حرکت از فرهنگ به فناوری در بهینه سازی مصرف سوخت

ظرفیت های بسیار گسترده ای برای بهینه سازی مصرف انرژی در کشور وجود دارد که در صورت بکارگیری راهکارهای مناسب، نتایجی همچون کاهش سطح تقاضای انرژی و محدودسازی نرخ رشد رو به افزایش ظرفیت های نیروگاهی، بهبود الگوی تولید، مصرف و بهبود ضریب استفاده از سیستم موجود و آزادسازی ظرفیت های عرضه برای حضور فعال تر در بازارهای بین المللی انرژی را به دنبال دارد.

تاکنون اقدام های سودمندی در کشور برای بهینه سازی مصرف انرژی در کشور انجام شده است.
تدوین استانداردها و معیارهای برچسب مصرف انرژی، ایجاد و توسعه آزمایشگاه ملی صرفه جویی انرژی، تولید خودروهای دوگانه سوز، تولید خودروهای هیبریدی، بهینه سازی انرژی و مدیریت شدت مصرف در صنایع، ممیزی انرژی در ساختمان ها، تهیه نرم افزارهای مشاور بهینه سازی و فعالیت های آموزشی و آگاه سازی، از این اقدام هاست.
بر اساس اهمیت این موضوع، وزارت نفت میزگرد تخصصی «بهینه سازی مصرف سوخت؛ چالش ها و راهکارها» را با حضور «احمد نعمت بخش» دبیر انجمن خودروسازان و «حامد حوری جعفری» مشاور مدیرعامل و مسئول هماهنگی قانون اصلاح الگوی مصرف شرکت بهینه سازی مصرف سوخت، برگزار کرد که مشروح آن را در ادامه می خوانید:
دبیر انجمن خودروسازان گفت: بر اساس بند «ق» تبصره 2 قانون بودجه سال 1393، شورای اقتصاد مقرر شده بود نوسازی 65 هزار دستگاه کامیون و 17 هزار اتوبوس، تاکسی و ون نوسازی در سیستم حمل و نقل عمومی کشور انجام شود تا بدین وسیله مصرف سوخت با تعویض خودروهای فرسوده کاهش پیدا کند اما متاسفانه به دلایلی با وجود مصوبه، هنوز به طور کامل اجرایی نشده است.
نعمت بخش افزود: برای رفع این مشکل بهتر است وزارت نفت به جای بودجه ای که هر سه ماه در اختیار سیستم سوخت کشور قرار می دهد، میزان تردد هر خودرو را محاسبه کند و اختلاف سوخت را در اختیار سرمایه گذاری قرار دهد که حاضر به تعویض خودرو است، با این روش طرح نوسازی ناوگان حمل و نقل کشور به زودی اجرا و در مصرف سوخت نیز صرفه جویی می شود.
وی گفت: همزمان با در نظر گرفتن تشویق ها برای سرمایه گذار باید تنبیه هایی نیز گذاشته شود، زیرا وقتی یک کشنده کامیون با عمر 40 سال (به ارزش حدود 500 میلیون ریال) بخواهد با یک نرخ مشترک با کامیونی که پنج میلیون ریال خریداری شده است، بار حمل کند، دیگر تمایلی برای تعویض ماشین وجود ندارد، بنابراین بهتر است سیستمی طراحی شود که در 6 ماه آینده، بارنامه به کشنده های قدیمی داده نشود.

** دسته بندی خودروها بر اساس سال تولید برای مراجعه به معاینه فنی
دبیر انجمن خودروسازان اعلام کرد در دنیا قوانینی وضع شده است که دیگر برای مالک صرف نمی کند خودروهای فرسوده را نگهداری کند. برای نمونه بیمه شخص ثالث در ایران برای خودروهای گرانقیمت نسبت به خودروهای فرسوده بیشتر است اما در دنیا، عکس این قضیه صادق است؛ زیرا احتمال اینکه یک خودرو فرسوده تصادف کند و عیب فنی داشته باشد، بیشتر است.
نعمت بخش ادامه داد: پیشنهاد این است که به جای معاینه فنی پنج ساله برای هر خودرو، خودروها را دسته بندی کرده و بر اساس سال تولید، مراجعه به معاینه فنی را برایشان در نظر بگیریم.
وی بیان داشت: متاسفانه عمر متوسط خودروهای سنگین در کشور، بیش از 25 سال است و اکنون شاهدیم خودروهای بیش از 35 سال زیادی در حال ترددند و مصرف سوخت بالایی دارند و به ازای هر 100 کیلومتر حدود 70 لیتر گازوییل مصرف می کنند.
دبیر انجمن خودروسازان درباره کاهش مصرف انرژی برای خودروهای سواری گفت: برای کاهش مصرف انرژی، خودروهای دوگانه سوز را تولید کرده ایم همچنین مصوبه ای به نام مالیات سبز داریم تا بر این اساس اگر خودرویی مصرف انرژی بیش از اندازه معمولی داشت، باید مالیات بیشتری پرداخت کند.
نعمت بخش درباره دوگانه سوز کردن خودروها، گفت: براساس مصوبات، قیمت گاز باید 40 درصد قیمت بنزین باشد اما این موضوع، رعایت نشده است. قیمت بنزین نیز گران نیست. این 2 عامل به ترغیب مردم برای گازسوز کردن خودروها لطمه زده است.
وی افزود: برای بهینه سازی مصرف سوخت باید به سمت خودروهای هیبریدی و برقی برویم که این نیز به درآمد سرانه کشور باز می گردد. درآمد سرانه در کشور کم است و توان خرید خودرو، موتور برقی و گاز سوز در کشور به دلیل فراهم نبودن زیر ساخت ها وجود ندارد.

