفی و شأن نزول سوره های قرآن کریم، اعلام و شخصیت های مثبت و منفی در قرآن، نمایش متن و ترجمه آیات قرآن و تفأل به کتاب خدا.

ـ کوثر 3: خواندن قرآن و ترجمه، آموزش و تحقیق بر قرآن (صرفی) و تحقیقات گوناگون آمار قرآنی.

ـ مکتبة التفسیر (اهل سنت): حاوی متن عربی بیش از 200 جلد از کتاب های اهل سنت در زمینه تفسیر قرآن، علوم قرآنی، شرح حال مفسران و مصطلحات قرآنی.

2ـ بخش احادیث و روایات

در این بخش، نرم افزارهای روایی ذیل مورد بهره برداری قرار می گیرد:

ـ نور 2 (جامع الاحادیث): شامل 187 عنوان کتاب، در 442 جلد، از نود مؤلف با امکانات: متن با اعراب، آیات در احادیث، ارتباط متن با لغت نامه، حاشیه نویسی، نمایه بر متن، رنگی کردن متن، فهرست سازی، جستجو و دامنه های پیشرفته.

ـ دانشنامه علوی: نمایش متن نهج البلاغه بر اساس پنج نسخه فیض الاسلام، بنیاد، صبحی صالح، ابن ابی الحدید و محمد عبده. به همراه عنوان شرح و تعلیقه در 163 جلد به زبان های فارسی، انگلیسی، فرانسه و هفت شرح و ترجمه و... .

ـ نور ولایت: حاوی دو هزار حدیث موضوعی کوتاه از امیر مؤمنان علی بن ابی طالب (علیه السلام)، از کتاب غرر الحکم و درر الکلم.

ـ کنز العمال: متن کتاب کنز العمال متقی هندی (از علمای اهل سنت).

ـ میزان الحکمه: طبقه بندی بیش از 4000 موضوع روایی در زمینه های تاریخی، اخلاقی، سیاسی، اجتماعی و اعتقادی در قالب 500 عنوان اصلی از کتاب میزان الحکمه، به همراه متن کتاب.

3ـ بخش شرح حال، تاریخ و سیره

ـ اهل بیت (علیهم السلام): روایات طبقه بندی شده درباره تاریخ و سیره معصومین و اهل بیت (علیهم السلام) از منابع معتبر اسلامی و تاریخی (بیش از هزار کتاب شیعه و اهل سنت)، از قرن اول تا پنجم هجری قمری.

ـ داریه النور: حاوی 38 جلد کتاب رجالی و 55 جلد کتاب حدیثی و 29 جلد کتاب لغت.

ـ نورالسیره: تاریخ اسلامی (تاریخ یعقوبی با ترجمه، اخبار الطوال با ترجمه، تاریخ طبری، تاریخ خلیفه بن خیاط) و لسان العرب.

ـ فرزانگان: زندگی نامه بیش از 120 تن از علما، فقها و دانشمندان نامدار شیعی برگرفته از شبکه اطلاع رسانی «شارح».

ـ مکتبة التاریخ و الحضارة الاسلامیة: متن عربی بیش از 200 جلد از کتاب های اهل سنت در زمینه تاریخ اسلام (از صدر اسلام تا عهد عثمانیان).

4ـ بخش فقه و اصول فقه

ـ المعجم الفقهی: متن بیش از سه هزار جلد از کتاب های فقه، اصول فقه، تاریخ و سیره، تفسیر قرآن و منابع شناسی تاریخی شیعه و طوایف اهل سنت.

ـ فقه المعاملات: احکام فقهی معاملات از منابع معتبر اهل سنت.

ـ مکتبة النور (کتابخانه اصول فقه): متن 75 عنوان کتاب از 51 نویسنده، در 176 جلد از مهمترین منابع شیعه در علم «اصول فقه»، با جستجوهای متنوع متنی و شرح اصطلاحات اصولی.

5ـ بخش کلام، فلسفه، منطق و عرفان

ـ المعجم العقائدی: متن 470 عنوان از کتاب های شیعه و سایر فرق اسلامی و برخی از ادیان الهی در خصوص «عقائد و باورهای مذهبی»، به همراه حدوداً دو هزار موضوع از سه هزار جلد از منابع معتبر شیعه و اهل سنت درباره کلام و عقائد اسلامی.

