در میان اتفاقات مربوط به بارداری، از بزرگ شدن شکم گرفته تا لگدهای جنین، شاید چشم‌پوشی کردن از تعدادی لکه‌های بارداری کار آسانی باشد. اما دلیلی وجود دارد که برخی از این لکه‌ها را جدی بگیرید: احتمال ابتلا به آبله‌مرغان و زونا در بارداری هم وجود دارد. در اینجا نکاتی را برای شما مطرح می‌کنیم که بهتر است بدانید.
تفاوت بین آبله‌مرغان و زونا چیست؟
هردوی این بیماری‌ها به وسیله ویروس واریسلا زوستر (varicella zoster) به وجود می‌آیند اما علایم متفاوتی دارند. از نشانه‌های بارز آبله‌مرغان، بروز دانه‌های قرمز همراه با خارش در سرتاسر بدن حتی در داخل دهان است. اما زونا همراه با تاول‌های دردناکی است که بیشتر در یک بخش از بدن (معمولا صورت یا نیم‌تنه بالا) بروز پیدا می‌کند.
اگر در گذشته به آبله‌مرغان مبتلا شده باشید، احتمال اینکه در آینده فقط به زونا مبتلا شوید وجود دارد. زیرا آبله‌مرغان به طور کامل بدن را ترک نمی‌کند. گرچه احتمال اینکه ویروس تحت عنوان زونا بازگردد وجود دارد، اما بسیار نادر است.
ابتلا به آبله مرغان یا زونا در بارداری به چه صورت است؟
پزشکان تخمین می‌زنند که احتمال بروز آبله‌مرغان، یک در هر 2000 بارداری باشد. امروزه حدود 90 درصد از بزرگسالان یا از طریق واکسیناسیون یا سابقه ابتلا به این بیماری در دوران کودکی نسبت به این ویروس ایمن هستند. اگر در بزرگسالی در معرض این ویروس قرار بگیرید و در برابر آن ایمن نباشید احتمال ابتلای شما به آن وجود دارد. آبله مرغان به شدت واگیردار است و می‌تواند به راحتی از طریق عطسه یا سرفه منتقل شود. به همین خاطر است که در بین کودکان دبستانی به سرعت شیوع پیدا می‌کند.
اما از سوی دیگر، زونا بیشتر در بزرگسالان و افراد بالای 60 سال، بروز پیدا می‌کند. فقط در یک یا دو مورد از هر 10 هزار بارداری زونا رخ می‌دهد. در بیماری زونا، ویروس آبله‌مرغانی که در کودکی گرفته‌اید، دوباره فعال می‌شود. از آنجایی که در دوران بارداری یا پس از آن، قدرت سیستم ایمنی بدنتان کمی افت پیدا کرده است، احتمال اینکه ویروز آبله‌مرغان به شکل زونا ظاهر شود وجود دارد.
اولین علایم ظاهری آبله‌مرغان، تب، سردرد و خارش است. پس از آن دانه‌های قرمز رنگی ظاهر می‌شوند که به مرور زمان به تاول‌های دردناکی تبدیل می‌شوند. در زونا، اولین نشانه آن درد سوزن سوزن مانند و خارش در یک بخش از بدن است. چند روز بعد تاول‌های دردناک آبکی ظاهر می‌شوند که معمولا حدود 5 تا 10 روز بعد بهبود می‌یابند، دردها کمی بیشتر باقی می‌مانند و پس از چند هفته از بین می‌روند.
از آنجایی که زونا یکی از رشته‌های عصبی را درگیر می‌کند، فقط در یک بخش از بدن ظاهر می‌شود و در آن بخش تاول بروز پیدا می‌کند. زونا ممکن است در اکثر افرادی که دچار آن شده‌اند دوباره عود کند.
آیا آبله‌مرغان یا زونا می‌تواند در بارداری به جنین آسیب برساند؟
اگر باردار هستید و متوجه علایمی مانند علایم بیماری آبله‌مرغان یا زونا شده‌اید، حتما پزشک‌تان را در جریان قرار دهید. با اینکه خطر آبله‌مرغان و زونا برای جنین خیلی کم و ناچیز است اما بسته به زمان بارداری و شرایط دیگر متغیر است. اگر در نیمه نخست بارداری به این ویروس مبتلا شوید، با اینکه شانس بسیار کمی دارد، اما خطر بروز سندرمی به نام سندرم آبله‌مرغان مادرزادی که منجر به بروز برخی نواقص مادرزادی در جنین می‌شود، وجود دارد.
