۳۰ درصد آب تهران قبل از رسیدن به مردم ناپدید می‌شود!

حسین مهاجری گفت: میزان هدررفت از شبکه انتقال آب در کشور و به‌ویژه شهر تهران قابل توجه بوده و در بهترین شرایط از 30 درصد بیشتر است. با توجه به سرانه مصرف آب 250 لیتر در شبانه‌روز در شهر تهران، حدود 75 لیتر در شبانه‌روز از این آب هدر می‌‌‌رود که میزان قابل‌توجهی از آب شرب است.

به گزارش به نقل از فرهیختگان آنلاین، آمارها می‌گویند مصرف سرانه آب کشور بیش از میزان استانداردها‌ی جهانی است. این رقم به‌ویژه در تهران به بیش از دوبرابر می‌رسد. در این میان هنوز متولیان منابع آب و مصارف آن فکری به حال این اوضاع نکرده‌‌اند و از طرفی فرسودگی زیرساخت و از طرف دیگر نبود فرهنگ استفاده صحیح از منابع آب بین مردم هدررفت آب را بیشتر کرده است. حسین مهاجری، عضو هیات‌علمی گروه مهندسی عمران-آب دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات از وضعیت مصرف‌ آب شهری در کشور می‌گوید.

آمار مصرف آب شهری در کشور به‌ویژه در تهران چگونه است؟

اگر در اینجا منظور از مصرف آب شهری، میزان مصرف آب شرب ‌‌‌باشد، سرانه مصرف آب شرب در شهر تهران حدود 250 لیتر در شبانه‌روز است. این درحالی است که سرانه مصرف آب شرب در مقایسه با سایر کلانشهرهای کشور مانند تبریز 190، اصفهان 150، مشهد 160، شیراز 200 و کرج 220 لیتر در شبانه‌روز است.

این مصرف چند‌برابر مصرف کشورهای دیگر است؟ مصرف استاندارد چقدر باید باشد؟

با در نظر گرفتن استاندارد جهانی مصرف آب آشامیدنی که حدود 130 تا 150 لیتر در روز است و با توجه به آمار ارائه شده، به راحتی می‌‌‌توان به این واقعیت پی برد که سرانه مصرف بالاتر از استاندارد جهانی است و متاسفانه میزان سرانه مصرف در شهر تهران حدود دو برابر استاندارد جهانی است. همچنین میزان سرانه مصرف در شهر تهران در قیاس با بسیاری از کشورهای اروپایی مانند آلمان 121، برزیل 143، اسپانیا 157 و انگلیس 145 لیتر در شبانه‌روز است.

البته در بسیاری از شهرهای بزرگ کشور مانند مشهد و اصفهان مدیریت صحیح مصرف منجر به کاهش قابل‌توجه میزان مصرف شده است. به‌عنوان نمونه در سالیان نه‌چندان دور میزان سرانه مصرف آب شهر اصفهان حدود 190 لیتر در شبانه‌روز بوده که این عدد در سال‌های اخیر به 150 لیتر در شبانه‌روز کاهش یافته است.

چه میزان از این میزان به دلیل فرسودگی لوله‌های انتقال آب به هدر می‌رود؟

در مورد میزان هدر‌رفت آب به دلیل فرسودگی شبکه انتقال آمارها متفاوت و بعضا متضاد است. آنچه در رابطه با آن قطعیت وجود دارد این است که میزان هدررفت از شبکه انتقال آب در کشور و به‌ویژه شهر تهران قابل توجه بوده و در بهترین شرایط از 30 درصد بیشتر است. با توجه به سرانه مصرف آب 250 لیتر در شبانه‌روز در شهر تهران، حدود 75 لیتر در شبانه‌روز از این آب هدر می‌‌‌رود که میزان قابل‌توجهی از آب شرب است.

با در نظر گرفتن بالا بودن میزان مصرف در کلانشهرها و نیز شرایط تنش آبی در اغلب نقاط کشور هدررفت این میزان از آب در شبکه و عدم سرمایه‌‌‌گذاری در این بخش توجیه علمی ندارد. البته بحث نشت از مباحث پیچیده در مدیریت شبکه‌‌‌های آب است و امکان به صفر رساندن آن وجود ندارد. اما می‌‌‌توان با نوسازی شبکه آبرسانی و نیز بهره‌‌‌گیری از تکنولوژی‌‌‌های نوین نشت‌‌‌یابی با مدیریت صحیح میزان هدررفت آب در این بخش را به حداقل رساند. در این زمینه پیشنهاد می‌شود سازمان‌‌‌ها و ارگان‌‌‌های ذی‌ربط مانند وزارت نیرو و سازمان آب و فاضلاب با بهره‌‌‌گیری از نیروهای متخصص در دانشگاه‌‌‌ها سعی در یافتن روش‌های مناسب در مدیریت و کنترل نشت شبکه آبرسانی کنند.

راهکارهایی که برای اصلاح الگوی مصرف آب شهری دارید، چیست؟

اصلاح الگوی مصرف به عام در چند سطح قابل بحث و توضیح است؛ اول اینکه در پایین‌‌‌ترین سطح عامه مردم قرار دارند. در این سطح باید آموزش مناسب از مدارس برای دانش‌آموزان یا سراهای محلات برای خانواده‌‌‌ها و حتی از طریق صدا و سیما آغاز و به عموم مردم الگوی صحیح مصرف آب آموزش داده شود. این الگوی صحیح بسیاری از جنبه‌‌‌های ساده زندگی از مسواک زدن تا شست‌وشوی اتومبیل و استحمام را شامل می‌شود.

دوم اینکه در سطح بعدی سازندگان و مسئولان بخش شهرسازی، ساختمان و مسکن قرار دارند. هدف اصلی در این سطح تجهیز صحیح منازل، پارک‌‌‌ها، فضاهای عمومی و مواردی از این دست به سطحی از امکانات است که به کمک آن بتوان در مصرف آب صرفه‌جویی کرد. در این سطح نیز به‌عنوان مثال می‌‌‌توان به استفاده از نازل‌های جدید شیر آب، تجهیز منازل به دستگاه‌‌‌های تصفیه پساب خانگی و استفاده مجدد از این آب (تاکید بر مفهوم آب خاکستری) اشاره کرد. متاسفانه در این زمینه همکاری‌‌‌های مناسب بین مسئولان امر در سطح مطلوب تاکنون صورت نپذیرفته است.

در این زمینه توصیه می‌‌‌شود وزارت مسکن و شهرسازی همراه با وزارت نیرو با برقراری یک کانال ارتباطی مستقیم، سازمان نظام مهندسی را در هماهنگی با سازمان آب و فاضلاب کشور قرار دهد و با بهره‌گیری از ارتباط با دانشگاه‌‌‌ها سعی در کاربردی‌سازی دانش بومی خروجی از دانشگاه‌‌‌ها برای حل معضل مصرف آب به صورت سیستماتیک و علمی کند.

مورد آخر اینکه در بالاترین سطح سازمان مسئول آب شهری (سازمان آب و فاضلاب) قرار دارد که می‌‌‌تواند با بهره‌گیری از روش‌های نوین در مدیریت شبکه آب مانند مدیریت و کنترل یکپارچه فشار در شبکه یا مدیریت نشت از شبکه آب میزان مصرف آب در بخش شهری را تا حد امکان کاهش دهد.