چگونه داعش زرادخانه‌ای در مقیاس صنعتی ساخت؟

 

به گزارش فرادید به نقل از نیویورک‌تایمز، این راکت‌های شیمیایی از آخرین سلاح‌های توسعه‌یافته توسط داعش بودند. گروه‌های تروریستی و جنگجو که به بازارهای جهانی فروش سلاح دسترسی ندارند، خود سلاح‌های موردنیازشان را تولید می‌کنند. اما داعش با ابتکار عمل این فعالیت را به درجه و مرحله جدیدی ارتقا داد. "سولومون بلک" یکی از مقامات وزارت خارجه آمریکا که سلاح‌ها را دنبال و آنالیز می‌کند درباره این کلاهک‌ها گفت: "تابه‌حال چیزی شبیه به این ندیده بودم."

متخصصان مین‌زدایی، کارشناسان فنی مهار مواد منفجره نظامی و تحلیلگران سلاح که در مناطق آزاد شده از داعش فعالیت کردند، تعداد زیادی عکس، گزارش و نقشه‌های مربوط به این سلاح‌ها را در اختیار نیویورک‌تایمز قراردادند که جزئیات سلاح‌هایی که شبه‌نظامیان داعش از سال 2014 تولید کردند را نشان می‌داد.

شواهد خبر از وجود شبکه‌ای از مغزهای متفکر می‌دهد که تولیدات جنگ‌افزارها را با تحقیق و توسعه، تولید انبوه و توزیع سازمان‌یافته ترکیب کرده‌اند تا قدرت و استقامت خود را بیشتر کنند.

سلاح‌های تولیدشده در جبهه‌های مختلف علیه دشمنان مسلح داعش و همچنین علیه غیرنظامیانی استفاده می‌شوند که خلافت آن‌ها را نمی‌پذیرند. این وحشیگری‌ها دیگر برای مردم جهان تعجب‌آور نیست. اما در برخی مواقع شدت بی‌رحمی‌شان غیرقابل‌باور است.

دریکی از گزارش‌ها آمده بود که قبل از بیرون راندن داعش از "رمادی"، جنگجویان زیر تعدادی از خانه‌ها مواد منفجره کار گذاشتند و آن‌ها را به سیستم برق یکی از خانه‌ها متصل کردند.

تصور می‌شد که پس از خروج داعش خانه‌ها امن باشند. اما به گفته "اسنور توفیق" مدیر عملیات بین‌المللی زمانی که خانواده با خانه بازگشتند و ژنراتور را متصل کردند، انفجار بزرگی رخ داد. کل اعضای خانواده کشته شدند.

"کریگ مک‌نالی" یکی دیگر از مدیران عملیات خارجی از "سازمان مین‌زدایی نروژ" که مشغول پاک‌سازی مناطق تحت اشغال داعش در سوریه و عراق هستند، خبر از دیگر اختراعات و نوآوری‌های بی‌نظیر تروریست‌ها داد؛ ازجمله چهار بخاری‌برقی و ژنراتور که در نزدیکی موصل رها شده بودند.

بخاری و ژنراتور که هم برای شهروندان و هم شبه‌نظامیان آواره به یک اندازه مفید است، پر از بسته‌های مواد منفجره بود. این بمب‌ها به‌گونه‌ای طرحی شده بودند که اگر کسی به آن‌ها نزدیک شود یا سعی به تکان دادنشان کند، فوراً منفجر شوند.

دامنه گسترده تولیدات و نوآوری‌ها داعش نشان‌گر خطرات یک گروه شبه‌نظامی مصمم است که حتی در فضایی بسته و تحت‌فشارهای فراوان نیز از جاه‌طلبی دست نمی‌کشد.

برخی از اجزای تشکیل‌دهنده سلاح‌ها کاملاً در چارچوب استاندارهای عمومی ساخته‌شده بودند؛ ازجمله راکت‌های دوش‌پرتاب، مهمات خمپاره‌ای، قطعات بمب و مین‌های زمینی که دهه‌ها برای بهبود و ارتقای آن‌ها تلاش شده است.

همچنین در میان یافته‌ها، نمونه اولیه سلاح‌هایی به چشم می‌خورد که یا برای اهداف کشتارجمعی انتخاب نشدند یا در طول فرآیند تولید رها شدند؛ مانند پرتابه‌هایی حاوی کاستیک سودا (سدیم هیدروکسید) و راکت‌های حاوی عوامل تاول‌زا.

