تهرانی‌ها به امنیت روانی نیاز دارند

هفته گذشته خبری از مؤسسه تحقیقاتی زیپجت انگلستان منتشر شد که در آن سطح استرس را در 150شهر مهم دنیا نشان می‌داد.

به گزارش به نقل از همشهری، این مؤسسه که ارتباط تنگاتنگی با خانواده‌های انگلیسی دارد برای تکمیل کردن گزارش خود 17فاکتور ازجمله میزان آلودگی هوا، ترافیک، وضعیت حمل‌ونقل عمومی، سرانه بهره‌مندی شهروندان از فضاهای سبز، وضعیت مالی شهروندان ازجمله میزان بدهی آنها به دستگاه‌های دولتی، سلامت جسمی و روحی و ساعاتی که شهروندان از نور خورشید در هرسال بهره می‌برند در 500نقطه مختلف از جهان را مورد ارزیابی قرار داده است. در این بین 4شهر از آلمان و چند شهر از کشورهای همسایه آن بهترین رده‌ها را از نظر کم‌استرس بودن مردم به‌دست آورده‌اند. از آسیا نیز 7شهر در میان پراسترس‌ترین‌ها قرار گرفته‌اند.

تهران نیز رتبه ششم را از نظر پراسترس‌ترین شهرها دارد. برای اینکه ببینیم چه شده که تهران تا این مقدار پراسترس شناخته می‌شود با دکتر محمدجواد حق‌شناس، رئیس کمیسیون فرهنگی- اجتماعی شورای شهر تهران گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

آیا می‌توان گزارشی را که درخصوص میزان استرس در شهرها منتشر شده، قابل استناد دانست؟

این مؤسسه برای تکمیل گزارش خود، بسیاری از عوامل را به‌طور دقیق مورد ارزیابی قرار می‌دهد اما نکته اینجاست که در مورد برخی از کشورها ازجمله کشورهای خاورمیانه برخی بررسی‌ها از راه دور انجام می‌شود و اطلاعات دقیقی تهیه نمی‌شود و میزان خطا بالا می‌رود. از طرف دیگر امکان دارد که در تهیه این گزارش‌ها شرایط سیاسی منطقه و حتی غرض‌ورزی‌هایی در میان باشد. با این حال، چنین گزارش‌هایی روی بررسی اجتماعی ما متأسفانه تا حدی صحه می‌گذارد که میزان استرس در میان پایتخت‌نشینان بالاست و باید برای کاهش آن دست به‌کار شد.

به‌نظر شما اصلی‌ترین عواملی که سبب شده تا استرس در بین مردم تهران تا این حد بالا برود چیست؟

ببینید تهرانی‌ها در روز عوامل مختلفی را تجربه می‌کنند که سطح استرس را در آنها بالا می‌برد. برخی از شهروندان استرس را از سطح شهر و جامعه به داخل خانه می‌برند و برخی دیگر وضعیت پراسترس خانواده را به جامعه منتقل می‌کنند و برخی دیگر توامان. در این بین می‌توان ترافیک و در نتیجه آن، اتلاف وقت شهروندان و آلودگی هوا را یکی از مهم‌ترین عوامل دانست.

زمانی که ما بسیاری از روزهای زمستان را با شاخص اضطرار آلودگی هوا سپری می‌کنیم و در روزهای وارونگی دما، شرایط برای تنفس سخت می‌شود و وضعیت عادی برای کار، تحصیل و ورزش برقرار نیست، خب به هرحال باید انتظار افزایش استرس را هم داشته باشیم.

پژوهش‌ها اثبات کرده که آلودگی هوا نه‌تنها سلامت جسم بلکه سلامت روحی را نیز تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
به علاوه مشکلاتی مثل نبود امنیت برای پیاده‌ها به‌خاطر اینکه طی یک‌دهه و نیم اخیر شهر با رویکرد خودرومحوری اداره شده نیز سبب می‌شود تا به افزایش استرس شهروندان دامن زده شود. دعواهایی که بعضا بر سر یک جای پارک خودرو شکل می‌گیرد نشانه همین موضوع است.

چه کارهایی باید انجام داد؟

بدون شک با توجه به مشکلات مطرح شده بخشی از مسئولیت به مدیریت شهری برمی‌گردد. شهروندان از مسئولان در درجه نخست امنیت را انتظار دارند. اگر برای امنیت 2ستون درنظر بگیریم قطعا یک ستون آن امنیت روانی است که با برقراری‌اش مردم احساس آرامش می‌کنند.

وقتی ما به شاخص‌های امنیت روانی نگاه می‌کنیم، استرس در صدر این شاخص‌ها قرار دارد. اینکه تهران به‌عنوان ششمین شهر پراسترس دنیا معرفی شده، اصلا خوب نیست و باید هرکاری که می‌توان انجام داد تا از یک‌سو آرامش را به شهروندان بازگرداند و از سوی دیگر باعث نشاط آنها شد. با برنامه‌ریزی می‌توان از روانپزشکان و مشاوران خانواده خواست در این رابطه به شهرداری کمک کنند.

شهروندان باید در محیط‌های فرهنگی- آموزشی مناسبی قرار بگیرند که هم تکنیک‌های کاهش استرس را یاد بگیرند و هم جای تنش‌های موجود را با موضوعات دیگر پر کنند. استفاده از عناصر زیبایی در شهر نیز باید دنبال شود. رنگ، سازه‌هایی که با ذات بشر همخوانی دارد، توسعه فضاهای سبز و توجه به معماری و نما در ساخت‌وسازها می‌تواند بسیار بیشتر از آنکه تصور می‌شود، یاریگر باشد.

به‌نظر شما می‌توان خوشبین بود که در کوتاه‌مدت شاخص‌های استرس تهرانی‌ها تکان خورده و وضعیت بهبود یابد؟

به هرحال این احتیاج به برنامه‌ریزی دارد؛ حتی ما باید در برنامه‌های پنج ساله این موضوع را مورد توجه قرار دهیم. اما اگر مسئولان به‌ویژه مدیران وزارت بهداشت پای کار بیایند، می‌توان امیدوار بود که در کوتاه‌مدت و میان‌مدت نتایج خوبی حاصل شود.