گفتگو با دکتر سارا سهراب‌وندی *
چند روز پیش برای خرید 2بسته ماکارونی و یک قوطی رب گوجه‌فرنگی و چند بسته ادویه به فروشگاه نزدیک خانه‌مان رفتم اما وقتی با قفسه خوراکی‌های رنگانگ روبه‌رو شدم، نتوانستم جلوی خودم را بگیرم و کلی خرید اضافه کردم و کار به جایی رسید که وقتی پای صندوق رفتم، مجبور شدم از کارت اعتباری‌ام استفاده کنم؛ چون پول کافی همراهم نبود.
نداشتن مدیریت خرید و ضعف در مهارت پول خرج کردن، جزو مشکل‌هایی است که خیلی‌ها با آن روبه‌رو هستند.
خانم دکتر! نقش بسته‌بندی زیبا در خرید موادغذایی مختلف چیست؟
بسته‌بندی‌های محصولات غذایی به اهداف مختلفی انجام می‌شوند. یکی از این اهداف ایجاد ارتباط با مشتری است. یعنی یک بسته‌بندی خوب می‌تواند اطلاعاتی را به مشتری بدهد که حس و عاطفه‌ای در او نسبت به خرید محصول ایجاد کند. بنابراین جذابیت و زیبایی یک کالا می‌تواند خودش را هم در شکل بسته‌بندی نشان بدهد و هم در رنگ، اندازه و ویژگی‌های برچسب آن.
چرا معمولا مضرترین خوراکی‌ها مانند چیپس و پفک، زیباترین بسته‌بندی‌ها را دارند؟
به نظر من، لزوما این‌طور نیست و اتفاقا خیلی از غذاهای سالم در دنیا بسته‌بندی‌های بسیار زیبایی دارند ولی به هرحال، این یک قاعده طبیعی است که وقتی محصولات غذایی، سلامت‌بخشی و ارزش تغذیه‌ای پایینی دارند (یعنی وقتی از نظر خواص طبیعی ارزش‌شان کم است)، تولیدکنندگان سعی می‌کنند که این نقطه‌ضعف را با مزایای دیگری مانند ایجاد جذابیت در بسته‌بندی بپوشانند. به علاوه، چون مصرف‌کنندگان این محصولات، کودکان و نوجوانان هستند، تولیدکننده تمام تلاشش را می‌کند که محصول فاقد ارزش غذایی‌اش را در بسته‌بندی جذابی بگنجاند تا به این ترتیب، مصرف‌کننده کم‌سن‌وسالش را جذب کند.
پس به نظر شما، زیبا و شکیل بودن بسته‌بندی موادغذایی، نشانه سالم بودن آنها نیست؟
بله، همان‌طور که عنوان شد، بسته‌بندی‌های شکیل و چشم‌نواز نمی‌توانند نشانه سالم بودن خوراکی‌ها باشند. ممکن است که یک خوراکی سالم، بسته‌بندی کاملا معمولی داشته باشد اما ارزش غذایی‌اش از خوراکی‌هایی با بسته‌بندی‌های رنگارنگ و زیبا بیشتر باشد. به‌عنوان نمونه، خرما که از نظر تغذیه‌ای خوراکی بسیار با ارزشی محسوب می‌شود، ارزش غذایی‌اش به مراتب از چیپس و پفک‌هایی که در بسته‌بندی‌های زیبا در قفسه فروشگاه‌ها قرار دارند، بیشتر است!
