آسیب ها و چالش های مهدویت در نظام جمهوری اسلامی ایران

مقدمه

اعتقاد به وجود منجی بشری ریشه در فطرت آدمی دارد و مسئله رهایی بخشی انسان از یوغ بردگی و ظلم، اختصاص به دین و آیین خاصی ندارد و در همه ادیان الهی و غیر الهی به نوعی مطرح شده است. انتظار زیباترین و کامل ترین جلوه بندگی، بهترین اعمال و بافضلی ترین عبادات شمرده می شود.عشق و علاقه به حضرت مهدی (عج) در دین اسلام و به خصوص در مکتب تشیع یکی از مسائل حیاتی و بنیادی می باشد و به عنوان آرمان زندگی بشر از اهمیت زیادی برخوردار است، بطوریکه نقش آن در حیات و سرنوشت او چنان تأثیرگذار و انکار ناپذیر است که به تمام اهداف و آرمان های او سمت وسو می دهد. به همین دلیل، این موضوع همواره با افکار و ایده های مختلف اختلاط یافته و بعضاً به بیراهه کشیده شده است. عاملانی که خواسته اند به عنوان شیعه و منتظر ظهور به قدرت برسند و سوءاستفاده نمایند و شرایط را موافق میل خود برنامه ریزی کرده یا ایده خود را عامل نجات معرفی کنند، هرکدام آفات و مضراتی را وارد این بحث کرده و شناسایی مهدویت حقیقی را خواسته یا ناخواسته توسط برخی از عناصر داخلی و دشمنان بیرونی تیره وتار کرده اند. کم توجهی در شناسایی این چالش ها و آسیب ها سبب می شود که این امر مهم به دست افرادی ناشایست بیافتد و مسئله مهدویت بازیچه دست فرصت طلبانی گردد که با ادعای مهدویت می خواهند به هر وسیله ممکن به اهداف شخصی خود یا اهداف استعماری دست یابند.

در قرآن کریم در مورد آینده جهان و حوادث آخرالزمان و استیلای حکومت صالحان آیاتی فراوان بیان شده است، که روایات بی شماری از ائمه اطهار (ع) تأویل آن ها را به وجود حضرت ولی عصر (عج) تصریح فرموده اند. به طور مثال، مصداق این آیه «یرِثُهَا عِبَادِی الصَّالِحُونَ»، بنا به فرمایش امام باقر (ع) به یاران حضرت قائم (عج) ارتباط داده شده است. امام زمان (عج) با ظهور خویش به طغیان مستکبران پایان داده و عدالت را در سرتاسر هستی گسترش خواهند داد. به همین جهت استکبار، در پی تحریف و تخریب سیمای مهدویت و مبارزه بافرهنگ انتظار پرداخته است. غرب استعمارگر هم با استفاده از عناصر فرصت طلب، طی قرن اخیر همواره جهت سلطه بر سرزمین های اسلامی، سعی در فرقه سازی و فرسایش نیروهای مسلمین داشته تا با ایجاد اختلاف، زمینه های سلطه بیشتر خود را فراهم آورد که در این رابطه، از نام مهدویت نیز سوءاستفاده فراوان کرده است. از چالش های بسیاری مهمی که در قرن اخیر به ویژه تفکر انقلاب اسلامی و اندیشه ی مهدویت را مورد تهدید قرار داده و بانفوذ در مراکز حساس و آموزشی کشور روزبه روز زمینه های ظهور را کم رنگ می نموده است، نظریه ی سکولاریسم و رویکرد جدایی دین از سیاست می باشد. این مقاله ضمن پرداختن به آسیب ها و چالش های مهدویت در نظام جمهوری اسلامی در عصر حاضر پرداخته است.

تعاریف و مبانی نظری

واژه ی سکولاریسم برگرفته از واژه لاتین secular، مشتق از seculum به معنای «دنیا» یا «گیتی» و در برابر «مینو» است و مفهوم کلاسیک مسیحی آن، نقطه ی مقابل ابدیت و الوهیت است.

سکولار secular به کسی می گویند که علاقه و گرایشی به امور معنوی و مذهبی ندارد. این واژه را به دنیوی، مادی و غیرمذهبی نیز ترجمه کرده اند.

سکولاریسم در لغت به معنای عرف گرایی، اعتقاد به اصالت امور دنیوی، غیر دین گرایی، نائینی گرایی، جدا شدن دین از دنیا و علمانیت است، برخی فرهنگ ها سکولاریسم را به معنای تنظیم امور معاش از قبیل تعلیم و تربیت، سیاست، اخلاق و جنبه های دیگر زندگی انسان، بدون دخالت خدا و دین تفسیر کرده اند. (الهی نژاد، حسین،1390).

وجه سیاسی سکولاریسم به معنی جدایی دین از سیاست و حکومت است و این تبعاتی به دنبال دارد.چون این حکومت و سیاست است که تعلیم و تربیت، اقتصاد، قوه قانون گذاری و دادگستری را در اختیار دارد.پس می توانیم بگویم منشان تحقق سکولاریسم این است که دین را از سیاست جدا کندو جدایی این دو یعنی جدایی دین از همه شئونات اجتماعی (حداد عادل، سکولاریسم و دین داری،1392).

چالش

«چالش» 1؛ مشکلات و مسائل عینی و ذهنی، داخلی و خارجی، فراگیر و محدود، ریشه دار و جدید است که می تواند حرکت متعادل جامعه را کند یا متوقف سازد و مستلزم تلاش و تدبیر برای چاره اندیشی باشد. چالش «وضعیت و پدیده ای جدید و دشوار است که مواجهه با آن تلاشی تعیین کننده را می طلبد». چالش به معنی «زیر سؤال کشیدن و ایجاد تردید در امری است از جنبه حقیقت، ارزش یا قدرت و توان آن» به عبارت دیگر چالش ها ناظر به واقعیاتی عینی، جدید، معطوف به آینده و بیرونی اند که فراگیری و تأثیر آن، کل جامعه را به درگیرمی کندو تلاش سختی را برای پشت سرنهادن آن می طلبد. با این تعریف، میان معنی چالش و اصطلاحات مشابه، تفکیک حاصل می شود و جامعیت آن تأمین می گردد (ذوعلم، علی،1384).به تعبیری به مشکلاتی که از ناحیه داخل ایجاد می شود آسیب گفته می شود و به موانع و مشکلاتی که به طور مستقیم و غیرمستقیم سر منشا بیرونی و خارجی دارد چالش گویند..

مبانی نظری

ادبیات نظری با استناد به آیات قرآن و روایات ائمه اطهار و برخی صاحب نظران ارائه می شود.

1- چالش از ناحیه دشمنان داخلی و خارجی؛ بسیاری از اهل کتاب آرزو دارند شمارا از ایمان به کفر برگردانند. (109 بقره). فریدون لیطفوا نورالله بافواههم (آیه 8 صف) می خواهند نور خدا را با دهانشان خاموش کنند.

2- رویکرد اهل فتنه؛ امام حسین (ع) اهل الفتنه هم یتقلبون بالملک بارائهم (اهل فتنه با دروغ گویی و با نظرشان حکومت ها را تغییر می دهند (امیری، درآمدی بر قدرت نرم، 1394: 33).

3- عاملان فتنه؛ از آیات قرآن چنین استنباط می شود همکاری سه گروه موجب فتنه و به تعبیری ایجاد مانع در بسترهای ظهور می شود.

الف: مخالفان ایدلوژیک؛ بسیاری از یهودیان و مسیحیان دوست دارند و تلاش می کنند شمارا بعد از ایمان به

کفر بکشانند (بقره 109).

ب: منافقان؛ منافقان تشکل هایی برای تجمع دشمنان خدا می سازند تا در جامعه دینی اختلاف ایجاد کنند (والذین اتخدوامسجداضراراو کفرا و تفریقا بین المومنین و...(توبه 107).

فتنه گران منافق زمان پیامبر شعار اصلاح طلبی سر داده بودند (...قالوا انما نحن مصلحون بقره/ 11).

ج: هواپرستان قدرت طلب؛ هواپرستان قدرت طلب یکی دیگر از عوامل فتنه است (حضرت علی: انما بدء وقوع الفتن اهواء تتبع/ خطبه 50) به درستی که آغاز فتنه ها هواهای نفسانی است که پیروی می شوند.

گروهی از فتنه گران، مخالفان و معاندان قبل از ظهور به قصد براندازی و تخریب وارد مرحله عملیاتی و اجرا

می شوند. همان طوری که مبارزه در عصر ظهور و مقابله با دجال و سپاهیان او، و نیز مبارزه با سفیانی و سربازان او همه حکایت از شدت عمل نهضت جهانی با دشمنان و معاندان متجاوز دارد.حضرت علی می فرماید: یسیر سفیانی و جیشه، و فیقاتلهم و یقتلهم، و یاسر جیش السفیانی، یذبحه بیده (بشاره الاسلام ص 229).

سپس سفیانی و سپاه او حرکت می کند و با حضرت به جنگ پرداخته، کشته می شوند. و شخص سفیانی به دست سپاه امام اسیر و کشته می شود.