ـ نور الحکمة: حاوی کتب فلسفه و منطق (اسفار، اشارات، بدایة الحکمة، نهایة الحکمة، آموزش فلسفه، جوهر النضید، اصول فلسفه و روش رئالیسم، اساس الاقتباس، شرح منظومه، منطق المشرقین و اللمعات المشرقیة).

6ـ بخش کتاب شناسی

ـ کتاب شناسی هادی (نسخه 3): معرفی و شناسایی بیش از 23000 جلد از کتاب های فارسی، با بازیابی های متنوع.

ـ کتاب شناسی الهادی: معرفی و شناسایی بیش از هفت هزار جلد از کتاب های عربی، با بازیابی های متنوع.

ـ کتیبه: معرفی و شناسایی بیش از 205000 جلد از کتاب های عرضه شده در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، از سال 1371.

7ـ بخش مطبوعات و نشریات

ـ نمایه مطبوعات: نمایه موضوعی روزنامه های کثیرالانتشار و مجله های علمی و اسلامی کشور، در 385113 موضوع، از 30 روزنامه و ویژه نامه (از سال 1367 تا 1375) و 98 عنوان مجله (حدود 2500 نسخه) و قابل بازیابی از 49655 عدد کلید واژه.

ـ مطبوعات شبکه شارح: حاوی آرشیو و جدیدترین شماره های 24 مجله مذهبی، علمی و پژوهشی، یک هفته نامه و هشت روزنامه معروف و سراسری کشور، به همراه متن بیانات و سخنرانی های مقام معظم رهبری (حفظه الله تعالی)، از سال 1374 تا کنون.

ـ نمایه مجلات: نمایه موضوعی بیش از 60 عنوان از مجلات علمی و تحقیقی، در قالب 6000 کلید واژه و پنجاه هزار فیش، در 30 موضوع کلیدی مرکز تحقیقات سپاه.

8ـ بخش مجموعه آثار

ـ مطهر 3: شخصیت، زندگی نامه و نمایه مجموعه آثار شهید مطهری (ره)، از 86 جلد کتاب، در قالب 55000 موضوع و 15000 فیش، به همراه تصاویر، فیلم، صدا و سرود.

ـ صحیفه نور: مجموعه رهنمودهای رهبر کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (ره).

ـ رهبر: نمایه موضوعی مجموعه آثار مقام معظم رهبری، حضرت آیت الله خامنه ای (حفظه الله تعالی)، تألیفات معظم له در 67 جلد کتاب (شامل تألیفات، ترجمه، مجموعه خطبه ها و خاطرات دوران ریاست جمهوری)، پیش از انتخاب ایشان به مقام رهبری، در 2974 موضوع، در قالب 8145 عدد فیش.

ـ نجم: نمایه موضوعی مجموعه آثار حکیم فرزانه، حضرت آیت الله حسن زاده آملی (حفظه الله تعالی)، حاوی 70 جلد کتاب، 50 ساعت سخنرانی، 6 قطعه فیلم و بیش از صد عدد تصویر.

9ـ بخش ادبیات (اشعار و لغت نامه ها)

در این بخش، CDهای مربوط به اشعار و دیوان های شعرای فارسی زبان، لغت نامه های فارسی به انگلیسی و بالعکس، لغت نامه های فارسی به عربی و بالعکس و هم چنین فرهنگ نامه ها و دائرة المعارف های فارسی، عربی و انگلیسی مورد استفاده قرار می گیرد. در این جا، به برخی از این نرم افزارها اشاره می کنیم:

ـ دیوان امام علی(علیه السلام): سروده های منسوب به امام علی بن ابی طالب (علیه السلام) با ترجمه فارسی و... .

ـ دیوان امام خمینی (ره): دیوان کامل اشعار امام خمینی (ره)، همراه زندگی نامه معظم له و فرهنگ اصطلاحات و کلمات.

ـ دُرج 2: حاوی 56 دیوان کامل اشعار و آثار منظوم 35 شاعر پارسی گوی، به همراه لغت نامه بزرگ فارسی، دکلمه اشعار، زندگی نامه مصور شاعران و... .

