کشور 4فصل ایران مدت‌هاست که با انواع بلایای طبیعی دست‌وپنجه نرم می‌کند. گاه درعین خشکسالی، بروز یک سیل ناگهانی بخشی از سرزمین را فرامی‌گیرد و همزمان مردمان بخشی دیگر درحسرت باران، گردوغبار تنفس می‌کنند. بخشی از این رخدادها به‌ویژه گردوغبار البته ریشه در دخالت‌های غیرمسئولانه ما در طبیعت دارد.
به گزارش به نقل از همشهری آنلاین، همزمانی سیل و گردوغبار، برخی مخاطبان همشهری را برآن داشت تا در تماس با گروه زیست بوم، چرایی این رخدادها را جویا شوند. «آیا دوره آخر الزمان شده؟»این پرسش یکی از مخاطبانی است که نشان‌دهنده عمق تعجب او از بروز همزمان سیل وگردوغبار است.
به سراغ دکتر بهلول علیجانی، متخصص آب و هواشناسی دانشگاه خوارزمی رفتیم و نظر او را درباره همزمانی گردوغبارخوزستان با سیل‌های مخرب درنیمه جنوبی کشور جویا شدیم. علیجانی در واکنش به رخدادهای اخیر گفت:آنچه اکنون در کشور شاهدیم عمدتا ناشی از تغییر اقلیم است. علاوه بر تغییر اقلیم، کشور ما آب‌وهوای نامنظمی دارد ؛ ما یک‌سال باران شدید داریم یک سال بارندگی به‌شدت کاهش می‌یابد.
بنیانگذار اقلیم شناسی سینوپتیک با اشاره به اینکه بیشترین سیل‌ها در نیمه‌جنوبی کشور رخ می‌دهد، تصریح کرد: سیستم‌های باران‌زا نمی‌تواند به نیمه جنوبی برود و تنها سیستم‌های بسیار قوی باران زا به جنوب می‌رسند ضمن آنکه در نیمه جنوبی کشور به‌علت مجاورت با دریای عمان و خلیج‌فارس میزان رطوبت بسیار زیاد است، گاه نیز رطوبت دریای سیاه هم نیمه جنوبی را دربر می‌گیرد که میزان صعود رطوبت هم بالاست.این رطوبت بالا از یک سو و از سوی دیگر، سیستم قوی باران زا، باعث بارش‌های شدید در این مناطق می‌شود که پیامد آن سیل ازجمله سیل‌های اخیر است.
علیجانی نکته ظریفی را یاد آور شد و گفت که بخشی از تخریب‌های ناشی از سیل به‌خاطر آن است که مسئولان همان پل‌هایی را که برای آذربایجان می‌سازند در جنوب هم احداث می‌کنند. درحالی‌که این سازه‌ها باید با توجه به شرایط آب وهوایی متفاوت باشد وبه قول متخصصان آب وهوا شناسی باید « دوره برگشت» پل‌هایی که در جنوب ساخته می‌شود طولانی‌تر باشد.
جنگ و تغییر اقلیم، 2عامل گرد و غبار
استاد آب وهواشناسی در ادامه به گردوغبارخوزستان اشاره کرد و افزود: اراضی کشورهای عراق، عربستان و کویت و کشورهای آفریقا که در غرب کشور ما قرار دارند به‌دلیل بروز جنگ و تغییراقلیم خشک شده‌اند و این خشکی منشا گردوغبارهایی است که آسمان خوزستان و برخی استان‌های دیگر را فرا می‌گیرد؛ به‌ویژه خشک شدن پوشش گیاهی در عراق سهم عمده‌ای در بروز گردوغباری دارد که آسمان خوزستان را فرا می‌گیرد همچنان‌که نابودی پوشش گیاهی در خوزستان هم به بروز این گردوغبار دامن زده است.
او با اشاره به وضعیت آب و هوایی در سال‌جاری یادآور می‌شود: باید توجه داشته باشیم وقتی یک سیستم آب وهوایی وارد کشور می‌شود در همه جا تبدیل به باران نمی‌شود بلکه در برخی مناطق به‌صورت باد قوی ظاهر می‌شود که پیامد آن با توجه به تخریب پوشش گیاهی وخشک شدن خاک، گردوغبار است. به گفته این اقلیم‌شناس،سیستم‌هایی که به کشور ما وارد می‌شود از جنوب عبور می‌کند و بارش را به جنوب می‌آورد اما در مناطق دیگر به‌دلیل نبود رطوبت، این سیستم تبدیل به باد توأم با شن وماسه می‌شود و در نتیجه همین روند است که در اهواز ما شاهد گردوغبار هستیم. وی افزود: این باد 50سال پیش همراه با گردوغبارنبود اما حالا به‌دلیل تخریب پوشش گیاهی در عراق و در عرصه‌های خوزستان، هر وزش بادی توأم با گردوغبار است.
توصیه‌ای برای مهار گردوغبار
دکتر بهلول علیجانی، اقلیم شناس و استاد دانشگاه خوارزمی برای مقابله با گردوغبار به مسئولان توصیه کرد: اگر عزمی برای مهار این گردوغبار وجود داشته باشد چاره کار در احیای پوشش گیاهی در غرب کشور مخصوصا عراق است ؛ مادامی که تالاب‌های ایران و عراق آبدار نشوند گردوغبار ادامه خواهد داشت و اگر دست روی دست بگذاریم سال به سال اوضاع بدتر خواهد شد چون بخش بیشتری از پوشش گیاهی دچار خشکی می‌شود. علیجانی تأکید می‌کند که راهکارهای مکانیکی مثل مالچ پاشی حالت مسکن دارد از این رو، مسئولان باید احیای پوشش گیاهی را در دستور کار خود قرار بدهند.