4- رویکرد معاصر دشمنان

یکی از شگردهای دشمنان اسلام در روزگار معاصر، تهی کردن اسلام از حقیقت و محتوای واقعی آن است. جهان سلطه با اسلام انقلابی و اسلام ظلم ستیز، مشکل دارد؛ می توان گفت نظام سلطه در پی اسلامی امریکایی است؛ اسلامی که به تعبیر حضرت امام خمینی (ره)، مدافع " اسلام اشرافیت، اسلام ابوسفیان، اسلام امریکایی، بنابراین غرب و در راًس آن ها امریکا در با اتخاد رویکرد ترویج سکولاریسم، رفرمیسم (اصلاح طلبی) و مبارزه با نظریه ولایت فقیه در ادامه دشمنی با انقلاب اسلامی از طریق جنگ تحمیلی، کودتاها، حمایت از جری آن های ضدانقلاب، ایجاد فتنه و جنگ نرم و ادامه تحریم ها و نفوذ و با بهره گیری از هژمونی رسانه ای غرب تلاش می کند با ایجاد چالش های مختلف از پیشرفت نظام اسلامی به عنوان مهم تر بسترساز ظهور عدالت گستر جهان ممانعت به عمل آورد. که با توجه به اهمیت به برخی از این رویکردها اشاره می شود.

ترویج جدایی دین از سیاست (سکولاریسم)

پس از رحلت پیامبر اکرم (ص)، جریان ها و حوادثی در تاریخ اسلام اتفاق افتاد که زمینه ساز پذیرش نغمه جدایی دین از سیاست شد. اندکی پس ازآن با انحراف مسیر خلافت و حکومت از جایگاه اصلی خود، بذر جدایی دین از سیاست کاشته، و انحراف و انحطاط مسلمانان ازآنجا شروع شد که بین قرآن و عترت جدایی افتاد (امیری، تهدید نرم،1389). استاد شهید مطهری (ره) معتقدند که بزرگ ترین ضربه، زمانی بر پیکر اسلام وارد شد که سیاست از دیانت جدا گشت. بنا به گفته ایشان، نسبت دیانت باسیاست، نسبت روح و بدن است (مطهری، نهضت های صدساله 1367).کودتای رضاخان با کمک انگلیسی ها منجر به تحقق حاکمیت سکولار در ایران شد. با پیروزی انقلاب اسلامی و توقف جریان جدایی دین از سیاست مجدداً بعد از ناکامی دشمن در دفاع مقدس از دهه هفتاد به بعد غربی ها تلاش می کنند تا از طریق تهدید نرم و جریان های روشنفکر و نفوذی این تفکر را بر جریان اندیشه اسلام انقلابی در کشور تحمیل نمایند.

نهضت اصلاح دینی (رفرمیسم)

نهضت اصلاح دینی، جریانی بود که طی آن از نفوذ مذهب به تدریج کاسته شد. مارتین لوتر از پیشگامان این حرکت باهدف اصلاح و پیرایه زدایی از آیین مسیحیت و برقراری انضباط در آن، دیدگاه های جدیدی را عرضه کرد و اصل خودکشیشی را که مشوق فردگرایی بود، مورد تأکید قرارداد. طرح ایجاد رفرم دینی، که سابقه یک قرنِ در تاریخ ایران دارد، توانست با آموزه های خود جریان حضور روحانیت را در نهضت مشروطه عقیم سازد و حکومتی مبتنی بر اندیشه سکولاریسم را بر جامعه ایران تحمیل، و شگرد های خاصی را دنبال کند.

مخالفت با نظریه حکومت دینی

نظام اسلامی مبتنی بر نظریه ولایت فقیه و برگرفته از اندیشه ای ناب شکل گرفته است که در مبانی قرآن و بر اساس سیره ی اهل بیت عصمت و طهارت (ع) تدوین شده است. این مکتب، استواری منطقی خود را از قرن ها مجاهدت فقهی و علمی بزرگان دین وام گرفته است. بسیاری از صاحب نظران معتقدند که اگر اصل مترقی ولایت فقیه محور موجودیت و حرکت انقلاب اسلامی نبود، نظام سلطه جهانی تا این حد نسبت به آن حساسیت نشان نمی داد؛ مقابله با ولایت فقیه همواره در دستور کار جریان های منحرف بوده و آنچه ضامن تداوم و اقتدار روزافزون جمهوری اسلامی است، همین اصل اساسی نظام اسلامی می باشد و التزام به نظریه ولایت فقیه، الگویی مترقی و متعالی برای جمهوری اسلامی، و عامل در بیداری و خیزش ملت های اسلامی منطقه است.

چالش ها و آسیب های مهدویت در نظام جمهوری اسلامی

بستر بروز چالش و آسیب های تربیتی و فکری گوناگون از قبیل؛ عدم بصیرت کافی نسبت به دین، انحرافات اخلاقی، انحرافات سیاسی، وارد شدن افراد کم دانش و بی دانش به عرصه مهدویت و حکومت، مشکلات روحی و روانی، عقده خودکم بینی، توهم و خیال پردازی، هوی و هوس و خواسته های دنیوی و جاه و مقام، سکوت اندیشه ورزان و علما، مشکلات سیاسی، اقتصادی در جامعه، عدم معرفت نسبت به جایگاه و شأن امام (ع) و جانشینی ایشان، که مانع بیداری جامعه و شرایط ظهور می شود (قاسمی خطیر، نبی ا... و ذاکر حمیدی، معصومه، 1395). مدعیان غیرواقعی ظهور با عملکرد سوء خود در نظام جمهوری اسلامی باعث بروز یکسری چالش هایی می شوند که مهم ترین آن ها عبارت اند از:

1.سکولاریسم (جدایی دین از سیاست)

متأسفانه واژه ی روشنفکری تحت تأثیر افکار و ادبیات غربی قرارگرفته است و هرکس را که تفکر غربی داشته باشد، روشنفکر می نامند. بُعد خطرناک تر از وابستگی روشنفکران، بیماری آنان که همان سکولاریسم وضدیت با دین و فرهنگ ایرانی اسلامی است.مقام معظم رهبری می فرمایند:

از اول مسئله ی روشنفکری در این مملکت بی دین به وجود آمده، ولادت روشنفکری در این مملکت باکسانی شد، که اعتقادی به دین نداشتند. این ها یک روشنفکری آوردند که از مذهب مجرد باشد، اولین خاصیت آن برای آن ها این بود که حرکت و روند فرهنگ و دانش را در این مملکت از دین جدا کنند و موفق هم شدند... حرکت روشنفکری را کشیدند به سمت بی دینی. کار دوم این بود که دین را یک امر صرفاً ایمانی، اعتقادی و قلبی معرفی کردند که بخش مهم تر و ضربه ی سهمگین تر این بود (4/ 11 /1364). مقدمات بستر ظهور حضرت تأثیرگذاری نقش دین در حکومت و عمل به دستورات دینی می باشد درحالی که تلاش افراد وابسته به سکولاریسم این است که غربی شدن به معنای زیر سلطه ی غرب رفتن را به ملت ایران تحمیل کنند و به قول مرحوم جلال آل احمد اینان جاده صاف کن استعمار گردیدند.ازجمله نفوذ فرهنگی، زنده شدن این جریان تاریک در قالب روشنفکری می باشد که امام خامنه ای آن را ارتجاع روشنفکری می نامند. بنابراین ازجمله آسیب های فرهنگی در نظام اسلامی این است که روشنفکری نوین و بومی و اسلامی بعد از انقلاب اسلامی، سیر قهقرایی طی کند و به حالت وابسته و بیمار که همان ضد دینی و سکولار باشد بازگشت کند و این آسیب جریانی است که لایه هایی از آن در مراکز علمی، آموزشی قابل مشاهده می باشد. نهضت مشروطیت، حرکتی از جانب مسلمانان و با رهبری عالمان دینی، برای مقابله با استبداد و اجرای احکام شریعت بود. مشروطه را باید کانون تلاقی سه جریان استبداد، اندیشه اسلامی و سکولار دانست که متأسفانه منتهی به حاکمیت غرب زدگان بر جامعه شد و درنهایت، با کودتای رضاخان و کمک انگلیسی ها در عصر پهلوی منجر به حاکمیت کامل سکولاریسم در ایران گشت، ازاین رو، بانیان سکولاریسم، در جهت حاکمیت خود، از سویی به مبارزه با اسلام پرداختند و از سوی دیگر، تلاش کردند که با احیای تاریخ قبل از اسلام، ترویج ظواهر فرهنگ غرب و شاه محمدی، ایدئولوژی جدیدی بنا نهند تا بستر ظهور کم رنگ شود (امیری،1389:78). شاخص های مهم سکولاریسم عبارت اند از:

1- تجددگرایی و ستیز با اسلام2- حاکمیت نظام آموزشی بر مبنای سکولاریسم و برآمده از غرب.

3- کشف حجاب و متحدالشکل کردن پوشاک و...

