رنگها میتوانندمظهر و نماد مواردی مانند احساسات و نیروهای گوناگون باشند. حتی در دنیای امروز که خرافات در مقابل علم و دانش نوین رنگ باختهاند، اما هنوز اعتقادات و عقاید قدیمی درباره تاثیرات رنگها در اذهان مردم وجود دارد. اکثر مردم میدانند که لباس عروس باید سفیدرنگ باشد یا رنگ قرمز علامت عصبانیت است و رنگ سبز میتواند نشانه حسادت و غبطه خوردن باشد. اگر بخواهیم علت و سرمنشا این عقاید رابیابیم باید به اتفاقات دوران باستان نگاهی بیندازیم.
رنگ قرمز: نماد احساسات و زندگی
رنگ قرمز ارتباط تنگاتنگی با زندگی و احساسات دارد. رنگ قرمز نماد طیف وسیعی از عواطف و احساسات مانند زندگی، سلامتی، قدرت، خشونت، شجاعت، عشق، عصبانیت و برخی از تعصبات مذهبی است. خون نیروی اصلی حیات نیز سرخرنگ است.
در هنگام عصبانیت خون به چهره افراد سرازیر شده و صورتشان برافروخته و قرمز میشود. همچنین هنگام سلامتی و خوشحالی گونههای شخص گل میاندازد، اما هنگام بیماری یا مرگ چهره زردرنگ میشود یا به عبارتی رنگ سرخ از آن رخت برمیبندد.
درفرهنگها وباورهای قدیمی و سنتی نیز به تاثیرات رنگها اهمیت زیادی داده شده است .رنگ قرمز راهی برای انتقال نیروهای مرتبط با حیات، سلامت و شادابی محسوب میشده است.به عنوان مثال اعتقاد داشتند که همرا داشتن سنگ لعل یا یاقوت قرمز باعث جذب نیروهای مثبت و دفع بیماریها و بلایا میشود. در ایتالیا با استفاده از مرجانهای قرمز رنگ طلسمهایی درست میکردند و به گردن کودکان میآویختند. در چین نیز بر اساس همین اعتقاد همیشه به لباس کودکان یک تکه پارچه قرمزرنگ میدوختند.
رنگ سفید: نماد پاکی و خلوص
رنگ سفید مظهر پاکی، خلوص و بیگناهی است. این اعتقاد وجود دارد که پوشیدن لباسهای سفید باعث جذب نیروهای روحانی میشود. رنگ سفید با خلوص و پاکی مرتبط است همانطور که تنها وجود یک لکه کوچک رنگ یا سیاهی این پاکی و خلوص را زایل خواهد کرد.
رنگ سیاه: نماد رمز وراز و مرگ
دربسیاری از فرهنگهای باستانی این باور وجود داشت که مشکی رنگ معرفت و شناخت خداوند و ورود به دنیای پر از رمز و راز است.و این تصور از اینجا نشآت میگیرد که شب هنگام یا در تاریکی وعدم حضور نور، قدرتهای ماورایی انسان فعالتر میشود و معرفت وشناخت خداوند نیز یکی از همین قدرتهاست.
مرگ از همه چیز مرموزتر است. ما انسانها درپس مرگ تاریکی مطلق را میبینیم و هیچ ادراکی از حالات و فضای پس از مرگ نداریم. همیشه به صورت ناخودآگاه یک نوع ارتباط بین این ناآگاهی ورنگ سیاه برای ما وجود داشته است و تشابه خواب و مرگ شاید عاملی برای این طرز تفکر باشد زیرا معمولا در شب هنگام و تاریکی میخوابیم وبا بستن چشمها برای خوابیدن به نوعی وارد تاریکی میشویم.
رنگ زرشکی: نمادشکوه و جلال
رنگ زرشکی نماد شکوه و جلال، قدرت، نجابت و اصالت خانوادگی است. در بسیاری جوامع اروپایی، از روم باستان تا زمان ملکه الیزابت طبق قانون فقط خانواده سلطنتی و طبقه اشراف حق استفاده از رنگ زرشکی را داشتند.
علت این مسیله باگران و کمیاب بودن وطرز تهیه دشوار رنگ زرشکی مرتبط بوده است. در آن زمان رنگ زرشکی از یک حلزون که تنها در منطقهای ازدریای مدیترانه (شهر فنیقیه) یافت میشد، قابل تهیه بود.برای تهیه یک گرم رنگ زرشکی باید ازبدن 9000 حلزون استفاده میکردند. طبیعی است که تنها افرادی که پول زیادی در اختیار داشتند میتوانستند از این رنگ کمیاب وگران استفاده کنند. در مصر، روم و ایران نیز این رنگ مختص خانوادههای سلطنتی بوده است.