ـ گنج سخن: کتابخانه الکترونیک شعر فارسی، حاوی متن آثار 48 شاعر پارسی گوی، همراه لغت نامه فارسی، با 250 هزار لغت، هزار دقیقه دکلمه غزل های حافظ، با صدای امیر نوری، زندگی نامه مصور شاعران و... .

ـ دیکشنری ملک: لغت نامه تخصصی و عمومی فارسی به انگلیسی و بالعکس، با 20000 واژه، همراه با تلفظ انگلیسی به دو لهجه انگلیسی و آمریکایی و تلفظ فارسی.

ـ لغت نامه دهخدا: متن کامل لغت نامه دهخدا بر اساس آخرین ویرایش انجام شده، حاوی 343466 مدخل با جستجوهای گوناگون و... .

ـ فرهنگ ره نما: فرهنگ صوتی و تصویری عربی به فارسی و فارسی به عربی.

ـ پارسیکا 80: دایرة المعارف کامل ایران و جهان، شامل بیش از 33000 مقاله، در علوم فیزیک و تکنولوژی، علوم زیستی، تاریخ، جغرافیا، علوم اجتماعی، مذهب، فلسفه، علوم انسانی و... .

درخواست غیر حضوری منابع و اطلاعات

متقاضیانی که امکان حضور در بانک اطلاعات را ندارند، می توانند درخواست های خود را به نشانی ذیل ارسال کرده و یا با بخش غیر حضوری و یا نشانی اینترنتی بانک اطلاعات تماس حاصل نمایند تا اطلاعات لازم برایشان ارسال شود.

نشانی پستی بانک اطلاعات: قم، میدان شهدا، نبش خیابان آیت الله نجفی مرعشی (ارم).

حساب بانکی: بانک ملی قم، شعبه حجتیه، کد 2711، جاری 3200، به نام بانک اطلاعات.

پست الکترونیکی: E-bank @ shareh.net

تلفن تماس: 7742166 (0251)

لیست CDهای بانک اطلاعات (CD کلوپ)

ـ قرآن، تفسیر و علوم قرآنی

ـ حدیث و روایت

ـ عترت و اهل بیت(علیهم السلام)

ـ تاریخ و رجال

ـ فقه، اصول فقه و درس های حوزه

ـ جامعه، قوانین و مقررات اجتماعی

ـ عبادی و عرفانی

ـ منطق، فلسفه و کلام

ـ ادبیات (دیوان اشعار و لغت نامه)

ـ آموزش زبان (فارسی، عربی و انگلیسی)

ـ دفاع مقدس

ـ پزشکی و درمانی

ـ آموزش عالی، متوسطه و راهنمایی

ـ کتابشناسی و مجموعه آثار

ـ رایانه ای (نرم افزار و سخت افزار)

ـ اطلاعات عمومی

ـ سایر CDهای کامپیوتری

ـ CDهای صوتی

ـ CDهای صوتی MP3

ـ VCDهای مذهبی

ـ بازی و سرگرمی (ویژه کودکان)

درخواست غیر حضوری CD و VCD

متقاضیانی که امکان حضور در بانک اطلاعات را ندارند، می توانند درخواست های خود را به نشانی ذیل ارسال کرده و یا با بخش فروش CDها و یا نشانی اینترنتی بانک اطلاعات، تماس حاصل نمایند تا پس از پرداخت هزینه لازم، به حساب بانک اطلاعات و ارسال رسید بانکی با شماره فاکس 7743185 (0251)، CDهای درخواستی را از طریق پست دریافت دارند.

نشانی پستی بانک اطلاعات: قم، میدان شهدا، نبش خیابان آیت الله نجفی مرعشی (ارم).

حساب بانکی: بانک ملی قم، شعبه حجتیه، کد 2711، جاری 3200، به نام بانک اطلاعات.

پست الکترونیکی: E-bank @ shareh.net

تلفن تماس: 7742166 (0251)

کاربران می توانند از طریق آدرس اینترنتی و شماره تلفن ذیل، با بانک اطلاعات در ارتباط باشند.

نشانی اینترنتی: E-bank @ shareh.net

تلفن: 7742166 (0251)