اگر مراد از سیادت، انتساب به خاندان نبوت باشد، تفاوتی ندارد که از جهت پدر انتساب صورت گرفته باشد، یا از جهت مادر.
بنابراین حتی اگر یکی از اجداد مادری از سادات باشند، شرافت سیادت برای همه فرزندان و نوادگان آن سیده محفوظ است. همان گونه که امام حسن و امام حسین(ع) و دیگر امامان(ع) از طریق مادری به پیامبر(ص) منتسب هستند. دیگران نیز اگر از طریق مادر به پیامبر منتسب باشند، مشمول شرافت این انتساب میباشند و روایاتی که در باب احترام به سادات آمده، آنان را نیز شامل می شود زیرا مانند دیگر سادات از نوادگان هاشم می باشند، نواده ای که واسطه اش با هاشم نواده دختری او است و نواده دختری و پسری هر دو به یک سان نواده فرد شناخته می شوند و احکام محرمیت و شرافت و احترام به یک سان بر هر دو صادق است. نواده دختری حضرت زهرا(س) با هر تعداد واسطه که باشد به حضرت محرم است همچون نواده پسری او به هر تعداد واسطه که باشد.
امّا اگر مراد از سیادت، احکام فقهی آن باشد، بنا به نظر مشهور فقیهان هر کسی که از طریق پدری به هاشم، جدّ دوم پیامبر منتسب باشند، احکام ویژه سیادت شامل او میشود. (1) یعنی اگر فقیر باشد، می توان به او خمس داد و گرفتن زکات بر او حرام است ولی کسی که از طریق مادر منتسب به هاشم است، نمی تواند خمس دریافت نماید بلکه می توان زکات به او داد.
یکی از احکام دیگر هم انتساب است که فرد فقط به پدر منسوب می شود و فامیل پدر را می گیرد و الآن قانون جمهوری اسلامی هم بر این منوال می باشد.
آیت الله مکارم شیرازی به این پرسش: "کسانی که تنها از طرف مادر سیّد هستند، چه امتیازاتی دارند؟" جواب می دهد:
از جهاتی حکم سیّد دارند، و از جهاتی ندارند. خمس نمیتوانند بگیرند، از لباس مخصوص سادات نمیتوانند استفاده کنند؛ امّا از جهاتی [حرمت و احترام] شرافت سیادت دارند. (2)
پی نوشت ها:
1. عروة الوثقی، کتاب خمس، اصناف مستحقین.
آیت الله بهجت: کسانی که مادرشان سید است،در آثار اخروی از ذریه هستند. ر.ک:استفتا آت، ج3، سوال 3783.
2. آیت الله مکارم شیرازی ، استفتائات جدید، ج3، ص 113، س 341.
اگر مراد از سیادت، انتساب به خاندان نبوت باشد، تفاوتی ندارد که از جهت پدر انتساب صورت گرفته باشد، یا از جهت مادر.
بنابراین حتی اگر یکی از اجداد مادری از سادات باشند، شرافت سیادت برای همه فرزندان و نوادگان آن سیده محفوظ است. همان گونه که امام حسن و امام حسین(ع) و دیگر امامان(ع) از طریق مادری به پیامبر(ص) منتسب هستند. دیگران نیز اگر از طریق مادر به پیامبر منتسب باشند، مشمول شرافت این انتساب میباشند و روایاتی که در باب احترام به سادات آمده، آنان را نیز شامل می شود زیرا مانند دیگر سادات از نوادگان هاشم می باشند، نواده ای که واسطه اش با هاشم نواده دختری او است و نواده دختری و پسری هر دو به یک سان نواده فرد شناخته می شوند و احکام محرمیت و شرافت و احترام به یک سان بر هر دو صادق است. نواده دختری حضرت زهرا(س) با هر تعداد واسطه که باشد به حضرت محرم است همچون نواده پسری او به هر تعداد واسطه که باشد.
امّا اگر مراد از سیادت، احکام فقهی آن باشد، بنا به نظر مشهور فقیهان هر کسی که از طریق پدری به هاشم، جدّ دوم پیامبر منتسب باشند، احکام ویژه سیادت شامل او میشود. (1) یعنی اگر فقیر باشد، می توان به او خمس داد و گرفتن زکات بر او حرام است ولی کسی که از طریق مادر منتسب به هاشم است، نمی تواند خمس دریافت نماید بلکه می توان زکات به او داد.
یکی از احکام دیگر هم انتساب است که فرد فقط به پدر منسوب می شود و فامیل پدر را می گیرد و الآن قانون جمهوری اسلامی هم بر این منوال می باشد.
آیت الله مکارم شیرازی به این پرسش: "کسانی که تنها از طرف مادر سیّد هستند، چه امتیازاتی دارند؟" جواب می دهد:
از جهاتی حکم سیّد دارند، و از جهاتی ندارند. خمس نمیتوانند بگیرند، از لباس مخصوص سادات نمیتوانند استفاده کنند؛ امّا از جهاتی [حرمت و احترام] شرافت سیادت دارند. (2)
پی نوشت ها:
1. عروة الوثقی، کتاب خمس، اصناف مستحقین.
آیت الله بهجت: کسانی که مادرشان سید است،در آثار اخروی از ذریه هستند. ر.ک:استفتا آت، ج3، سوال 3783.
2. آیت الله مکارم شیرازی ، استفتائات جدید، ج3، ص 113، س 341.