با سرنگونی رژیم شاهنشاهی و تأسیس حکومت اسلامی، نظریه یگانگی دین و سیاست در ساله ای پس از پیروزی انقلاب به تدریج در افکار عمومی ملت های مسلمان نفوذ کرد و منشأ بیداری و تحرک و قیام شده است. نظریه پردازان هجوم فرهنگی چند سالی پس از پیروزی انقلاب اسلامی مجدداً به ترویج جدایی دین از سیاست به عنوان زمینه ساز تحقق اهداف ضد اسلامی – ایرانی خود از راه های مستقیم و غیرمستقیم اقدام نمودند که نشانه های کم شدن ارزش ها در منش و رفتار برخی جوان ها مشهود است (رنجبران،1388: 265).

از طرفی اگر دست اندرکاران و مسئولان یک مکتب و نظام نسبت به تعالیم و فرهنگ آن بی قید باشند و برخلاف اهداف و مسیر آن گام بردارند و نیز نسبت به تکامل و تعالی مکتب و پیروان آن دغدغه ای نداشته باشند – بلکه، به هدف های شخصی و جمع آوری اموال روی آورده و از هیچ خلاف اخلاقی فروگذاری نکنند- طبیعی مردم با، نسبت به دین و دست اندرکاران آن مأیوس و سرخورده شده و به سمت انزوا و حاشیه گام برمی دارند.این همان وضعیتی است که در قرون وسطی، میان کشیشان و روحانیان و پاپ ها شکل گرفت و تاریخ، عملکرد آن ها را در حافظه خود به ثبت رسانده است و باعث گریز مسیحیان، از کشیشان و روحانیان مسیحی، و درنهایت گریز و بی میلی نسبت به دین و ترویج تفکر رفرمیسم و اصلاح طلبی گردید.

2- ولایت ستیزی و مخالفت با ولایت فقیه

ولایت فقیه در تحلیلی دقیق، تئوری حکومت دینی و نشان دهنده توانایی اسلام در تدوین تئوریک یک نظام جامع برای فراهم نمودن زمینه حکومت جهانی حضرت مهدی (عج) است. یکی از روشنفکران غرب زده به خاطر بیان عمق کینه امپریالیسم و صهیونیسم از نظام ولایت فقیه می گوید: «فقاهتی باید برود تا جامعه دوباره در روال و مدار رشد و ترقی قرار گیرد. در چارچوب فقه که نمی شود رشد کرد.»(خرم مسعود،1376: 85). ضدیت با ولایت فقیه در چارچوب هجوم فرهنگی غرب و روشنفکران وابسته به مبانی انقلاب اسلامی، نمودی بسیار محسوس داشته است. به گونه ای که تقریباً در تمامی مجامع ضدانقلاب و روشنفکران غرب زده و نشریات وابسته به آن ها، آثار آن به چشم می خورد. عبدالکریم سروش در دی ماه 77 در هفته نامه هامون گفت: ولایت مطلقه یعنی قدرت مطلقه و همان طور که ثروت متراکم فساد آور است، قدرت متراکم هم چنین است. درنتیجه باید با ایجاد دموکراسی، قدرت های متراکم را مهار کرد و به زیر کشید (جمعی از فضلا،1379: 82). احمد صدری نویسنده کتاب «آخرالزمانی در همین نزدیکی» در مقاله «نشانگان فلج سیاسی» رهبر را به دلیل نگاه ایدئولوژیک، در برابر مردم غیرقابل مسئولیت پذیر معرفی می کند و می گوید این عدم مسئولیت نسبت به جامعه و مردم باعث عدم انعطاف و یکی از علل تصلبی است که باعث فلج سیاسی در جامعه می شود (رنجبران،1388: 328). فوکویاما هم در کنفرانس اورشلیم می گوید اگر می خواهید با جمهوری اسلامی مبارزه کنید و اندیشه و تفکر شیعه و امید به آینده و امام زمان (عج) را از بین ببرید باید اول سپر این اندیشه که همان ولایت فقیه است مورد هجمه قرار دهید تا بال سبز این پرنده که امید به ظهور امام زمان (عج) و بال قرمز این پرنده که منشاء آن امام حسین (ع) است فلج گردد تا شرایط پیروزی و غلبه بر نظام سیاسی ایران هموار گردد (امیری، 1390: 48).

3- انفعال و انحراف خواص

نظام اسلامی اینک در دورانی واقع شده است که دشمن تلاش می کند با طرح موضوعاتی همچون مسائل هسته ای، دموکراسی، حقوق بشر، تروریسم، نفوذ و... جبهه ی داخلی کشور را به انفعال بکشد. ازاین رو امام خامنه ای ازجمله آسیب های تهدیدکننده ی انقلاب را انفعال در برابر غرب مطرح می نمایند و می گویند:

خیلی مهم است که انسان در مقابل دشمن، دچار انفعال نشود. تمام سعی امروز دنیای مادی مستکبر این است که هر جا مقاومتی است، آن را از طریق منفعل کردن، خرد کنند.(18 /2 / 1376).

بنابراین، انفعال جبهه ی داخلی کشور و تصمیم گیران، در برابر اندیشه ها و دیدگاه های غربی و غفلت از فرهنگ اصیل اسلام آسیبی جدی است که متأسفانه در بعضی از زمینه ها نشانه های نفوذ در جامعه و مراکز علمی و آموزشی هویدا می باشد.امام خامنه ای در یک تحلیل جامعه شناختی با بهره گیری از وقایع تاریخ اسلام، به خصوص حادثه ی کربلا به یکی از مهم ترین آسیب های درونی جامعه ی اسلامی ایران پرداختند و از انحراف خواص و پیروی عوام از آن ها به عنوان یک خطر نام بردندوفرمودند:

خواص هم در یک جامعه دو جورند، خواص طرف دار حق، خواص طرف دار باطل.. اگر خواص طرف دار حق، بیشتر باشند، هیچ وقت جامعه ای اسلامی دچار حالت جامعه ی زمان امام حسین (ع) نخواهد شد. اما اگر این ها کم باشد، آن دسته ی خواص دیگر زیاد باشند، یعنی آن هایی که دل سپردند به دنیا، حق را هم می شناسند، درعین حال در مقابل دنیا پایشان می لرزد... آن وقت دیگر حسین بن علی ها به مسلخ کربلا خواهند رفت، یزیدها می آیند سرکار و بنی امیه هزار ماه بر کشوری که پیغمبر به وجود آورده بود حکومت خواهد کرد... تصمیم گیری خواص در وقت لازم، تشخیص خواص در وقت لازم، گذشت خواص از دنیا در لحظه ی لازم، اقدام خواص برای خدا در لحظه ی لازم، تاریخ را نجات می دهد، ارزش ها را نجات می دهد، ارزش ها را حفظ می کند (18 / 2/ 1376).امروز نظام اسلامی در معرض خطر است، که اگر خواص طرف دار حق و افراد مؤثر در نظام و کارگزاران نظام اسلامی، در مقابل متاع دنیوی بلغزند، انقلاب دچار بحران و آسیب می شود. ایشان شهدا را مصداق بارز خواص طرف دار حق برمی شمارند و می فرمایند:

تمامی مشکلاتی که در طول تاریخ دردآور و غم بار اسلامی بروز کرده است، ریشه در ترکیب دو عامل یعنی خیانت برخی از خواص و دنباله روی بسیاری از عوام دارد و این مشکلی است که امکان وقوع آن همیشه وجود دارد و ممکن است تعدادی از خواص، دانسته و فهمیده خیانت کنند، از راه راست منحرف شوند، در خدمت هوای نفس خود قرار گیرند و به مال اندوزی و قدرت طلبی گرفتار شوند و بسیاری از عوام را نیز به دنبال خود به گمراهی و ضلالت بکشند.(17 / 9 /1375)

4- بی بصیرتی و غفلت

یکی از ویژگی های اصلی جوامع انقلابی، اسلامی و پیشرفته، داشتن افراد آگاه، بصیر، هوشیار و آینده نگری است که فرهنگ را به خوبی بشناسند و روشنفکران جامعه را از تهدیدهای مختلف مصونیت بخشند ولی اگر مسئولان نظام جمهوری اسلامی ایران و برنامه ریزان آن نسبت به توطئه های دشمن غفلت کردند، آسیب و آفت درونی خطرناکی در سیاست مداران ما پدید خواهد آمد که منجر به سقوط بسیاری از دستاوردها و ارزش های انقلاب اسلامی خواهد شد. مقام معظم رهبری با گوشزد کردن این آسیب می فرمایند:

. اگر غفلت کنیم فرصت هایی بزرگ از دست می رود. امروز مکلفیم که همین هشیاری و توجه و دشمن شناسی و تکلیف شناسی را در حد اعلای ممکن برای جهان اسلام و ملت خودمان ایجاد کنیم (8/ 5/ 1371). یک عده می خواهند وانمود کنند که ما اصلاً دشمن نداریم، یک عده می خواهند وانمود کنند که اصلاً توطئه ای علیه ملت ایران نیست، خیالات است که شما می کنید، خیالات است. دشمن از همه طرف توطئه می کند (9 /1 / 1377).

