حسب و نسب امام عصر (عج) در دعای ندبه (۲)

یا ابن السنن المشهوره
یا ابن المعالم الماثوره
یا ابن المعجزات الموجوده
یا ابن الدلائل المشهوده
ترجمه
ای فرزند سنت های مشهور و آشکار!
ای زاده آثار و نشانه های رسیده و به یادگار مانده!
ای پسر معجزاتی که موجود بوده و در دسترس همگان است!
ای فرزند دلایل و راهنماهای مشهود و ملموس!

ای فرزند نشانه های به یادگار مانده!

در اولین جمله این فراز امام (ع) عرض می کند: «ای فرزند سنتهای مشهور و آشکار!» یا ابن السنن المشهوره.
پیشتر در شرح جمله «این المدخر الفرائض و السنن» به بحث سنت ها و قوانین الهی پرداختیم که لازم است مطالبی جهت تکمیل آن مطرح شود:
سنت های پسندیده مشهوری که در میان مردم رواج یافته است و همگی اهتمام به انجام آنها دارند، همه از برکت خاندان پیامبر (ص) و آبا و اجداد طاهر امام زمان (ع) است! این سنتهای مشهور و رواج یافته، یادگار آن عزیزان، و دست پروردگان آنان است.
مقصود از «سنن مشهوره» مجموعه قوانین الهی و آسمانی اعم از احکام، اخلاق، دعاها، زیارات و آداب و رسوم است که ائمه معصوم (ع) آنها را در بین افراد بشر رواج داده اند.
در ادامه دعا آمده است: «ای فرزند آثار و نشانه های رسیده و به یادگار مانده!»؛ یا ابن المعالم المأثوره.
انسان در اصول دین و فروعات آن با سؤالات و ابهامات بسیاری مواجه است. نحوه ارتباط انسان با خداوند و تعامل با دیگران از جمله مسایلی است که بشر به تنهایی نمی تواند راه حلی برای آن بیابد. تمام این پرسشها و ابهامات را «دین»، در قالب قرآن، سیره و رفتار ائمه معصوم (ع) پاسخ داده است؛ بنابراین آنچه بشر و به خصوص مسلمانان از «دین» و «آثار بندگی خدای تعالی» دارند همه به برکت خاندان پاک و طاهر امام زمان (ع) (ارواحنا فداه) می باشد.
آری آثار دیانت و نشانه های دین و ایمان که هم اکنون در میان امت اسلامی باقی مانده همه از برکات خاندان و اجداد طاهر ولی الله اعظم (ارواحناه فداه) است، به طوری که اگر آنها نبودند از علم الهی و آثار ایمان چیزی باقی نمانده بود.
در ادامه امام(ع) عرض می کند: «ای فرزند معجزاتی که موجود بوده و در دسترس همگان است!»، یا ابن المعجزات الموجوده.
این جمله هم مانند بعضی از جملات قبل به صورت استعاره آمده است. چون در واقع برای معجزه نمی توان فرزندی قایل شد. مگر آنکه بگوییم ای فرزند صاحبان معجزه! یا این که بگوییم: ای فرزند کسانی که امر خارق العاده از آنها سر می زد که دیگران از آوردن، مثل آن عاجز بودند!
گرچه می توان گفت شخص پیامبر (ص) و علی (ع) در آن عصر جاهلی با آن همه علم و دانش، تقوا و شایستگی برای تلقی وحی، خود معجزه اند؛ چرا که آن محیط قدرت پرورش چنین شایستگی هایی را نداشت و برخاستن این بزرگواران از آن محیط خود معجزه است.
برای پیامبر اکرم (ص) معجزات بی شماری است که در کتب تاریخی همه یا اکثر آنها ضبط شده است. مثلاً قطب راوندی در جلد اول کتاب «خرایج» 260 معجزه از معجزات رسول خدا (ص) را ذکر کرده است و گفته اند: این تعداد را ایشان ذکر کرده و نوشته است، نه این که منحصر به اینها باشد.
مطلبی که باید مورد توجه قرار داد، این است که: اگر کسی بپرسد: معجزات پیامبر (ص) با رحلت ایشان پایان یافته اند؛ پس چرا در متن دعا «معجزات موجوده!» آمده است؛ باید گفت: بزرگترین معجزه پیامبر اکرم (ص) قرآن کریم معجزه ای باقی و جاویدان است و این معجزه جاوید حامل معجزات گوناگون و متعدّد و زنده دیگر است. نمونه هایی از آن شامل: اعجاز در فصاحت، بلاغت، نظم، اسلوب اخبار غیبی که بسیاری از آنها واقع شده و مصون ماندن آن از تحریف با آن همه توطئه و...؛ می باشند.
امام رضا (ع) درمورد «قرآن مجید» می فرماید: قرآن حبل الله المتین است. قرآن عروة الوثقی است. با زمان فرسوده نمی شود. چون برای زمان خاصی قرار داده نشده است».(1)
قرآن همین امروز نیز دعوت به تحدّی می کند و معجزه بودن خود را اثبات می نماید. علاوه بر این مرقد رسول گرامی و ائمه اطهار امروز نیز همچنان قبله گاه مشتاقان و ارادتمندان آنها می باشند و همواره معجزات آنها باقی و شفا بخش و مرحم آلام عاشقان آنها بوده است.
امام (ع) در ادامه عرض می کند: «ای فرزند دلایل و راهنماهای مشهود و قابل لمس!»؛ یا ابن الدلائل المشهوده.
«دلایل»، هم شامل معجزات می شود و هم غیر آن. دلایل «نبوّت» و «امامت» به اندازه ای است که از حدّ شمارش خارج است. و امامان معصوم (ع) خود هر یک دلیلی از دلایل حقانیت اسلام و قرآن کریم هستند.
علم، زهد و سیره عملی ائمه؛ دلایل روشن و مشهودی بر حقانیت مکتب مقدس اسلام بوده و یکی از ادلّه اربعه ای که فقهای شیعه برای استنباط حکم الهی و شرعی بدان استشهاد می کنند، سنّت است که اعم از قول، فعل و تقریر پیامبر اکرم (ص) و ائمه معصوم(ع).
در حال حاضر کرامتها و معجزه های صادره از روح مقدس پیامبر (ص) و ائمه معصوم (ع) و فرزندان و نوادگان آنها، همه جزء «دلائل» است.
از طرف دیگر جماعت های فراوانی با رویت جلوه ای از جمال آن بزرگواران، یا دست یافتن به گوشه هایی از علم سرشارشان و یا مشاهده اخلاق و سیره آنها و درک عظمت روحی آنان، به سوی حق گرویدند و اسلام آوردند. همه این ها خود از «دلایل» هستند.

پی نوشت ها :

1. عیون اخبار الرضا، ج 2، ص130.

منبع: همتیان، علی اصغر؛ (1390)، شرح فراق: شرحی نو بر دعای ندبه، تهران: بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود (عج)، چاپ سوم.