بااینکه داعش تقریباً از تمام سرزمین‌های عراق و سوریه بیرون رانده شد، اما مقامات امنیتی می‌گویند پیشرفت‌هایی که در این مدت به آن‌ها دست‌یافته خطر بزرگی برای دیگر نقاط جهان است. زیرا اعضای خارجی داعش به خانه بازمی‌گردند و دانش و تکنیک‌های خود را به‌صورت آنلاین در اختیار دیگران قرار می‌دهند.

"ارنست باراجاست" یکی از متخصصان مین‌زدایی گفت: "آن‌ها آموخته‌هایشان را در سراسر جهان پخش می‌کنند. ای خطر به فیلیپین و آفریقا منتقل می‌شود و همین‌طور به رشد خود ادامه می‌دهد."

زاده شورش

یکی از دلایل پیشرفت داعش معلوم بود: برنامه تسلیحاتی‌اش به لطف شورشی‌هایی گسترش یافت که از سال 2003 تا 2011 علیه اشغال آمریکا می‌جنگیدند.

گروه‌های ستیزه جو در ساخت بمب‌های دست‌ساز ماهر شدند؛ هم از طریق سلاح‌های رها شده در سال 2003 توسط ارتش شکست‌خورده عراق و هم با مواد اولیه‌ای که خود بمب سازان تهیه می‌کردند.

ستیزه جویان با ترکیب کردن کلر (ماده‌ای شیمیایی که کاربردهای قانونی دارد) و مواد به‌دست‌آمده از موشک‌های شیمیایی تخریب‌شده و یا خمپاره‌های به‌جامانده از برنامه سلاح شیمیایی عراق بمب می‌ساختند.

داعش که از دلِ القاعده در عراق به وجود آمد، راه صنعت کشنده این گروه را ادامه داد.

اما بزرگ‌ترین موفقیت این گروه نقش مهمی ایفا کرد. زمانی که داعش در سال 2014 مناطق و شهرهای بزرگ را اشغال کرد، کنترل فروشگاه‌ها و کارخانه‌هایی را در دست گرفت که امکانات و تجهیزات ساخت سلاح را دارا بودند. همچنین به آزمایشگاه دانشگاه دست پیدا کرد. این زیرساخت‌ها داعش را برای پیشروی در تولید اسلحه آماده کرد.

"دیمین اسپلیترز" رئیس پروژه "تحقیقات تسلیحاتی" در سوریه و عراق گفت: "در کنار این ظرفیت یک بوروکراسی نظامی وجود داشت که بر توسعه و تولید محصولات نظارت می‌کرد."

آقای اسپلیتزر گفت که سیستم مدیریتی داعش بسیار انعطاف‌پذیر بوده است. تولید سلاح دریکی از پروژه‌های آن‌ها (ساخت مجموعه‌ای از سلاح‌های بدون عقب‌نشینی که در اواخر نبرد موصل از آن‌ها استفاده شد) از اولین مرحله آغاز شد، حتی بااینکه ستیزه جویان در میدان‌ها نبرد تحت‌فشار زیادی بودند.

آقای اسپلیتزر درباره این پیشرفت‌های فنی گفت: "تولیداتشان ادامه داشت. حتی با اینکه قلمروهای خود را از دست می‌دادند، اما تولید سلاحشان متوقف نمی‌شد."

بوروکراسی داعش در تولید سلاح بسیار منظم بود. بند آتش‌گیر سلاح‌های انفجاری به‌دقت اندازه‌گیری و تقسیم‌بندی می‌شد؛ در صورت اتمام یکی از موارد اولیه، مدیریت فرم درخواست برای تأمین آن ماده را پر می‌کرد و مواد مجدداً عرضه می‌شد. برنامه آن‌ها به نظر متمرکز و دقیق می‌آمد.

کارشناسان قطعات جدیدی را پیدا کردند که به‌گونه‌ای طراحی‌شده بودند تا جنگجویان بتوانند آن‌ها را در یونیفرم خود جا دهند یا سریع‌تر سلاح خود را ببندند.

مک‌نالی گفت: "مجموعه‌ای از شارژر، سوئیچ و قطعاتی که در مواقع ضروری متصل می‌شوند را تعبیه کرده بودند. بسیار هوشمندانه و تأثیرگذار بود."

از طریق یک دستورالعمل خانگی در شارژرهای انفجاری تغییراتی ایجادشده بود و سپس در مقیاس صنعتی تولید می‌شدند. ترکیب معروف آمینو نیترات و آلومینیوم در جنگ های زیادی ازجمله عراق استفاده می‌شد. اما داعش با افزودن ماده‌ای دیگر آن را ارتقا داد که انفجارش را راحت‌تر کرده است. نیویورک‌تایمز درگذشته خبری از واردات مقادیر زیادی نیترات آلومینیوم توسط داعش از ترکیه منتشر کرده بود.