درواقع یکی از بسترهای پذیرش پیام های دشمن در عرصه مدیریت افکار و سیاست جهانی از ناحیه مخاطب، جهل و ناآگاهی و فقر فرهنگی مردم می باشد. امام خمینی (ره) فرمودند: اجانب در کمین اند؛ آن ها نخوابیده اند، شما نباید بخوابید. شما باید هوشیار باشید. آن ها مشغول نقشه هستند از راههای مختلف با فرم های مختلف (عقیدتی وزارت دفاع، بهمن 1388). امام صادق علیه السلام می فرمایند: بی بصیرتی دوری از هدف است. العامل علی غیر بصیره کالسائرعلی غیر الطریق و لایزیده سرعه السیر من الطریق الا بعدا: «آن که بدون بصیرت در مسیری قدم برمی دارد مانند کسی است که بیراهه می رود و سرعت او جز دورش از مقصد نمی افزاید.»(اهالی صدوق، ص 421). اگر بصیرت نباشد انسان در غبار آلودگی فتنه دچار گمراهی می شود و فریب می خورد؛ باطل را به جای حق اشتباه می گیرد و نور هدایت را نمی بیند امام خامنه ای در ارتباط با خطر بی بصیرتی نخبگان هم فرمودند: برخی نخبگان ما در فتنه 88 دچار بی بصیرتی شدند (15 /9 / 1388). خواجه ربیع، یکی از نمونه های آشکار کم بصیرتی و ساده لوحی در تاریخ اسلام است. وی در جنگ صفین به علت سردرگمی در تشخیص حق از باطل به امیرالموًمنین (ع) مراجعه می کند و می گوید: یا امیرالموًمنین برای من قابل فهم نیست که چرا باید در برابر انسان هایی شمشیر بکشیم که مثل ما نماز می خوانند و هم قبله ما هستند. مرا به سمت مرزها بفرست تا در برابر کفار بجنگم. امام علی (ع)، هم او را به مرزهای خراسان می فرستد (امیری،1390: 198).

5-فتنه و براندازی

از سال 2006 رویکرد آمریکا روی راهبرد مهار و براندازی نرم متمرکز گردید. آنچه در جریان انتخابات سال 1388 رخ داد، تائید کننده رویکرد آمریکا به جنگ نرم است. اوج این تهدید در انتخابات دهم ریاست جمهوری اسلامی ایران در سال 1388 اتفاق افتاد، رخدادهای پس از انتخابات ریاست جمهوری سال 1388 کشور را با چالش روبرو کرد امام خامنه ای در تبیین این فتنه می فرمایند: جنگ نرم، یعنی جنگ به وسیله ابزارهای فرهنگی، به وسیله ی نفوذ، به وسیله ی دروغ، به وسیله ی شایعه پراکنی، با ابزارهای پیشرفته ای که امروز وجود دارد، ابزارهای ارتباطی ای که ده سال قبل و پانزده سال قبل و سی سال قبل نبود، امروز گسترش پیداکرده، جنگ نرم یعنی ایجاد تردید در دل ها و ذهن های مردم (دیدار بسیجیان با معظم له 4 / 9/ 1388). در جنگ نرم، دشمن به سراغ سنگرهای معنوی می آید که آن ها را منهدم کند. به سراغ ایمان ها، معرفت ها، عزم ها، پایه ها و ارکان اساسی یک نظام. یک کشور، دشمن به سراغ این ها می آید که این ها را منهدم بکند و نقاط قوت را در تبلیغات خود به نقاط ضعف تبدیل نماید (دیدار اعضای مجلس خبرگان، با معظم له 2 / 7/ 1388)

6-انزوای نیروهای ارزشی

جامعه ی اسلامی ایران به دنبال تحقق انقلاب اسلامی است، گروه کثیری از مردم را با ویژگی های گوناگون در خود جای داده است، قشر حزب اللهی و بسیجی در پیروزی و تداوم انقلاب و دفاع مقدس، نقش مهمی داشته و دارند. امروزه یکی از آفت های درونی انقلاب اسلامی از دیدگاه مقام معظم رهبری انزوا و حذف نیروهای حزب اللهی و بسیجی می باشد. ایشان می فرمایند: بهترین و فداکارترین و پاک ترین و با اخلاص ترین فرزندان یک ملت، کسانی هستند که در مواقع سختی، فداکاری می کنند و ایستادگی نشان می دهند و از آبروی کشور و از استقلال و هویت ملی خودشان دفاع می کنند. این ها در کشور و در نظام جمهوری اسلامی چه کسانی هستند؟ همان جوانان فداکاری هستند که در دوران جنگ تحمیلی و قبل از آن، توانستند در میدان های جنگ در مقابل دشمن بایستند. یعنی بسیجیان، یعنی نظامیان، یعنی پاسداران، یعنی نیروهای مؤمن و حزب اللهی کشور، قدرت حقیقی کشور مربوط به این هاست، توانایی کشور ناشی از این هاست (28 / 7/ 1377).

مقام معظم رهبری سفارش می فرمایند:

عناصر مؤمن و خودی را هر جا که هستند گرامی بدارید... اجازه ی منزوی شدن عناصر خودی را ندهید. بسیج یعنی همین عناصر مؤمن، انقلابی و علاقه مند به سرنوشت میهن و کشور و فداکار، این ها رفتند وسط میدان و با فداکاری خود، دشمن را به زانو درآوردند (21/ 5/ 1371).شهید مطهری هم در این رابطه می فرمایند:

هر انقلاب مادام که مراحل دشوار اولیه خود را طی می کند، سنگینی بارش بردوش افراد مؤمن و مخلص قرار دارد ولی همین که به بار نشست سروکله افراد فرصت طلب برای چیدن ثمره های آن پیدا می شود. میدان دادن به این گونه افراد، خطری است که دوام انقلاب را مورد تهدید قرار می دهد (مطهری،1378؛68).

7- نفوذ و اختلاف

شهید مرتضی مطهری در کتاب "نهضت های اسلامی در صدساله اخیر" می نویسد: هر انقلابی در صورت بی توجهی به آن، ممکن است دچار آفت زدگی شود. که همواره انقلاب ها را تهدید می کنند.لذا شناخت این آسیب ها در درجه ی اول قرار می گیرد. ایشان معتقدند، نفوذ اندیشه های بیگانه انقلاب و اسلام را تهدید می کند (مطهری،1378؛76). یکی از مهم ترین آفت هایی که از درون نظام اسلامی به فرهنگ انقلاب اسلامی و بسترهای ظهور ضربه وارد می سازد، میکروب نفوذ و ارتجاع است که با غفلت از ارزش ها و اصول فرهنگی از انقلاب پوسته ای بدون محتوا و هویت اسلام باقی می گذارد (نصیری، محسن 1379).برای تداوم نظام جمهوری اسلامی و نقش مردم در آن باید با نگاهی نافذ و دوراندیش به چالش ها و آفت های سیاسی آگاهی یافت و حکومت را از انحرافات احتمالی مبرا نمود. امام خامنه ای در سال های اخیر هفتاد مرتبه از نفوذ دشمن در کشور ابراز نگرانی کرده اند (مردان، سمیع الله؛1395).ایشان در دیدار با فرماندهان سپاه با تبیین الزامات و ابعاد پاسداری از انقلاب اسلامی افزودند: دشمن به امید واهی پایان یافتن انقلاب، در فکر نفوذ بخصوص نفوذ سیاسی – فرهنگی است که شناخت توطئه های دشمن، تقویت و استحکام روحیه انقلابی و حرکت مستمر به سمت تحقق آرمان ها این هدف را ناکام خواهد گذاشت (25 / 6/ 1394). معظم له معتقدند که:

هیچ عاملی مضرتر از اختلاف و تفرقه نیست. سم مهلک برای ملت ها و تمدن ها و انقلاب ها، اختلاف است. اگر بهترین ملت ها، دچار اختلاف و دودستگی شوند، همه ی نیروی حیاتی خودشان نه تنها از بین می رود بلکه در جهت ویرانی کشور به کار می افتد (حدیث ولایت، ج، ص 110).

متأسفانه جناح عموماً مصالح جناح خود را بر مصالح انقلاب ترجیح می دهند، که این خود آسیب و آفتی جدی به انقلاب وارد خواهد کرد. ازاین رو مقام معظم رهبری در سفارش به جناح های سیاسی کشور می فرمایند:

بنابراین هر فردی و مجموعه ای در کشور که مصالح خود را بر مصالح کشور و انقلاب ترجیح بدهد، بداند که خیانت کرده است. اگر قرار است بار انقلاب را از زمین برداریم. همه ی نیروهای انقلاب باید دربرداشتن آن به یکدیگر دست کمک و برادری بدهند (21 /10 / 1377).

