مطابق با نصّ صریح کتاب خدا، همه زنان پیامبر(ص)"ام المومنین" هستند که از طرف خدای متعال به عنوان مادر به مومنین معرفی شده اند آن طور که در آیه ذیل آمده است.

"النَّبِیُّ أَوْلی‏ بِالْمُؤْمِنینَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَ أَزْواجُهُ أُمَّهاتُهُمْ ..."(1)

پیامبر نسبت به مؤمنان از خودشان سزاوارتر است و همسران او، مادران مؤمنان محسوب می‏شوند...

زنانی که به نکاح رسول خدا(ص) در می آمدند از باب احترامی که به دلیل ازدواج با پیامبر برای شان پیدا می کردند به عنوان "ام المومنین" خطاب می شدند یعنی مادر مومنین و مسلمانان موظف بودند که با این گونه زنان برخوری احترام آمیز داشته باشند و نیز ازدواج دیگر افراد با ایشان به حکم مادری ممنوع بود،همان طور که این قانون است همه انسان ها باید به مادر خود احترام خاصی بگذارند و همواره حرمت او را حفظ کنند. پس اگر بخواهیم یکی از دلایل تعبیر به مادر بودن زنان پیامبر را نسبت به مومنین بیان کنیم از باب احترامی است که اصولا مقام مادر دارد و می بایست این احترام حفظ شود.

در تفاسیر نوشته شده است:

این که زنان رسول خدا(ص) مادران امت اند، حکمی است شرعی و مخصوص به آن جناب، و معنایش این است همان طور که احترام مادر، بر هر مسلمانی واجب و ازدواج با او حرام است، هم چنین احترام همسران رسول خدا صلوات الله علیه بر همه آنان واجب، و ازدواج با آنان بر همه حرام است، و در آیات بعد(سوره احزاب،آیه پنجاه و سه ) به مساله حرمت نکاح با آنان تصریح نموده و می‏فرماید" وَ لا أَنْ تَنْکِحُوا أَزْواجَهُ مِنْ بَعْدِهِ أَبَداً" و نه هرگز همسران او را بعد از او به همسری خود درآورید.(2)

با این حساب کلی که همه همسران رسول خدا(ص) مقام مادری مومنین را داشتند عایشه هم که جزء همسران پیامبر بود نمی تواند از این قانون کلی الهی مستثنی باشد و اگر بنا باشد احترامش حفظ شود فقط به همین دلیل است به گونه ای که در باره حوادث  جنگ جمل نوشته اند:

پس از آن که علی(ع)(در جنگ جمل) جنگ جویان عایشه را کشت و عایشه اسیر شد،فرمود: حرمت و احترام عایشه هم چنان باقی است.(3)

به هر حال وقتی ایشان نیز به عنوان مادر به مومنین و به طور کلی مسلمانان معرفی شدند، جدای از احوال شخصی که داشتند، حرمت شان حفظ شد.

به طور مسلم این موضوع پذیرفته شده است که حتی یک مادر گناه کار هم مادر است و حرمتی دارد که نباید شکسته شود.

پی نوشت ها:

1. سوره احزاب،آیه 6.

2. طباطبایی سید محمد حسین، تفسیر المیزان، ترجمه موسوی همدانی سید محمد باقر،قم، انتشارات اسلامی، سال 1374 ه ش، چاپ پنجم، ج‏16، ص 414.

3. خانی رضا و ریاضی حشمت الله، ترجمه تفسیر بیان السعادة فی مقامات العبادة، تهران، انتشارات مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه پیام‏ نور، سال 1372 ه ش، چاپ اول،  ج‏11، ص 449.