داعش در برخی از تجهیزات دیگر نیز تغییر ایجاد کرد: شارژرهای مکمل خمپاره‌ها تا برد بیشتری داشته باشند یا بمب‌های دست‌ساز (مین‌های زمینی) که در یک جعبه پلاستیکی استاندارد قرارگرفته بودند.

باگذشت زمان مقاومت مین‌ها در برابر آب افزایش یافت و درنتیجه طول عمرشان در زمین بیشتر شد. اما مین‌های ساخته داعش تا حدی در برابر رطوبت و زنگ‌زدگی نیز مقاوم بودند.

نسل اول مین‌های ساخته‌شده توسط داعش کیفیت خوبی نداشتند. اما زمانی که داعش در موصل شکست خورد، طراحی سلاح‌ها تغییر کرده بود و میدان‌ها نبرد و روستاها را از سلاح‌هایی پر می‌کرد که طول عمر بالایی داشتند.

داعش بمب‌های پرتاب‌شده توسط ائتلاف آمریکا را جمع‌آوری و از نیروی انفجاری باقی‌مانده در آن‌ها استفاده می‌کرد. مجموعه‌ای از عکس‌هایی که توسط یکی از کارشناسان مین‌زدایی در اختیارمان قرار گرفت نشان می‌داد که چگونه در سوله‌ای بدون سقف بمب عمل‌نکرده آمریکا را می‌شکافتند و مواد منفجره را از آن‌ها بیرون می‌کشیدند.

کارشناسان می‌گویند این مواد از مواد منفجره دست‌ساز قدرتمندترند. گویا داعش مواد به‌دست‌آمده از بمب‌های عمل‌نکرده را در اولویت اولش مصرف می‌کرد: حملات انتحاری.

اما تمام تولیدات داعش مؤثر واقع نشدند. زمانی که طرح‌های تجربی با شکست مواجه می‌شدند، مهندسین یا آن‌ها را تغییر می‌دادند و یا به‌کل از ادامه پروژه دست می‌کشیدند.

به گفته یکی از مقامات آمریکایی خمپاره‌های داعش نمی‌توانستند مسیری دقیق و قابل پیش‌بینی را طی کنند. بررسی سلاح با اشعه ایکس نشان داد که تنها بخشی از خمپاره‌ها توسط مواد منفجره یا گاز خردل پر می‌شدند و تقریباً نامتعادل بودند.

در اواخر سال 2016، ده‌ها خمپاره حاوی سدیم هیدروکسید در منبجِ سوریه یافت شد.

یکی از کارشناسان در تحلیل این سلاح‌ها گفت: "سدیم هیدروکسید ماده بسیار خطرناکی است که پوست را می‌سوزاند. اگر آن را استنشاق کنید، سبب مرگ می‌شود. درعین‌حال ماده‌ای بسیار خورنده است که دیواره داخلی خمپاره‌های داعش را خراب کرده بود.

داعش سعی کرده بود خمپاره‌های 120 میلی‌متری را با سدیم هیدروکسید پر کند، اما خمپاره‌ها سوراخ شدند و مواد درز پیدا کرد. به همین دلیل نمی‌توانستند آن‌ها را شلیک کنند. زمانی که با شکست روبرو شدند، از این پروژه دست کشیدند.

استفاده وحشیانه

بسیاری از بمب‌های داعش علیه نیروهای نظامی و پلیس به‌کاررفته است. بر اساس تخمین‌های سازمان مین‌زدایی سوئیس، دستگاه‌های انفجاری دست‌ساز عامل 60 درصد از تلفات پیش‌مرگه‌های کرد در شمال عراق بوده‌اند.

اما داعش از این سلاح‌ها در آدم‌ربایی‌ها، اعدام‌های عمومی، تولید فیلم‌های اسناف و بمب‌گذاری در مکان‌های عمومی استفاده می‌کند.

نیروهای نظامی آمریکا در بغداد طی یک بیانیه رسمی اعلام کردند که نیروهای ائتلاف خرس‌های اسباب‌بازی بمب‌گذاری‌شده پیداکرده‌اند. تله‌های تروریستی داعش دامنه گسترده‌ای از اشیاء مانند عروسک، کامیون‌های پلاستیکی اسباب‌بازی، قوری، چراغ‌قوه، کپسول آتش‌نشانی و نسخه‌هایی از قرآن را شامل می‌شد.

منبع: نیویورک‌تایمز

ترجمه: وب‌سایت فرادید