ازاین رو دشمن تلاش می کند که با تشدید اختلافات قومی، مذهبی، سیاسی، فکری و... در انقلاب اسلامی شکاف ایجاد کرده و این استوانه ی عظیم را متزلزل نماید.متأسفانه شاهدیم انقلاب اسلامی با یک آسیب خطرناک مواجه شده که همان زمینه های بروز و تلاش دشمن در ایجاد اختلاف و استفاده از نیروهای داخلی نظام برای ایجاد تفرقه می باشد. امام خامنه ای دراین باره می فرمایند:

 نقشه ی دشمن در منطقه بر دوپایه استوار است، یکی عبارت است از ایجاد اختلاف، دوّم عبارت است از نفوذ. اختلاف بین دولت ها و بعد اختلاف بین ملّت ها، که خطرناک تر از اختلاف دولت ها، اختلاف ملّت ها است؛ یعنی دل های ملّت ها را نسبت به یکدیگر چرکین کنند و عصبی است بیافرینند؛ یک وقت مسئله ی پان ایرانیسم و پان عربیسم و پان ترکیسم و این حرف ها بود

، یک روز هم مسئله ی سنّی و شیعه و تکفیر و مانند این ها است؛ به هر عنوانی که بتوانند، ایجاد اختلاف کنند.نقشه ی دوّم دشمن نفوذ است؛ می خواهند در کشورهای اسلامی، یک نفوذی به وجود بیاورند، مهم ترین آن که نفوذ در جمهوری اسلامی ایران است«، در این جریان مذاکرات هسته ای نیّت آن ها این بود که از این مذاکرات و از این توافق، وسیله ای پیدا کنند برای نفوذ» (26 / 5/ 1394). دشمن در اجرای توطئه ها و برنامه های مختلف از قبیل تحمیل جنگ 8 ساله، تهدیدات امنیتی، تهاجم فرهنگی، جنگ نرم، آمریکا مذاکره و برجم را به عنوان مکمل طرح های قبل و پل پیروزی برای ایجاد شکاف درونی و نفوذ در ابعاد مختلف علیه جمهوری اسلامی تدارک نمود.امام خامنه ای می فرمایند: «اینکه با مذاکره با آمریکا مخالفیم علتی دارد؛ مذاکره آمریکا با جمهوری اسلامی یعنی نفوذ.، می خواهند راه را باز کنند برای تحمیل» مسئله ی نفوذ آمریکا به دلیل دشمنی که با جمهوری اسلامی ایران دارد٬ مسئله ی تازه و جدیدی نیست بلکه از همان اوایل انقلاب چنین نقشه ای را داشتند و شواهد تاریخی بر این مطلب دلالت می کنند (15 / 7/ 1394).

مقام معظم رهبری در تاریخ 7 / 15 /94 در دیدار با نیروی دریایی سپاه و خانواده ی آن ها و در اکثر قریب به اتفاق بیانات خویش بر این مسئله تأکید داشتند و نسبت به اهداف شوم دشمنان و هوشیاری و بی اعتمادی به آن ها در مذاکرات هشدار دادند. فرمودند: «... مذاکره بهانه است، مذاکره وسیله برای نفوذ است، مذاکره وسیله برای تحمیل خواست ها است (18 / 6 / 1394).در این مذاکرات هسته ای فرصت هایی برای دشمن ایجاد شد:«در همین مذاکرات هسته ای، هر جا فرصت پیدا کردند یک نفوذی کردند » ( 15/7 /1394).

روزنامه های صهیونیستی از قول سران آن کشور مطرح کردند که بعد از برجام باید روحیه شهادت طلبی و جهاد را از متون آموزشی و کتب درسی مدارس ایران حذف شود که چندی بعد متأسفانه به دلیل وجود عناصر نفوذی، شاهد حذف صفحات رهبر بزرگ (شهید حسین فهمیده) و مسجدالاقصی از کتب درسی دانش آموزان کشور در سال تحصیلی 95-96 می باشیم (خبرگزاری فارس؛15/ 10 /95).

8-کاهش مشروعیت نظام اسلامی

مشروعیت در نظام سیاسی به معنای «حق حکومت کردن» و «حقانیت حکومت» است. به عقیده ما و بر اساس نظام توحیدی اسلام، یگانه منشأ مشروعیت و حقانیت حکومت و حکمرانی، خدای متعال است و بس. تنها منبعی که حق قانون گذاری و ایجاد منع و تحدید برای آزادی های انسان را دارد، مالک مطلق انسان و هستی، خدای متعال است. تحقق نظام «جمهوری اسلامی» و «مردم سالاری دینی» وابسته به هردو عنصر مشروعیت و مقبولیت است. فقیه جامع الشرایط در دوران غیبت ولی عصر (عج)، در هر صورت (چه مقبولیت مردمی داشته باشد و چه نداشته باشد)، از سوی خداوند و باواسطه امام معصوم (ع)، مشروعیت و حق حکومت دارد، تحقق و استقرار حکومت او مبتنی و متوقف بر مقبولیت مردمی و اقبال و استقبال مردم از حکومت اسلامی است. فقیه جامع الشرایط در صورتی مکلف به تشکیل حکومت اسلامی خواهد بود که مردم پذیرای آن باشند و مردم نیز تا زمانی که عمیقاً به اسلام اعتقاد داشته باشند و خواستار تحقق احکام و ارزش های اسلامی در جامعه باشند، به طور طبیعی برای تحقق حکومت دینی تا پای جان تلاش می کنند. پیوند رهبر و امّت در مردم سالاری دینی، پیوندی اعتقادی و دینی است. دشمنان برای ایجاد گسست در این پیوند، سعی می کنند مبانی مشروعیت نظام سیاسی جمهوری اسلامی را تضعیف کنند. گاهی به ترویج سکولاریسم و تفکر جدایی دین از سیاست می پردازند؛ گاهی به طرح نظریه خردستیزِ قرائت های متعدد از دین؛ گاهی به تشکیک در ادله ی ولایت فقیه و حکومت اسلامی اقدام می کنند؛ گاه نیز درباره سیستم تعیین رهبری در نظام جمهوری اسلامی شبهه می کنند و گاهی برای ضربه زدن به مشروعیت نظام سیاسی اسلام، اصل ولایت وامامت و عصمت پیامبر (ص) و امامان (ع) را مورد تشکیک قرار می دهند و حتی فراتر از همه این ها، قرآن را تجربه بشری پیامبر (ص) معرفی می کنند (شریفی، 1389:161).خدشه در مبانی مشروعیت نظام اسلامی و مقبولیت آن از برنامه های مهمی است که زمینه ظهور را کم رنگ و مشارکت مردم را ضعیف می کند. گرچه تئوریسین های غربی تلاش می کنند، این ارتباط محکم اعتقادی را از طریق ایجاد شبهه در مشروعیت دینی نظام اسلامی و عادی جلوه دادن حکومت دینی، سست کرده و از میان بردارند. اما مهم ترین حربه برای ناکارآمد نشان دادن نظام اسلامی در جلب رضایت مردم و رفع مشکلات عمومی، بی تدبیری و سوء مدیریت مسئولین به ویژه مدیران اجرایی کشور است، که به دلیل داشتن انگیزه های غیر الهی، قدرت طلبانه و حزبی و اشرافی گری و گاه تأثیرپذیری و انفعال در برابر بیگانگان جمهوری اسلامی را ناکارآمد و زمینه کاهش مشروعیت نظام اسلامی را فراهم می کنند.امام خامنه ای در حرم رضوی فرمودند: به طور قاطع عرض می کنم اگر مدیریت متدین، انقلابی و کارآمد داشته باشیم، همه مشکلات حل خواهد شد (2/ 1/ 1395).

 9- اسلامی نبودن دانشگاه ها

دانشگاه مرکز تربیت نخبگان و نیازهای علمی و پیشرفت کشور است. مقام معظم رهبری، ازجمله آسیب ها و آفاتی که انقلاب را از دوره مورد تهدید قرار داده از اسلامی نبودن دانشگاه ها نام می برند. ایشان معتقدند:

دانشگاه نقطه ی اساسی هر جامعه و کشوری است. اگر دانشگاه اصلاح شود، آینده ی آن جامعه اصلاح خواهد شد (دانشگاه و دانشجو 16 / 9/ 1378).

ازاین رو در جامعه ی اسلامی نیاز به دانشگاهی اسلامی دارد که به توسعه و تحقق حیات طیبه بینجامد، این مهم ضرورتی غیرقابل انکار برای ظرفیت سازی و تربیت نخبگان و منتظران واقعی ظهور است. لذا نایب امام عصر (عج) امام خامنه ای در توصیف دانشگاه موردنیاز می فرمایند: در دانشگاه اسلامی، علم با دین، تلاشگری بااخلاق و تضارب افکار با سعه ی صدر، تعمق و ژرف نگری با سرعت عمل و خلاصه دنیا با آخرت همراه است.(5/ 7 /1375). در دانشگاه اسلامی تدین و دین باوری وجه غالب است و ایستادگی بر روی اصول، تسلیم ناپذیری در برابر دشمنی و اراده در برابر تهاجم فرهنگی زیربنای مستحکم فکری است.که در دانشگاه اسلامی شکوفا می شود، و لازمه ی علمی شدن دانشگاه ها، اسلامی شدن آن ها است (7/ 12 /1376).