با توجه به اینکه مردم قدیم افراد خانوادههای سلطنتی را نمایندگان خدایان برروی زمین میدانستهاندو رنگ زرشکی بیشتر توسط این افراد استفاده میشده است،طبیعی است که هنوز رنگ زرشکی در اذهان مردم تداعیکننده جلال وشکوه و حس تقدس و احترام است.
رنگ آبی: نماد حقیقت و راستی ـ غم و اندوه
ارتباط بین رنگ آبی و حقیقت و راستی به زمانهای قدیم برمیگردد، در بعضی زبانها این اصطلاح که«حقیقت آبی رنگ است » وجود دارد. شاید علت ارتباطی که بین رنگ آبی و حقیقت در ذهن انسانها بوجود آمده است، به آبی رنگ بودن آسمان که تداعی کننده راستی و درستی و صداقت است برمیگردد.
اما امروزه رنگ آبی نماد اندوه و یاس و ناامیدی و حالات مالیخولیایی است. در اینجا یک ارتباطی بین حس اندوه با گریه و اشک و بارش باران وجود دارد. وقتی ناراحت هستیم گریه میکنیم، در هنگام بارش باران یک حس مالیخولیایی در ما پدیدار میشود. ما عمدتا در ذهنمان قطرات آب را به رنگ آبی تصور میکنیم. در اعتقادات اساطیری یونان، خدای زئوس در هنگامی که اندوهگین میشد باران نازل میکرد.
رنگ سبز: نماد طبیعت ـ دانش ومعرفت
کاملا واضح است که رنگ سبز تداعی کننده طبیعت پیرامون ماست. رنگ سبزبه عنوان نماد معرفت نیز در نظر گرفته میشود و این مسیله ریشه ای کهن و دیرین دارد.
مصریان باستان اعتقاد داشتند که خدایی به نام «تات» ارواح مردگان را به یک زندگی جاودانه سبز هدایت میکند. پس از آن رومیان خدای دیگری به نام «مرکوری » را جایگزین «تات» کردند. رومیان اعتقاد داشتندکه محل زندگی این خدا سیاره عطارد است.شاید به همین دلیل باشد که در علم فضانوردی عطارد را سیاره سبز مینامند.عطارد سیارهای است که هم نماد علم ودانش مادی و هم مظهر علوم معنوی و روحانی در نظر گرفته میشود.
پس از آن مسیحیان، افسانه رومیان درباره عطارد را تکمیل کردند و ارتباطی بین این سیاره و میکاییل فرشته مقرب درگاه خداوند در نظر گرفتند و به همین دلیل است که در نقاشیهای قدیمی فرشته میکاییل در حال هدایت مردگان به سمت بهشت و سرزمینی سبز ترسیم شده است.
از طرف دیگر رنگ سبز نماد حس نامطلوب حسادت نیز در نظر گرفته میشود که با نظریه قبلی که رنگ سبز را نماد معرفت معرفی میکند در تضاد است. چون شخص حسود تنها به خود توجه دارد و نیازها و عواطف خودش را در نظر میگیرد، اما شخصی که دارای معرفت و بینش و کمال است از این حس دوری میکند.
رنگ سبز به عنوان رنگ پیشگویی کننده مرگ نیز در نظر گرفته میشود و این مسیله با اعتقادات قدیمی در مورد ارتباط بین رنگ سبز و فرشته میکاییل و مرگ مرتبط است.
رنگ زرد: نماد شادی – ترس
رنگ طلایی وگرمای اشعه خورشید باعث شده که در فرهنگهای مختلف رنگ زرد نماد شادی و طراوت در نظر گرفته شود. در بعضی از فرهنگهای کهن مثل چین یا مصر خدا و خدایان را مرتبط با خورشید در نظر میگرفتند و رنگ زرد بالاترین رنگ و مختص لباس خاندان سلطنتی، نجبا، اشرافزادگان و روحانیون بوده است.
هر رنگی دارای معنای خاص خود است ورنگ زرد قرین گرمی، شادابی و طراوت است. از سوی دیگر رنگ زرد مظهر جبن وترس و حیله ونیرنگ نیز در نظر گرفته میشود.
رنگ نارنجی: نماد خطر
طبق متون تاریخی در زمانهای قدیم رنگ نارنجی یک رنگ اصلی نبوده و در طبقه بندی رنگها جزو گروه رنگ زرد یا قرمز بوده است. به همین دلیل از نظر تاریخی و تمدنهای کهن رنگ نارنجی معنای خاصی ندارد.
در تاریخ معاصر،رنگ نارنجی علامت خطر در نظر گرفته شده است. برای لباس ها و وسایلی که میخواهیم به خوبی دیده شوند(مانند لباس کارگرانی که در شب کار میکنند یا بعضی علایم ترافیکی) رنگ نارنجی در نظر گرفته میشود.