به گزارش خبرنگار مهر، فرهاد نظری در نشست لزوم آشنایی کودکان با ارزش های محیط زیست و میراث فرهنگی که امروز 16 مهر ماه و همزمان با روز جهانی کودک در کانون پرورش فکری برگزار شد، با اشاره به اینکه گذشتگان ما طبیعت را تیمار می کردند، گفت: روزگاری مردم به طبیعت و به درختان به عنوان عناصر طبیعی احترام می گذاشتند. برای مثال اگر درخت بلوط یا درخت سروی بود این باور بومی وجود داشت که اگر کسی شاخ درخت را ببرد یکی از عزیزانش را از دست می دهد. طبیعی است که این باورها ریشه علمی ندارد اما برخاسته از احترام مردم به زیستگاه های طبیعی و حفظ محیط زیست است.
مدیرکل ثبت آثار تاریخی و فرهنگی در ادامه بیان کرد: گذشتگان ما ارتباط مهم ارکان طبیعت با یکدیگر را می دانستند. برای مثال نسل گوزن سرخ در جنگل های هیرکانی شمال رو به انقراض بود فعالان محیط زیست چند گوزن را انتخاب و از آنها مراقبت کردند تا تکثیر شدند و پس از آن گوزن ها را به زیستگاه اولیه شان برگرداندند. پس از مدتی به این نتیجه رسیدند که گوزن ها یک به یک از بین می رفتند. پس از پژوهش های مختلف به این نتیجه رسیدند که در محل زندگانی این گوزن ها رودخانه و چند باتلاق وجود داشته در عین حال پشه هایی در این منطقه زندگی می کردند که نیش شان موجب مرگ این گوزن ها بوده و گوزن ها برای اینکه پس از گزیدن پشه ها از بین نروند خود را به گل و لای باتلاق آغشته می کردند و حالا در مسیر رودخانه سد ساخته و باتلاق ها را از بین برده بودند و همین مساله موجب مرگ گوزن های سرخ شده بود.
نظری همچنین به وقف نامه هایی اشاره کرد که در متن آن احترام به حیوانات و محیط زیست مشهود است و گفت: من در تفت و بشرویه وقف نامه هایی دیدم که یک فرد سهم خود از آب یک قنات یک باغ را وقف کرده و از وارثان خواسته پول حاصل از محصولات باغش را صرف خرید غذا در فصل سرما برای حیوانات کند. همه اینها نشان می دهد که گذشتگان ما حق و حقوق طبیعت را به رسمیت می شناختند.
این کارشناس میراث فرهنگی به پژوهشی که خود در ارتباط با مسیر هجرت امام رضا (ع) از مدینه به مرو انجام داده بود اشاره و بیان کرد: من در فاصله این مسیر فاصله ابرقو تا طبس را بررسی کردم. در این منطقه که به رباطات معروف است و از خرانق به آن سو را شامل می شود چندین رشته قنات وجود دارد. نویسنده این رشته قنات ها را به یک حوله نمناک تشبیه کرده و گفته بود این حوله حس مطبوعی به شما می چشاند و خستگی را از تن شما به در می آورد مادامی که نمناک باشد. اما اگر از همه رطوبت آن یکباره استفاده کنید خشک می شود و آن لذت را به شما نمی بخشد این رشته قنات ها شبیه به همان حوله نمناک هستند و ما امروز چاه زدیم و حوله را خشک خشک کردیم. امید که امکان بازگشتی وجود داشته باشد.
نظری فرهنگ ایرانی را قصه محور دانست و افزود: قصه در فرهنگ ما جایگاه ویژه ای دارد و آثار مهمی چون مثنوی، کلیله و دمنه، هزار و یکشب، شاهنامه، خمسه نظامی و مثنوی معنوی در این قالب نوشده شده اند. حتی قرآن که کتاب آسمانی ما مسلمانان است، ساختاری قصه گون دارد و خداوند هرجا که می خواهد پیامی را به بندگان خود منتقل کند از قالب قصه بهره می برد و یکی از دلایلی که ما در حال حاضر نمی توانیم با کودکان خود ارتباط بگیریم و اهمیت میراث فرهنگی و حفظ محیط زیست خود را به آنها یادآور شویم این است که قصه را فراموش کرده ایم و حتی فیلم هامان هم قصه و روایت دلنشینی ندارند.
مدیرکل ثبت آثار تاریخی به این که امروز کودکان ما تحت سیطره کارتن ها و بازی های رایانه ای هستند اشاره و بیان کرد: من سر ناسازگاری با بازی ها را ندارم و معتقدم هر چیز خوبی را باید دید و شنید، فارغ از این که در کدام کشور تولید شده اما دغدغه و پرسش من این است که چرا ما نباید از این امکان و ظرفیت برای معرفی خود به دنیا استفاده کنیم. وقتی ما با 12 کشور دیگر پرونده نوروز را به یونسکو ارسال و ثبت جهانی کردیم؛ کشورهای بسیار به ما تبریک گفتند و کیست که در برابر پیام نوروز کرنش نکند!؟ یا کیست که بازی چوگان را به عنوان کهن ترین بازی گروهی جهان که زن و مرد در آن برابرند نپذیرد!؟ اما در این میان پرونده هایی هم هستند که ثبت شان با واکنش های بسیار همراه است. برای مثال کشورهایی که از مغولستان تا برخی کشورهای اروپایی و حتی حاشیه خلیج فارس امتداد پیدا می کنند پرندگانی چون باز را برای شکار پرنده های کوچک تربیت می کنند. این پرونده با واکنش دوستداران محیط زیست در دنیا و اعتراض آنان روبه رو شد.
نظری گفت: بهتر است ما از دو قالب قصه و بازی برای آشنا کردن فرزندان خود با میراث فرهنگی و محیط زیست خود بهره ببریم. حیف است طبیعت و میراث تاریخی و طبیعی ما نابود شوند. روزگاری مردم به سروی چون سرو ابرقو احترام می گذاشته اند. چناری در خراسان شمالی هست که همچنان حفظ شده در حالی که در بیابان بوده و کسی هم زیر سایه اش نمی نشسته یا درختی در خراسان جنوبی هست که لابه لای شاخ و برگ آن، یک جلد کلام الله گذاشته اند تا قرآن از آن محافظت کند اما امروز نسل جدید با این باورها بیگانه شده و ما هستیم که باید در قالب بازی و قصه، اهمیت محیط زیست و فرهنگ را به او یاداور شویم.
