سرماخوردگی ناشی از ویروس بوده و چنانچه به چرخهی حیات آن نگاهی بیاندازیم، نحوهی ورود این ویروس به بدن میزبان و مراحل مختلفی که از سرگذرانده تا به انتها برسد را درخواهیم یافت.
ویروسی که موجب بروز سرماخوردگی میشود، رینوویروس نام دارد. سرماخوردگی همچنین میتواند توسط ویروسهای دیگری مانند ویروس پاراآنفلوآنزا انسانی، کروناویروس، ویروس سن سی شیال تنفسی انسانی، و غیره ایجاد شود. مشخص شده است که رینوویروس بسیار سریع جهش پیدا میکند، از اینرو مردم چندین مرتبه در سال دچار سرماخوردگی میشوند. ویژگی این ویروس قادر بودن آن در حفظ خود برای یک مدت زمان طولانی حتی بدون وجود میزبان است. چرخهی زندگی سرماخوردگی با متصل ساختن ویروس به یک سلول زنده آغاز شده، آنگاه این ویروس تکثیر یافته و پس از آن خود و سلولی که این ویروس به آن چسبیده است به انتهای کار خود میرسند. با این حال، هزاران نوع ویروس وجود دارند که منتظر چسبیدن به یک سلول زنده بوده و این چرخه ادامه مییابد.
چرخه حیات سرماخوردگی
سرماخوردگی مسری بوده و از فرد مبتلا به فردی دیگر سرایت میکند. هنگامی که فرد مبتلا عطسه میکند شماری از ویروسها به درون هوا پخش میشوند. قطرات آزاد شدهی ناشی از عطسه برای ساعتهای متوالی در هوا وجود داشته که از میان آن بخشی تبخیر شده و قطرات کوچکتر و نامرئی در هوا به چرخش در میآیند. فردی ممکن است در صورتی که شخص در مقابل او عطسه کند و یا همچنین از طریق تماس دست، با این قطرات تماس یابد. در صورتی که فردی به طور اتفاقی دست به جایی بزند که ویروس در آن وجود دارد، آنگاه ممکن است دچار سرماخوردگی شود. بیشترین نقاطی که ممکن است ویروس در آن وجود داشته باشد، نقاطی بوده که معمولاً از آنها استفاده میشود این نقاط دستگیرهی در، شیر آب و غیره را شامل میشود.
زمانی که ویروس وارد سیستم بدن فردی میشود، خود را به یک سلول زندهی موجود در بدن فرد متصل میسازد. آنگاه این ویروس راه خود را به درون سلول یعنی جایی که عفونت شروع میشود، باز میکند. دوره کمون یا نهفتگی سرماخوردگی حدود یک تا سه روز است. در دورهی کمون فرد هیچ گونه نشانه و علائمی از سرماخوردگی را از خود نشان نمیدهد. از سلولهای آلوده، ویروسهای جدیدی تولید میشوند. پس از آن سلول همراه با ویروس از بین رفته و از هم گسیخته و در این فرایند ویروس بیشتری را وارد سیستم ساخته که خود را به سلولهای دیگر متصل ساخته و تمام این فرایند مجدداً تکرار میشود.
یکی از واقعیاتی که در مورد سرماخوردگی وجود دارد این است که این ویروس میتواند فرد دیگری را حدود یک روز پیش از آنکه علائم خود را نشان دهند و برای 5 روز بعد از عفونت، مبتلا سازد. ذکر این نکته اهمیت دارد که هرچند نقطهی ورودی عمدهی این ویروس بینی است، اما همچنین میتواند از طریق چشمها نیز وارد بدن شود. بنابراین، اهمیت دارد که به منظور جلوگیری از سرایت عفونت دستان خود را با دقت بشویید. هنگامی که ویروس راه خود را به درون حلق و بینی باز میکند به سرعت رشد کرده و عفونت بیش از پیش پخش میشود.
علائم سرماخوردگی
علائم سرماخوردگی به طور معمول چند روز پس از آنکه عفونت راه خود را به درون بدن باز کرد، مشاهده میشوند. اغلب اولین علامت آن خارش و درد گلو است. بعضی افراد ممکن است دچار خارش گوش نیز گردند. در نهایت پس از یک یا دو روز، علائمی مانند عطسه، گرفتگی بینی و یا آبریزش بینی مشاهده خواهند شد. در برخی موارد، سرفه نیز مشاهده خواهد شد. بدن درد، تب و ضعف نیز در میان علائم قرار دارند. در اکثر مواقع، علائم به مدت چند روز اما نه بیشتر از دو هفته باقی میمانند.
درمان سرماخوردگی
مهمترین درمان سرماخوردگی مصرف مقادیر زیادی مایعات است. آنها به تخلیهی مخاط کمک کرده که به نوبهی خود به درمان عفونت کمک مینماید. نوشیدن چایهای گیاهی نیز به رهایی از این عفونت کمک میکند. مصرف زنجبیل به هنگام ابتلاء به سرماخوردگی مشخص شده است که مفید میباشد. بهترین کار قرار گرفتن در یک محیط گرم و مرطوب است. غرغرهی آب گرم و نمک به خلاصی از آزردگی گلو کمک مینماید. بخور دادن چندین مرتبه در روز در درمان سرماخوردگی مفید فایده است.
از چرخهی حیات سرماخوردگی، میتوانیم دریابیم که نمیتوان کار زیادی جهت رهایی از این عارضه انجام داد. در اکثر موارد، این عارضه دورهی طبیعی خود را طی کرده و به خودی خود از بین میرود. بنابراین، بهترین کار، پیشگیری از ابتلاء به آن است. با این حال، در صورتی که این عارضه حاضر به رفتن نباشد، آنگاه شاید بهتر باشد که به پزشک خود مراجعه و علت دقیق سرماخوردگی را پیدا کنید. این سرماخوردگی ممکن است در نتیجهی ویروسی غیر از رینوویروس به وجود آمده باشد.