متأسفانه از مسائل خطرناک و تهدیدکننده ی انقلاب، عدم توجه و تلاش برای تحقق دانشگاه اسلامی با دو شاخص اساسی علم و ایمان است که امام خمینی (ره) در سال 1360 تحت عنوان انقلاب فرهنگی و تحول در متون آموزشی دانشگاه ها را مطالبه نمودند، ولی متأسفانه عملاً به این مهم توجه نشد و امروزه رشد فرهنگ سکولار در برخی دانشگاه ها نشان از بی توجهی به سفارش حضرت امام (ره) دارد. مقام معظم رهبری هم بارها اهمیت این موضوع را یادآور شدند فرمودند که: دانشگاه ها هنوز اسلامی نشده است. این نمی شود مگر با تحول عمیق، بنیادی، دلسوزانه، بلندمدت، برنامه ریزی شده و همه جانبه.(فصلنامه فرهنگ، ش 21 بهار 1375). بنابراین عدم اسلامی شدن دانشگاه ها و نفوذ اندیشه های غربی در مراکز آموزشی به عنوان یک آسیب و آفت جدی برای انقلاب اسلامی و اهداف متعالی نظام اسلامی در راستای فراهم نمودن بسترهای ظهور می باشد.

10-غفلت از تهاجم فرهنگی

انقلاب اسلامی، مهم ترین چهره ی خود را در فرهنگ نمایان ساخت و ازاین رو می توان آن را انقلاب فرهنگی نامید که به تحول بنیادین و ساختاری فرهنگ می اندیشد. اگر در دوران قبل از انقلاب غارت فرهنگی صورت گرفت، با ظهور انقلاب اسلامی و احیای فرهنگی اسلامی این سرزمین، دشمن به تهاجم فرهنگی پرداخت که مقام معظم رهبری دراین باره می فرمایند: در این تهاجم خطرناک، نه فقط ارزش های اسلامی، بلکه فرهنگ اصیل ملی مردم و بیشتر باورهای راه گشا و مبارک، آماج تیرهای زهرآگین دشمنان قرارگرفته است. (15/ 9/ 1375).

مقام معظم رهبری است از غفلت در برابر تهاجم فرهنگی به عنوان یک چالش خطرناک نام می برند و نگرانی خود را از سستی جبهه ی انقلاب در برابر تهاجم سازمان یافته ی دشمن ابراز می دارند، و می فرمایند:

من احساس می کنم که در زمینه ی اداره ی فرهنگ اسلامی این جامعه، داریم دچار یک نوع غفلت و بی هوشی می شویم- یا شده ایم- که بایستی خیلی سریع و هوشیارانه، آن را علاج کنیم. (حدیث ولایت، ج 6، ص 56). دشمن به شدت مشغول تهاجم فرهنگی است و این تهاجم گاهی با دست عنصر خودی غافل، بی توجه و فاقد بینش صحیح سیاسی انجام می گیرد (31/ 2/ 1377).

بنابراین از دیدگاه مقام معظم رهبری اسلامی نبودن دانشگاه ها و غفلت از تهاجم فرهنگی آسیب هایی هستند که قادرند در شجره ی طیبه ی انقلاب اسلامی به عنوان آفتی خطرناک، فساد و نابودی ایجاد نمایند

انقلاب اسلامی ایران، انقلاب فرهنگی بود که بر محوریت فرهنگ اسلام پدید آمد و دوران و عصر جدیدی را در تاریخ بشر شکل داد که مقام عظمای ولایت معتقدند: این عصر و این دوران جدید را باید « دوران امام خمینی» نامید (حدیث ولایت ج 4 ص 275).به فرموده ی ایشان «عصر خمینی» از خصلت هایی همچون، گسترش اعتقاد و باورهای مذهبی، معنا بخشیدن به ارزش انسآن ها و رشد امید به ظهور منجی عالم و توسعه معنویت ازنشانه این دوران است. ازاین رو آسیب های فرهنگی از مهم ترین آفت ها و میکروب هایی می باشند که قادرند، ارکان و پایه های این نهضت فرهنگی را متزلزل نمایند.امام خامنه ای فرمودند: یکی از راهه ای نفوذ دشمن، ایجاد خلل در باورها است (25/ 6/ 1394). معظم له تأکیددارند:

خاموش کردن روحیه ی جهادی و کوشش درصحنه های انقلاب و میدان سازندگی و جایگزین کردن روحیه ی ضد جهادی به جای آن و نیز پشیمان کردن مجاهدان راه خدا از مجاهدت های گذشته، نقطه ی مهم حمله دشمن در تهاجم فرهنگی علیه نظام اسلامی است.(22 / 6/ 1373).

11-سبک زندگی الگوهای غربی

تغییر در سبک زندگی؛ یعنی مجموعه ای از رفتارهایی که یک فرد به منظور تأمین نیازها و احتیاجات روزمره خود به کار می گیرد. کارگزاران دوربین اسلامی، برای تغییر باورها و ارزش های جامعه هدف، سعی می کنند از راه دگرگون کردن شیوه زندگی افراد، وارد شوند. تغییر در نوع پوشش، آرایش، طرز خوراک و نوع معماری، زمینه تغییر در باورها و ارزش های افراد را نیز فراهم می کنند؛ رابطه «باورها و ارزش ها» و «سبک زندگی» رابطه ای متقابل است. ابزارهای رسانه ای و اطلاع رسانی و تبلیغی، همگی برای تغییر در سبک زندگی به خدمت گرفته می شوند و به صورت آرام و غیرمستقیم، اهداف پشت پرده را عملیاتی می کنند. برای مثال، تغییراتی که در نوع معماری ایرانیان در سال های اخیر ایجادشده است، همگی نشانه ای از تأثیرپذیری آنان از سبک زندگی غربی و ناهماهنگ باارزش های اسلامی و الگوی نهایی بشریت است (شریفی، 1389: 147).

نقش الگوها و الگوسازی در جهت دهی به زندگی جوانان و نوجوانان بر کسی پوشیده نیست. یکی از شگردهای غریبان برای تسخیر ذهن و روح جوانان، معرفی الگوهای متناسب بافرهنگ غرب است. الگوی ورزش کاران، ورزش کاران غربی معرفی می شود و الگوی هنرمندان، هنرمندان هالیوودی. الگوی جوانان، جوانان غربی و به همین ترتیب در همه موارد، بی هویتی و مسخ فرهنگی و ارزشی رخ می دهد. الگوی زندگی یک جوان مسلمان شیعه، بجای امام مهدی (ع)، فلان هنرپیشه هالیوودی یا فلان خواننده شیطان پرست است، و موسسه هالیوود فیلم آخر زمانی در جهت منافع استکبار غرب و علیه الگوی واقعی بشریت حضرت مهدی (عج) می سازند و گاهی نیروهای دست چندم داخلی و افرادی که ازنظر علمی و تولیدات رسانه ای از سطح پایینی برخوردارند، با فیلمی غیر ارزشی به عنوان چهره های علمی موفق برنده جایزه اسکار می شوند.

الگوی آسیب ها و چالش های مهدویت در نظام اسلامی

راه کارهای پیشگیری و برون رفت از چالش ها

مکتب اسلام ناب، اساس پویایی و بالندگی آن را دارد که زمینه ی ساختارمند شدن و انسجام یک مکتب را فراهم کند، و گزینه مهدویت که دارای قوانین صحیح و خالی از هرگونه گمراهی است، ساختار و روبنایی صحیح و به دوراز هرگونه کج روی ها دارد. وجود احکام سیاسی-اجتماعی در اسلام دو رکن اساسی دارد؛ رکن اول به موضوع اعتقادی و فطری بازمی گردد، و در آن اعتقاد به خداوند یگانه که پروردگار جهانیان بوده و در اصل وجود جهان و تداوم آن نقش دارد و نیز باور به روز واپسین و رسالت پیامبر خاتم صلی الله علیه و آله و سلّم وجود دارد.رکن دوم به موضوع عملی بازمی گردد که در آن قوانین و راهکارهای عملی جهت هدایت انسآن ها برای خوب زیستن ارائه شده است. قوانین عملی اسلام را می توان در مقوله های اخلاقی، حقوقی و تکلیفی خلاصه کرد. درنتیجه اسلام برای ابعاد نظری و عملی انسآن ها که شامل همه ی زوایای زندگی فردی و اجتماعی آن ها می شود، برنامه و راهکارهای مدون و روشنی ارائه داده است.

اسلام برای کاربردی شدن آموزه های اجتماعی خود در آغاز با تشکیل حکومت اسلامی توسط پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم و امام علی و امام حسن علیه السلام توانست آن ها را، در ابعاد کوچک، پیاده کند. اما ظهور اسلام و بروز آموزه های اجتماعی و سیاسی آن به صورت کامل و تمام در دوران بعد از ظهور و تشکیل دولت حق توسط امام مهدی عجل الله تعالی فرجه شریف به وقوع می پیوندد. در مورد گستره ی حکومت امام زمان عجل الله تعالی فرجه شریف از پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم نقل شده است: و تشرق الارض بنور ربها و یبلغ سلطانه المشرق والمغرب (کشف الغمه فی معرفه الائمه ج 3 ص 297).زمین با نور پروردگارش منور می شود و سلطنت او همه شرق و غرب جهان را در بر می گیرد.

