طرحی که نیامده رفت. این سرنوشت یکی از مهم‌ترین طرح‌های حمایتی بود که روز گذشته خبرهایی درباره ابطالش منتشر شد. آن‌طور که خبرگزاری فارس به نقل از مدیرکل دفتر امور آسیبهای اجتماعی وزارت رفاه خبر داده، طرح جذب و ساماندهی کودکان کار و خیابان متوقف شده است، اما این آخر ماجرا نیست. در تماس با فرمانداری تهران، این خبر کاملا تکذیب شد تا سرنوشت اجرای این طرح همچنان در هاله‌ای از ابهام و تناقض باقی بماند.
به گزارش ،جام جم نوشت: این اولین خبر متناقض از طرح جمعآوری کودکان کار و خیابان نیست که در رسانه‌ها منتشر می‌شود، طرحی که همزمان با آغازش از نیمه‌های شهریور، مخالفت‌ها با آن پا گرفت و آنقدر شدت یافت که خیلی از کارشناسان حوزه کودک، سازمان های مردم نهاد و البته متولیان اصلی آن، موضع خنثی گرفتند و به کنار رفتند تا فقط شاهد بگو مگوهای مسئولان در رسانه‌ها باشند.
حسن لطفی، عضو این کمیسیون می‌گوید یکی از مشکلات در این طرح نحوه تخصیص بودجه در نظر گرفته شده میان این ارگان‌هاست و قرار بر تشکیل کارگروهی شد تا در آینده نزدیک شورای عالی اجتماعی کشور در این رابطه تصمیم‌گیری کند. از سوی دیگر، علی ساری دیگر عضو این کمیسیون می‌گوید: وزارت رفاه، دادگستری و البته سازمان بهزیستی خواستار متوقف شدن این طرح هستند. در این بین الهام فخار، عضو شورای شهر نیز دلایل این ناهماهنگی و تناقضات را اختلاف نظر فرمانداری تهران و وزارت کار و تعاون بر سر حوزه و اختیارات اجرایی می‌داند.
اما آنچه در این میان فراموش شده حقوق کودکان آسیب‌دیده‌ای است که شاید بسیاری از این نهادها در ایجاد آسیب‌ها برای آنها نقش داشتند. جام‌جم پیش از این در سلسله گزارش‌هایی به نقد طرح‌های مطرح‌شده در راستای ساماندهی کودکان‌کار پرداخته بود.
فرمانداری تکذیب می‌کند
در حالی که فارس به نقل از مدیرکل دفتر امور آسیبهای اجتماعی وزارت رفاه از توقف طرح «جذب و ساماندهی کودکان کار و خیابان» خبر داده است، اما علی جنگروی، رئیس کمیته اطلاع‌رسانی و تبلیغات ستاد ساماندهی متکدیان شهر تهران وابسته به فرمانداری تهران در گفت‌وگو با جام‌جم این خبر را کاملا رد می‌کند و می‌گوید: هر خبری در خصوص توقف این طرح تکذیب می‌شود. این طرح با قدرت در حال اجراست و حتی آن گروه از نمایندگان مجلس هم که نسبت به اجرای این طرح تردید داشتند و اعلام مخالفت کرده بودند، ضمن شرکت در جلسات حضوری و آگاهی بیشتر از مفاد این طرح، حالا کاملا موافق اجرای این طرح هستند و همگام با این ستاد شده‌اند.
به گفته این مقام مسئول، طرح ساماندهی متکدیان که کودکان کار در خیابان‌ها هم شامل این طرح می‌شوند، از سوی شهرداری و بهزیستی اجرا می‌شد. طوری که مسئولیت افراد متکدی بالای 15سال با شهرداری و زیر 15 سال با بهزیستی است. در این طرح، مکانی هم برای این افراد اختصاص داده شده است.
به گفته جنگروی، این طرح با نظارت و حمایت فرمانداری تهران انجام می‌شود و در راستای اجرای این طرح، با دستگاه قضایی و اداره اتباع خارجی هم هماهنگ شده است.
آن‌طور که جنگروی خبر می‌دهد، این طرح کودکانی را که در کارخانه‌ها و دیگر مراکز تولیدی کار می‌کنند شامل نمی‌شود، بلکه فقط شامل کودکان دستفروشی می‌شود که در خیابان‌ها حضور دارند.
ساماندهی این کودکان هم به گفته این مقام مسئول بر عهده وزارت رفاه است، به گونه‌ای که این وزارتخانه موظف شده است آموزش مهارت‌ورزی، ایجاد اشتغال و ارائه تسهیلات رفاهی به این کودکان را مهیا سازد. رئیس کمیته اطلاع‌رسانی ستاد ساماندهی متکدیان شهر تهران، هرگونه اظهارنظر درباره برخورد قهری و فیزیکی با کودکان کار را رد می‌کند و می‌گوید: هیچ برخورد بدی با این کودکان انجام نشده و نخواهد شد، بلکه قرار است این کودکان که مورد استثمار باندهای مختلف قرار می‌گیرند، ساماندهی شوند.
