در سالهای اخیر مصرف فست فود چندین برابر افزایش یافته است و به همین دلیل بسیاری از مردم بر این باورند که فست فود اعتیاد آور است. آیا واقعیت دارد؟ اجازه دهید پاسخ آن را بیابیم.
چند مرتبه تنها در هفتهی گذشته به هنگام گرسنگی به طرف همبرگر و یا سیب زمینی سرخ شده و نوشابه رفتهاید؟ چند مرتبه اتفاق افتاده است که پس از یک مدت خوردن فست فود، احساس کردهاید که بیش از حد خوردهاید؟ خوب، شما تنها کسی نیستید که به اعتیاد آور بودن فست فود فکر میکند. تحقیقات بسیاری صورت گرفته است که دریابند آیا فرد حقیقتاً میتواند به خوردن فست فود معتاد شود. تمام این تحقیقات به دلیل رسیدن چاقی به ابعاد همه گیر خود، شروع شد. پس از آنکه مشخص شد که فست فود در واقع مشکلات اضافه وزن را به وجود میآورد، دانشمندان شروع به بررسی این موضوع کردن که آیا فست فود میتواند اعتیاد آور باشد. تحقیقات نشان دادهاند که اعتیاد به فست فود بسیار شبیه اعتیاد به الکل و یا مواد مخدر است.
آیا فست فود اعتیاد آور است و به چه علت؟
فست فود برای کسانی که عجله داشته و فرصت پخت و پز و بسته بندی آن را نداشتند، به غذایی راحت و پیش پخته تبدیل شد. این افراد میتوانند تنها یک یا دو گاز از آن را خورده و مجبور نیستند بدون غذا ساعتهای طولانی را سپری کنند. با این حال، در چند سال اخیر، فست فود به غذای اصلی بسیاری از افراد نه تنها در ایالات متحده بلکه تقریباً در تمام دنیا تبدیل شده است. نمیتوانیم کَمپِینهای تبلیغاتی چند میلیون دلاری را فراموش کنیم که نظر مردم را به فست فود جلب کرده و افراد زیادی به سمت آنها رفته تا فشار گرسنگی خود را در بعضی موارد برطرف کنند.
اگر عادات خوردن فست فود را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم، میتوانیم ببینیم که در ابتدا به دلیل نیاز بعضی افراد به آن مورد استفاده قرار میگرفت. با این حال، در نهایت مصرف فست فود به یک خصیصهی همیشگی تبدیل شده است. تحقیقات به این حقیقت اشاره دارند که فست فود به گونهای طراحی و برنامهریزی شده است که مانند اعتیاد به الکل و یا مواد مخدر شده است. مواد غذایی فست فود سرشار از قند، چربی و نمک، بوده که موادی مسرت بخش به حساب میآیند. این مواد تشکیل دهندهی فست فودها است که افراد را مجبور به مصرف بیشتر و بیشتر این مواد غذایی میکند. تحقیقات انجام شده بر روی موش، نشان داد که سلولهای مغز موش پس از مصرف این مواد غذایی بیش از حد تحریک شده به طوریکه این حالت شبیه به تحریک سلولها ناشی از مصرف مواد مخدری مانند کوکائین بود. طی یک دورهی زمانی، مراکز لذت در مغز بیش از حد پر و یا تحریک شده و نیاز به خوردن بیشتر و بیشتر فست فود افزایش مییابد. هنگامی که به موشها غذای سالم داده میشد، مشاهده میشد که بعضی از موشها به دلیل آنکه خواستار فست فود بودند، به خود گرسنگی داده و حتی تا دو هفته حاضر به خوردن غذاهای سالم نبودند.
هنگامی که میخواهیم حقایق خوردن فست فود را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم، یک فرایند تصمیم گیری پیچیده وجود دارد که نیاز است آن نیز مورد مطالعه قرار گیرد. چنانچه فرایند تصمیم گیری به طور آگاهانه توسط فرد اعمال شود، اختلالات خوردن فست فود بوجود نمیآیند. فرد بایستی تجزیه و تحلیل کند که مصرف فست فود حقیقتاً چه مزیتی دارد و چقدر ارزش دارد.
تحقیق صورت گرفته بر روی موش در خصوص اعتیاد آور بودن فست فود نشان داد هنگامی که فست فود از موش گرفته میشد، آنها نشانههایی از اضطراب را از خود نشان میدادند. علائم ترک، مانند دندان قروچه کردن و به لرزش افتادن و از این دست که به هنگام ترک نیکوتین، مورفین و غیره در افراد دیده میشود، در این مورد نیز دیده شد. بنابراین، به این نتیجه رسیدند که افراد به مواد تشکیل دهندهی فست فودها مانند قند، چربی و نمک اعتیاد پیدا میکنند. گاهی مشاهده میشد که موشها هنگامی که به آنها غذاهای فست فود داده میشد، هیچ کنترلی بر آن نداشتند که آیا حقیقتاً گرسنه هستند یا خیر. و این چیزی بود که منجر به چاقی موشها میشد. این مورد میتواند به این حقیقت نسبت داده شود که قند موجود در فست فود موجب میشود قند خون بالا رفته و سپس به طور ناگهانی افت میکند و به همین دلیل میل به خوردن بیشتر نیز ایجاد میشود.
از حقایقی که در بالا اشاره شد، میتوان نتیجه گرفت که پاسخ سئوال «آیا فست فود اعتیاد آور است» «بله» میباشد. با این حال چنانچه فرد بر عادات خوردن خود کنترل داشته باشد، این مشکل به وجود نمیآید. در عین حال، بهتر آن است که غذاهای سالم را در دسترس خود قرار دهیم، تا بدین ترتیب امکان دسترسی به مواد غذایی ناسالم را نداشته باشیم. کمی باید سختی کشید که مغز را عادت به مواد غذایی سالم دهیم پیش از آنکه پیامهایی برای خوردن فست فود مخابره شود. اگر تقریباً هر روز فست فود بخورید، و همینطور هم بیشتر از دو مرتبه در روز، آنگاه این ممکن است نشانهی اعتیاد به فست فود باشد. بایستی پیش از آنکه اوضاع از کنترل خارج شود، اقدامات لازم را اتخاذ نمایید.