امام مهدی عجل الله تعالی فرجه شریف نیز با پیروی از حکومت اسلامی پیامبر اسلام (ص) و با صیانت از مبانی و مبادی آن، حکومت جهانی خویش را پی ریزی خواهد کرد. چنان که امام صادق علیه السلام به این نکته اشاره دارد که روش و سیره ی حاکم جهانی، برگرفته از سیره ی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم است.ازآنجایی که پیامبر گرامی برای همه مسلمآن ها در همه ی ابعاد زندگی اسوه و الگوست و طبق آیات قرآن کریم، مسلمآن های وظیفه دارند به این اسوه تأسی نمایند.«لَقَد کانَ لَکم فی رَسولِ اللَّهِ أُسوَةٌ حَسَنَةٌ» (احزاب /21). طبق روایات الگوی حکومتی حضرت مهدی (عج) هم برگرفته از سیره ی پیامبر عظیم آلشان اسلام است.آمادگی مردم و مسوولین و آزمایش آن ها از الزامات ظهور؛

عوامل بسترساز ظهور

1- انتظار سازنده با بندگان صالح

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم فرموده است: «افضل اعمال امتی انتظار فرج الله عزوجل»

(منتخب الاثر، ص 446).برترین اعمال امتم انتظار فرج (حضرت مهدی) از سوی خداوند بزرگ است.

این حدیث، بیانگر آن است که انتظار فرج از سنخ عمل است، نه دست روی دست گذاشتن و سکوت. بنابراین، لازمه ی انتظار، حالت آماده باش بودن و تهیه ی مقدمات آن ظهور بزرگ است.دوران دولت حضرت مهدی (عج) به تعبیر قرآن، دوران حکومت «بندگان صالح» است، یعنی آنان که صالح اند وارث زمین می شوند. آیا انتظار این دوران، بدون به وجود آمدن بندگان صالح و شایسته، درست است یا انتظاری است کاذب؟! پس باید نخست در زمره ی بندگان صالح درآییم، آنگاه طالب نویدی که به آنان داده اند باشیم. پس امتی که در انتظار ظهور مصلح به سر می برد، باید خود صالح باشد (الهی نژاد، حسین،1390)..

انتظار یک مصلح جهانی نیز به معنای آماده باش کامل فکری و عملی برای پیشبرد اهداف اوست. به عبارت دیگر، در دوران انتظار یعنی پیش از ظهور، باید آن گونه باشیم که اگر امام ظهور نمود از ما انتظار دارد آن گونه باشیم (نوری، حیدری، 1380).

مهم ترین مؤلفه هایی که می توانند در مصونیت بخشی جریان مهدویت و کاهش آسیب های ناشی از تهدیدهای خارجی و سوء مدیریت مسوولین و مردم در نظام جمهوری اسلامی مؤثر باشند عبارت اند از: توجه به تفکر اسلام ناب و دوری جستن از تفکر سکولاریسم غربی در مراکز علمی و آموزشی، بصیرت افزایی و عمل به دستورات اسلام و اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام، توجه به جایگاه ولایت فقیه و ارتقاء روحیه ولایتمداری در مردم و مسوولین، جذب و اقناع مردم و تلاش در راستای رفع مشکلات مردم و کارآمد نمودن نظام اسلامی و انجام اقداماتی در جهت افزایش مقبولیت و مشروعیت سیاسی ج.ا.ا، برخی از این مؤلفه ها عبارت اند از:

2- اسلام ناب و عمل به آن

اندیشه شیعه و اسلام ناب سرچشمه اصلی قدرت ایران است (جعفری، محمدرضا،1389). الگو گیری از امامان معصوم علیهم السلام و امید به انتظار ظهور حضرت ولی عصر ((عج)) آینده نگری و اعتقاد به برقراری عدالت واقعی و ایجاد یک مدینه فاضله از آرمان های مقدس شیعه و مسلمانان انقلابی در برابرتفکرسکولاری و غیرانقلابی بوده و هست.

امام خامنه ای می فرمایند: مسئله اسلام ناب محمدی (ص) اصلی ترین نقطه در مبانی امام خمینی (ره)، یعنی اسلام ظلم ستیز، اسلام عدالت خواه، اسلام مجاهد، اسلام طرفدار محرومان و...(14/ 3/ 1389). اسلام ناب، اسلام صفا و معنویت اسلام پرهیزکاری و مردم سالاری، اسلام " اشدّاء عَلی الکُفار رُحماء بینهُم " است. امروزه با بهره گیری از منابع عظیم اسلامی و آموزه های دینی، می توان در راستای تقویت روحیه معنوی، ایثارگری و انسجام اجتماعی و دینی و حضور در عرصه های اجتماعی، و وحدت جهان اسلام تلاش نمود (عیوضی و هراتی،1390: 163).

3- مشروعیت سیاسی

مشروعیت سیاسی در نظام جمهوری اسلامی ایران بر حمایت و پذیرش مستمر مردم از حکومت، سیاست ها و برنامه نظام در داخل و خارج استوار است (افتخاری،1389). اهمیت مردم و حمایت آن ها از نظام تا حدی است که امام خامنه ای از مردم به عنوان اصلی ترین عنصر قدرت ملی یاد می کنند (در دیدار هیات دولت با معظم له /8/ 6 /1393). در نظام سیاسی اسلام و انقلاب اسلامی ایران، مردم یکی از سه رکن اساسی نظام می باشند. رکن مهمی که مکمل و متمم تحقق دو رکن دیگر یعنی اسلامیت و رهبری است. تجربه تاریخی ثابت کرده است که بدون حضور مردم درصحنه سیاست و پذیرش آگاهانه آنان، اسلام، حاکمیت دینی و حکومت اسلامی محقق نمی گردد، لذا ایجاد امیدواری در شیعیان، بالاترین فرضیه و عبادت است (آیت الله مقتدایی، 21 / 2/ 1395، خبرنامه آینده روشن، ش23).

4- ولایتمداری

رهبری در نظام جمهوری اسلامی ایران دارای اقتداری مشروع بوده و از توانایی و کارآمدی فراوانی برخوردار می باشد که به عنوان یکی از عناصر قدرت نرم در عرصه های داخلی و خارجی به اهداف طراحی شده نظام می پردازد (بیگدلو، 1391:135). ولایت فقیه از مهم ترین مؤلفه های ظهور قدرت نرم جمهوری اسلامی است که نقش و مدیریت حکیمانه خود را در عبور از حوادث و توطئه های دشمنان پس از انقلاب اسلامی (بیگدلو 1391: 136)، نشان داد.

5-وحدت و کنترل نفوذ

انسجام درونی و همگرایی اجتماعی یکی از عناصر مهم قدرت نرم است که بر اساس خواست واقعی و قابل قبول نخبگان و افکار عمومی و مبتنی بر باورها، ارزش ها و آرمان های یک ملت هیچ گاه دچار ازهم گسیختگی نخواهد شد (حسینی، 1387). امام خامنه ای معتقدند: تنها چیزی که می تواند کشور ایران و نظام اسلامی را حفظ کند، استحکام داخلی و عزم جزم بر دفاع مشروع و منطقی است (دیدار کارگزاران 7/ 2/ 1392). یکایک ملت ایران وظیفه دارند تا آنجایی که می توانند، استحکام درونی نظام را که به همبستگی ملت، همبستگی دل ها، همبستگی ملت با مسئولان نظام و وحدت کلمه در مجموعه ارکان نظام وابسته است، حفظ کنند (دیدار دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی22 /7 /1382). مقام معظم رهبری در پیام به حجاج هم به نقش و اهمیت وحدت بین مسلمین و کاربرد تفکر شیعه و اسلام ناب تأکید داشتند (11/6 /1393). بنابراین آن چیزی که ابرقدرت ها را در مقابل ملت ایران مرعوب کرده است در درجه ی اول وحدت کلمه بود (حدیث ولایت ج 1 ص 229).

6-حفظ عناصر انقلابی ورزشی

نیروی انسانی متعهد و ارزشی کلیدی ترین و قوی ترین عنصر پیشرفت و اقتدار جمهوری اسلامی است (حسینی، 1387). نمونه موفق سرمایه اجتماعی در انقلاب اسلامی که در برابر تهدیدهای سخت و نرم دشمنان از کارآمدی بسیار خوبی برخوردار بوده است، بسیج مستضعفین می باشد که در آذرماه سال 1358 به دستور امام خمینی (ره) تأسیس گردید. ضرورت حفظ عناصر ارزشی و انقلابی مایه تداوم حکومت مردم سالاری دینی، امید به آینده و امنیت و آرامش اجتماعی می باشد (حسینی، سید رضا،1387: 384).