این مقام مسئول می‌گوید: از آنجا که عمده کمک‌های مردمی به این کودکان به سردسته باندهای کودکان کار می‌رسد، از مردم تقاضا می‌کنیم به این کودکان کمک نکنند و اجازه دهند این طرح به سرانجام برسد تا مشکل این کودکان به طور ریشه‌ای حل شود.
بهزیستی؛ عمل بر اساس آئین‌نامه
در این بین، موضع سازمان بهزیستی درباره طرح ساماندهی کودکان کار نیز متفاوت است. حبیب‌الله مسعودی فرید، معاون اجتماعی سازمان بهزیستی کشور از خبر توقف طرح جمعآوری کودکان کار و خیابان ابراز بی اطلاعی می‌کند و به جام‌جم می‌گوید: بهزیستی برای ساماندهی این مساله برابر با آیین‌نامه ساماندهی کودکان کار و خیابان عمل می‌کند.
وی تاکید می‌کند، بهزیستی مساله ساماندهی کودکان کار و خیابان را همچنان در دستور کار دارد و تلاش می‌کند مشکل کودکان را به شکل ریشه‌ای حل کند.
آن طور که مسعودی فرید می‌گوید، بهزیستی خانواده‌های کودکان کار را تحت ارزیابی قرار می‌دهد تا ضعف‌های خانواده شناسایی شده و با تقویت آنها کودکان در کانون خانواده حفظ شوند.
معاون اجتماعی سازمان بهزیستی کشور می‌افزاید: آیین نامه ساماندهی کودکان کار و خیابان که مصوب سال 84 است بسیار شفاف و مددکارمحور است و نقش تمام دستگاه‌ها را در این خصوص مشخص کرده است.
مسعودی فرید تاکید می‌کند: برای این‌که نتیجه بهتری بگیریم، باید طرح ساماندهی کودکان کار و خیابان را همراه با طرح جمعآوری متکدیان پیش ببریم تا سودجویان مجالی برای سوء استفاده از کودکان پیدا نکنند.
خانواده، نیازمند حمایت
کارشناسان تاکید می‌کنند برای حل مشکل کودکان کار و خیابان، باید برنامه ویژه‌ای برای حمایت از خانواده‌ها داشت، چراکه تقویت نهاد خانواده سبب پیشگیری از بروز بسیاری از آسیبهای اجتماعی می‌شود.
مجید رضازاده، متخصص پزشکی اجتماعی در گفت‌وگو با جم‌جم تاکید می‌کند برای مدیریت مساله کودکان کار و خیابان باید رویکردهای اجتماعی مورد توجه قرار بگیرد، نه برخوردهای قهری.
او درباره تجربه کشورهای موفق درخصوص ساماندهی چنین مسائلی می‌افزاید: تجربه ثابت کرده است برای حل ریشه‌ای چنین مسائلی باید خانواده قوی شود، زیرا تا زمانی که والدین از مهارت‌های کافی برخوردار نباشند، قادر نیستند از کودکانشان حمایت کنند.
آن طور که رضازاده می‌گوید، برای نتیجه‌بخش بودن طرح ساماندهی کودکان کار و خیابان، باید تمام نهادهای مسئول به وظیفه خود عمل کنند، چراکه اگر خانواده‌ای قادر نباشد نیازهای اولیه زندگی‌اش را تامین کند، ناچار کودکش را برای کسب درآمد روانه خیابان یا کارگاه‌های زیرزمینی می‌کند.
با توجه به نظر کارشناسان باید تاکید کرد، اجرای چنین طرحی ناشی از فشارهای سیاسی بوده، چون تلاش شده به هر قیمتی کودکان کار و خیابان در سطح شهر دیده نشوند، اما این‌که برخی هنوز تصور می‌کنند می‌توان کودکان کار و خیابان را مانند برگ‌های پاییزی از سطح معابر شهر جمع کرد، تفکر اشتباهی است که به افزایش آسیبهای اجتماعی در جامعه دامن می‌زند.
بنابراین بهتر است 20 میلیارد تومان اعتباری که برای اجرای این طرح در نظر گرفته شده در اختیار سازمان‌های مردم‌نهاد مناسب قرار گیرد تا آنها با تلاش برای توانمند شدن خانواده‌ها به ایجاد شرایطی کمک کنند که در آن والدین راضی به کار کودکان خود نشوند.