اگر در اواخر بارداری به این بیماری مبتلا شدید، تقریبا هیچ خطری جنین را تهدید نمی‌کند و تنها مشکل نگران‌کننده خارش پوست است که می‌تواند شما را آزار دهد. اگر در هفته آخر بارداری و یا پس از زایمان به این بیماری مبتلا شوید، نوزادتان در معرض خطر ابتلا به آبله‌مرغان نوزادی قرار می‌گیرد. معمولا کودکی که به هنگام تولد در معرض آبله‌مرغان قرار می‌گیرد، از همان ابتدا تحت تزریق واکسن آبله‌مرغان قرار می‌گیرد تا در برابر بیماری محافظت شود.
در مقابل، زونا در بارداری خطری برای جنین ندارد زیرا به داخل رحم سرایت نمی‌کند. درواقع، افرادی که مبتلا به زونا هستند، نمی‌توانند آن را به دیگران منتقل کنند اما آبله‌مرغان به افراد بزرگسالی که سابقه ابتلا به آن را ندارند قابل انتقال است. اما در کودکان با اینکه احتمال آن کم است، به دلیل پایین بودن سیستم ایمنی بدن و عدم امکان واکسینه کردن آن‌ها در بدو تولد، قرار گرفتن در معرض زونا می‌تواند باعث ابتلا نوزاد به آبله مرغان شود.
چگونه می‌توانیم از کودکمان محافظت کنیم؟
آبله‌مرغان در تازه‌متولدین می‌تواند مشکلی جدی محسوب شود بنابراین به منظور جلوگیری از انتقال ویروس به نوزاد، پزشک به شما گلوبولین ایمنی آبله‌مرغان را تزریق می‌کند که باعث می‌شود از شدت عفونت ویروسی کاسته شود. اگر به زونا مبتلا شده باشید، بهتر است روی تاول‌ها پوشیده شود و مرتب دست‌هایتان را بشویید زیرا مایع درون آن‌ها حاوی ویروس فعال است. اگر بر روی پستان‌ها تاول وجود داشته باشد، ممکن است پزشک به شما توصیه کند که تا زمانی که تاول از بین نرفته است به نوزاد شیر ندهید.
آبله‌مرغان و زونا چگونه در دوران بارداری درمان می‌شوند؟
پزشک می‌تواند پس از تشخیص آبله‌مرغان و زونا، برای شما آنتی‌ویروس آن را تجویز کند. بهتر است دارو قبل از اینکه عمر دانه‌ها به 72 ساعت برسد، مصرف شود تا زمان و شدت بیماری کاهش یابد. مصرف این داروی آنتی‌ویروس مانند داروی زگیل تناسلی، در دوران بارداری و شیردهی بلامانع است.
آیا می‌توان از ابتلا به بارداری و زونا در بارداری پیشگیری کرد؟
اگر مطمئن نیستید که نسبت به آبله‌مرغان ایمن هستید یا خیر می‌توانید با یک آزمایش خون ساده متوجه شوید. اگر قبل یا بعد از بارداری متوجه شدید که در برابر این بیماری ایمن نیستید، از پزشک بخواهید تا شما را واکسینه کند. اما اگر در حین بارداری متوجه شدید که ایمن نیستید، باید از قرار گرفتن در معرض این ویروس خودداری کنید. از تولد خواهرزاده دبستانی‌تان چشم‌پوشی کنید و در محیط‌هایی که حتی یک نفر به این بیماری مبتلا است قرار نگیرید. زنان باردار نمی‌توانند در دوران بارداری واکسینه شوند زیرا واکسن آن حاوی ویروس زنده است.
اگر در برابر این ویروس ایمن نبودید و در دوران بارداری در معرض آن قرار گرفتید، پزشک به شما گلوبولین ایمنی واریسلا زوستر را تزریق می‌کند تا کمی از شما محافظت کند. اگر هم که در گذشته واکسینه شده باشید جای نگرانی نیست اگر در معرض این بیماری قرار بگیرید. در کل سعی کنید مراقب سلامتی خود و حفظ قدرت سیستم ایمنی بدنتان باشید. از استرس خودداری کنید و مواد غذایی حاوی ویتامین C مصرف کنید.