7- سالم سازی فضای دانشگاه ها

 با توجه به اینکه یکی از دغدغه ها و چالش های اصلی و موانع ظهور وجود تفکر سکولاریسم در دانشگاه ها و مراکز علمی می باشد ضروری است با اجرای تدابیر حضرت امام خمینی و امام خامنه ای انقلاب فرهنگی در دانشگاه ها محقق شود و مراکز علمی از عناصر و جریان های وابسته به این تفکر پاک سازی گردد.

8- هوشیاری و بصیرت افزایی

امیرالمؤمنین علی (ع) در نهج البلاغه می فرمایند؛ ولایحمل هذا العلم الا اهل البصر و الصبر" کسی می تواند این رسالت را بردوش بکشد که اهل صبر و بصیرت باشد.مقام معظم رهبری هم معتقدند که: بصیرت برای ما در این شرایط مثل قطب نما است برای رزمنده در میدان جنگ لذا ضروری است با آگاهی و بصیرت دشمن شناسی و جلوگیری از نفوذ دشمن باید در اولویت فعالیت های فرهنگی، سیاسی، اقتصادی قرار گیرد.

نتیجه گیری

بی شک بزرگ ترین راهبرد مخالفین ظهور ترویج فرهنگ سکولاریسم و ایجاد چالش های مختلف برای نظام جمهوری اسلامی شامل فراهم نمودن بستر نفوذ و ایجاد تفرقه و شکاف، ترویج روحیه دنیاگرایی و مخالفت با ولایت فقیه، ایجاد فتنه و انزوای نخبگان و نیروهای ارزشی به ویژه نهادینه نمودن تفکر سکولاریسم و جدایی دین از سیاست در مراکز علمی و آموزشی می باشد. در این مقاله و الگوی آن ترسیم شده می توان با استناد به مؤلفه ها و عوامل ایجابی بسترساز ضمن بهره گیری از آن ها می توان جریان مهدویت و آسیب های ناشی از تهدیدهای خارجی و سوء مدیریت مسئولین در نظام جمهوری اسلامی هدایت نمود؛ که مهم ترین این مؤلفه ها، توجه به اسلام ناب و عمل صالح، جلوگیری از ترویج اندیشه ی سکولاریسم غربی در دانشگاه ها، بصیرت افزایی و جذب و اقناع نخبگان و جوانان و تلاش در راستای رفع مشکلات مردم و کارآمد نمودن نظام اسلامی و انجام اقداماتی در جهت افزایش مقبولیت و مشروعیت سیاسی ج.ا.ا می باشند. از طرفی حفظ و به کارگیری عناصر ارزشی و انقلابی به عنوان یکی از عناصرهای مهمی است که درواقع در طول نزدیک به چهار دهه عمر بابرکت جمهوری اسلامی کارکرد خودش را نشان داده است. با اطمینان می شود اعتراف نمود مؤلفه ی بسیار مهم و مصونیت بخش دیگر در این عرصه تبیین کارکردهای نظام ولایت فقیه حول وحدت ملی که در سایه این اصل مهم است می توان روحیه ولایتمداری و انسجام بخشی به جامعه، کارکرد دولت و حکومت اسلامی را ارتقاء بخشد و مشروعیت سیاسی نظام را بالا برد. و با آگاهی و اتکای به منابع داخلی، و تبیین و ترویج الگوی ایرانی اسلامی و استفاده از ظرفیت های دینی و انقلابی نظام اسلامی جریان ظهور را در برابر چالش های ناشی از عملکرد مدعیان ظهور بیمه نمود. لذا به تعبیر امام خامنه ای، امروز تاریخ جهان، تاریخ بشریت، بر سر یک پیچ بزرگ تاریخی است. دوران جدیدی در همه ی عالم دارد، دوران جدیدی در همه ی عالم دارد آغاز می شود. جهان به دوران آرمانی مهدی موعود (عج) روزبه روز نزدیک می شود، ضروری است با اتخاذ راهبرد ایجاد وحدت و همدلی در جامعه به خصوص در بین نخبگان و عوامل تأثیرگذار زمینه مصونیت بخشی و حفظ و تقویت نظام اسلامی را فراهم ساخت و آسیب ها و چالش های پیش روی نظام اسلامی را کنترل و کاهش داد. و با افزایش کارآمدی نظام اسلامی زمینه امیدواری و روحیه انتظار واقعی را در مردم و مسئولین افزایش داد و در راستای انجام رسالت دینی بستر ظهور را بهبود بخشید.

منابع:

قرآن مجیدنهج البلاغه

اخضریان، محمدرضا (1392) عناصر قدرت آفرین در ساخت درونی قدرت، دانشگاه تهران

افتخاری، اصغر و همکاران (1387)، قدرت نرم و سرمایه اجتماعی، انتشارات دانشگاه امام صادق

امیری، ابوالفضل (1389)، تهدید نرم، تهاجم فرهنگی و ناتوی فرهنگی انتشارات پگاه

امیری، ابوالفضل (1390)، جنگ نرم از تهدید تا مواجهه، انتشارات شوریده

امیری، ابوالفضل (1394) درآمدی بر قدرت نرم ج.ا.ا، انتشارات سخنوران

الهی نژاد، حسین (1390)، سکولاریسم و مهدویت، فصلنامه پژوهش های مهدوی، صص 155-122 ش 2

الکاظمی، سیدمصطفی (1328 ه.ق) بشاره الاسلام فی علامات المهدی تدوین نزار الحسین، موسسه البلاغ

بیگدلو، مهدی (1391)، رساله دکتری «نقش قدرت نرم ج.ا.ا در مقابله با جنگ نرم» با تأکید بر دانشکده های علوم سیاسی و اجتماعی و مدیریت دانشگاه تهران

ذوعلم، علی (1384)؛ تاملی در مفهوم «چالش» واژه «چالش» در ادبیات اجتماعی- فرهنگی ایران، ماهنامه اندیشه و تاریخ سیاسی ایران (زمانه)، سال چهارم، شماره 36، شهریور

فرهنگ و دین، ص 127؛ ریشه ها و نشانه های سکولاریسم، ص 19؛ فرهنگ واژه ها، فلسفه، کلام جدید، علوم

حداد عادل، غلامعلی (4/11/1395)، سکولاریسم دین داری، خبرگزاری مهر

حدیث ولایت، مرکز تحقیقات علوم کامپیوتری علوم اسلامی (1392)، سخنان مقام معظم رهبری،

جوزف نای (1388)، قدرت نرم، با مقدمه اصغر افتخاری، ترجمه روحانی و ذوالفقاری دانشگاه امام صادق و پژوهشکده سازمان بسیج، تهران

جعفری، محمدرضا (1389) مسجد و تفکر شیعه، ستاد عالی کانون های فرهنگی مساجد کشور

حسینی، سید رضا (1390)، سرمایه اجتماعی، فصلنامه سرمایه اجتماعی ناجا

عیوضی، محمدرحیم و هراتی، محمدجواد (1391). درآمدی تحلیلی بر انقلاب اسلامی ایران، ناشر معارف نهاد نمایندگی در دانشگاه ها

عیسی اریلی، علی (ق هفتم) کشف الغمه فی معرفه الائمه، برگرداننده حسین زواره ای.

مجلسی، محمدباقر (1403 ق.) بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، جلد 37 و 52،

مطهری، مرتضی (1389)، نهضت های صدساله انتشارات صدرا

جمعی از نویسندگان، بصیرت پاسداری 2، معاونت سیاسی نمایندگی ولی فقیه در سپاه، تهران آبان 1388

رنجبران، داود، جنگ نرم، ساحل اندیشه، تهران، 1388

شریفی، احمد حسین، جنگ نرم، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1389

مجلسی، محمدباقر، بحار انوار ج 7 ص 133، ج 34 ص 248 تحقیق سید ابراهیم میانجی و محمدباقر بهبودی، المطبعه الاسلامیه تهران 1398 ق

نوری علیرضا، حیدری (1380) شناخت حضرت مهدی، آموزش عقیدتی سپاه

نصیری، محسن (1379). آسیب شناسی انقلاب اسلامی، مجموعه مقالات نهاد نمایندگی در دانشگاه ها

خبرنامه آینده روشن، ویژه دوازدهمین همایش بین المللی دکترین مهدویت 20 و 21 اردیبهشت 1395

سایت خبرگزاری فارس 12 / 11/1394

سایت آینده روشن

سخنرانی ها

امام خامنه ای در دیدار با مسئولین و مردم (4/ 11/ 1366،15 /9 /76).

امام خامنه ای، خطبه نماز جمعه تهران (29 /3/ 1388،4/ 9/1488، 5/5 /1388 و 17/ 10/1388)

امام خامنه ای در دیدار با اعضای مجلس خبرگان رهبری (5/ 5/ 1388).

امام خامنه ای در دیدار با نمایندگان تشکل های دانشجویی و نخبگان علمی و فرهنگی دانشگاه ها، 4/ 6/ 1388.

امام خامنه ای، سخنرانی در دیدار جمعی از اساتید و اعضای هیأت علمی، نخبگان و رؤسای دانشگاه ها، 8/ 6/ 1388.

امام خامنه ای در دیدار با اساتید و دانشجویان (4 /9 /1388)