** زمینه سازی برای خودروهای هیبریدی
دبیر انجمن خودروسازان ادامه داد: سازمان محیط زیست باید به شهرداری تکلیف کند که همان طور که برای پایان کار باید آسانسور داشته باشد، باید پارکینگ های مجتمع ها نیز «پریزی» داشته باشد تا برای شارژ خودروهای برقی استفاده شود.
نعمت بخش گفت: شرکت تحقیقات سایپا روی تولید خودروهای هیبریدی کار کرده اما هنوز به تولید انبوه نرسیده است. خوشبختانه واردات آن آغاز شده و دولت نیز تعرفه گمرکی آن را کم کرده است.
دبیر انجمن خودروسازان بیان داشت: بهتر است قیمت گازوییل و بنزین گران شود تا با استفاده از این روش، صرفه جویی و بهینه سازی صورت گیرد و رانندگان اقدام به تعویض خودروهای قدیمی کنند.

** شدت مصرف انرژی در ایران چهار برابر متوسط جهانی است
مشاور مدیرعامل شرکت بهینه سازی مصرف سوخت نیز در این میزگرد گفت: ایران از لحاظ میزان و شدت مصرف انرژی، در وضعیت خوبی در مقایسه با استانداردهای جهانی قرار ندارد و باید طرح های صرفه جویی انرژی با جدیت اجرا شود.
حوری جعفری افزود: شدت مصرف انرژی در ایران چهار برابر متوسط جهانی است و در وضعیت بسیار نامطلوبی قرار دارد. 99 درصد از حامل های اولیه انرژی در ایران نفت و گاز است و این بدان معناست که وابستگی زیادی به سوخت های فسیلی داریم و استفاده کمی از انرژی های تجدیدپذیر یا زغال سنگ می کنیم.
به گفته وی، در بخش مصرف نهایی نیز شاخص های ایران با دنیا فاصله دارد؛‌ به گونه ای که در بخش خانگی متوسط مصرف انرژی در سال به ازای هر مترمربع 460 کیلووات ساعت یعنی سه تا چهار برابر متوسط دنیاست؛ زیرا متوسط آن در دنیا به 160کیلووات ساعت می رسد.
جعفری ادامه داد: در بخش حمل و نقل، متوسط مصرف در خودروهای تولیدی به ازای هر 100 کیلومتر بالای 10 لیتر در سیکل ترکیبی (پیمایش درون و برون شهری) است، در صورتی که استاندارد جهانی تا حداکثر 6 لیتر برای سیکل ترکیبی است.
وی بیان داشت: در بخش صنعت نیز باید انرژی به ازای واحد تولید را ارزیابی کنیم. انرژی به ازای واحد تولید در بخش صنایع با دنیا فاصله زیادی دارد که در بدترین صنعت که آجر است، 130 درصد بیش از استاندارد دنیا سوخت مصرف می کنیم و در بهترین صنایع کشور مانند پتروشیمی و صنایع غذایی، هنوز 25 درصد با استاندارد جهانی فاصله داریم.
مشاور مدیرعامل شرکت بهینه سازی مصرف سوخت درباره طرح های اجرا شده در شرکت بهینه سازی مصرف سوخت گفت: در مورد طرح کامیون و کشنده قرارداد نوسازی پنج هزار کامیون و کشنده با ظرفیت 10 تن با بخش خصوصی از سوی شرکت بهینه سازی امضا و تاکنون 127 دستگاه نیز از این قرارداد تحویل داده شده است.
حوری جعفری افزود:در بخش نوسازی ناوگان فرسوده تاکسی، شرکت بهینه سازی مصرف سوخت با اتحادیه تعاونی های تاکسیرانی سراسر کشور بتازگی قراردادی برای جایگزینی 10 هزار تاکسی فرسوده با تاکسی جدید گازسوز امضا کرده است.
وی اضافه کرد: شرکت با اتوبوسرانی تهران برای جایگزینی 500 دستگاه اتوبوس فرسوده با نو و گازسوز برای خط تندرو در حال مذاکره است و به همین ترتیب با اتوبوسرانی مشهد و اصفهان نیز در حال رایزنی هستیم.
مشاور مدیرعامل شرکت بهینه سازی مصرف سوخت ادامه داد: طرح هایی نیز برای اجرای طرح های بهینه سازی مصرف سوخت در چاه های آب کشاورزی و اصلاح موتورخانه ها انجام شده است.
*نشریه وزارت نفت (مشعل)