مصرف‌کنندگان باید هنگام خرید به چه نکاتی توجه کنند تا بعد از بازگشتن به خانه با کوهی از خریدهای به درد نخور مواجه نشوند؟
بهترین کار، این است که پیش از خرید، نیازهایشان را فهرست کنند و خریدشان را مطابق با آن فهرست انجام دهند. باید به این نکته توجه کرد که موادغذایی مضر مانند تنقلات کم ارزش، کمترین بخش خرید را به خود اختصاص دهند و هنگام خرید بیشتر به ارزش تغذیه‌ای موادغذایی توجه شود. هنگام خرید موادغذایی هم حسابی حواستان را به تاریخ تولید و انقضای آنها جمع کنید تا خوراکی‌هایتان کمی پس از خرید، فاسد و خراب نشوند. راستی! شما می‌توانید برای جلوگیری از خریدهای اضافی، اصلا سراغ قفسه‌هایی که به اقلام موجود در آنها نیاز ندارید، نروید تا وسوسه خرید به سراغ‌تان نیاید. همچنین اگر پول زیاد یا کارت اعتباری با خودتان همراه نبرید، می‌توانید مطمئن باشید که بیشتر از نیازتان خرید نخواهید کرد چون پول کافی برای این خرید اضافی ندارید!
فروشندگان معمولا از چه روش‌هایی برای فروش کالاهای خوراکی خود استفاده می‌کنند؟
فروشندگان، خوراکی‌ها و مخصوصا انواع مضر را بیشتر در معرض دید قرار می‌دهند و در برخی موارد هم تعریف و تبلیغ بی‌جا در موردشان می‌کنند و اطلاعات اشتباهی (حتی به‌طور ناخواسته) به مشتری می‌دهند. به‌عنوان نمونه، اگر دقت کرده باشید، در بیشتر مغازه‌ها، قفسه‌ای پر از چیپس و پفک برای جلب نظر مشتری در جلوی مغازه قرار داده می‌شود که این هم نوعی شگرد فروش خوراکی‌های مضر است!
وقتی با خوراکی‌هایی که در حراجی هستند، مواجه می‌شویم، باید چه کار کنیم؟ ممکن است تاریخ مصرف برخی از آنها روبه‌انقضا باشد؟
بله. ممکن است تاریخ مصرف برخی از خوراکی‌ها روبه‌انقضا باشد یا به طور استاندارد تولید نشده باشند و به همین خاطر فروشنده، آنها را حراج کند. بنابراین توصیه می‌شود که به تاریخ‌های تولید و انقضا، پروانه ساخت، نشان استاندارد (در مورد محصولات دارای استاندارد اجباری)، بسته‌بندی سالم و ظاهر مناسب خوراکی‌های حراج شده، بیشتر از موادغذایی معمولی دقت کنید.
وقتی با یک خوراکی جدید در فروشگاه‌ها مواجه می‌شویم، چه کنیم؟ می‌توانیم بدون توجه به مفید یا مضر یا حساسیت‌زا بودن یا نبودنش، آن را بخریم؟
نه! حتما باید به برچسب روی بسته‌بندی خوراکی‌های جدید یا حتی قدیمی دقت کنید و توجه زیادی هم به پروانه ساخت محصول داشته باشید و ترکیبات خوراکی‌ها را از روی برچسبشان بخوانید تا مشکلی برایتان پیش نیاید.
تعریف شما از یک خرید سالم در حوزه صنایع غذایی چیست؟
توجه به مواردی نظیر پروانه ساخت، نشان استاندارد (در مورد محصولات دارای استاندارد اجباری)، تاریخ‌های تولید و انقضا، محصولات تولیدی کارخانجات معتبر و خوش نام، کالاهای با ارزش تغذیه‌ای بالا، اجزای موادغذایی، موادغذایی با محتوای کالری کم (میزان چربی و شکر پایین) و عدم استفاده از چربی‌های جامد در موادغذایی، ضروری است. همچنین توصیه می‌شود کمتر از محصولاتی با خطر بهداشتی بالا (از نظر فرمولاسیون و تولید، مانند سوسیس و کالباس) استفاده کنید و همیشه به اندازه موردنیاز، موادغذایی را بخرید و آنها را برای طولانی‌مدت در قفسه‌های کابینت یا فریزرتان انبار نکنید! در ضمن حواستان باشد که تا حد امکان از خرید موادغذایی به صورت فله‌ای، بپرهیزید، چون رعایت بهداشت در تولید و عرضه آنها اصلا مورد تایید مراکز بهداشتی نیست
.
پی نوشت ها :
*متخصص صنایع غذایی
منبع:www.salamat.com
/م
