کم‌کاری دولت و شهرداری در مقابله با آلودگی هوا

موتورسیکلت‌های کاربراتوری

بارها در همین روزنامه و در گفت‌وگو با مسئولان شهری در ارتباط با جلوگیری از تردد موتورسیکلت‌های کاربراتوری و جایگزینی آنها با موتورهای برقی بحث کردیم اما نهایتا نتیجه تمام گفت‌وگوها عدم صرفه مالی و اقتصادی جهت چنین جایگزینی‌ای بود؛ چراکه یک راکب با مبلغی زیر یک میلیون تومان می‌تواند صاحب یک موتورسیکلت کاربراتوری شود، در حالی که موتورهای برقی حداقل قیمتی برابر با چهار میلیون تومان به بالا دارند. شهرداری نیز مدت‌ها قصد ارائه یارانه خرید این نوع موتورهارا داشت اما این طرح نیز متوقف شده است و تا به اینجا تاثیری در افزایش استقبال از موتورهای برقی نداشته است.

جلوگیری از تردد اتومبیل‌های آلاینده و افزایش خودروهای هیبریدی

دولت به‌منظور کنترل آلودگی هوا و کاهش این معضل زیست‌محیطی و به دلیل مصرف پایین بنزین و آلایندگی کم خودروهای هیبریدی و جهت تشویق خریداران تعرفه 4 درصدی را برای واردات این نوع خودروها در نظر گرفته بود، اما در دستورالعمل جدید این رقم به 45 درصد رسیده است که رشد 11 برابری یا 1100 درصدی را نشان می‌‌دهد. رقمی که اگر به همین شکل اعمال شود، جهش قابل توجهی را در قیمت این خودروها در بازار ایجاد می‌کند. موضوعی که این چند روزه تاثیرات آن را کم و بیش روی بازار خودرو مشاهده می‌کنیم. پس می‌توان گفت دولت و دستگاه‌های متولی در این زمینه نیز که اندک سهولت و تسهیلی در جهت خرید خودروهای کم آلاینده وجود داشت عقب‌نشینی کرده و از آن شانه خالی کرده‌اند. این موضوع دوباره خریداران را به سمت خرید اتومبیل‌های بنزینی و آلاینده سوق خواهد داد.

اتوبوس‌های فرسوده و کم‌کاری در تجهیز آنها با فیلتر

براساس برنامه پنج ساله دوم شهرداری تهران، شهرداری موظف است تعداد ٨4٠٠ دستگاه اتوبوس دیزلی خود را به فیلتر جذب دوده مجهز کند. تاکنون و پس از گذشت چهار سال از برنامه فقط در5٠ دستگاه اتوبوس، فیلتر دوده نصب شده است! و تعداد هشت هزار و 350 دستگاه اتوبوس باقی مانده‌اند. این موضوع هم به نوبه خود موید آن است که شهرداری در جهت تجهیز اتوبوس‌ها به فیلتر جذب دوده، کم‌کاری کرده و به وظایف خود عمل نکرده است و با این رویه نمی‌توان انتظار کاهش آمار و میزان آلایندگی‌های این وسایل نقلیه را داشت.

تعویض کاتالیست تاکسی‌ها وظیفه شهرداری است

تعویض کاتالیست‌ تاکسی‌ها و نصب فیلتر دوده روی اتوبوس‌ها یک قانون است. منابع مالی آن نیز با اختصاص 20 درصد از عوارض آلایندگی که توسط شهرداری‌ها دریافت می‌شود پیش‌بینی شده است. بر همین اساس شهرداری باید در این خصوص اقدام لازم را انجام دهد. ضمنا رانندگان تاکسی وظیفه‌ای برای این کار ندارند و این کار باید توسط شهرداری انجام شود. در این زمینه نیز قصور از سوی شهرداری و نهاد‌های متولی مشهود است و حقی بر گردن مردم و شهروندان نیست.

اینها بخشی از گزاره‌های واقعی و موجود در تقابل با اظهارات جدید استاندار تهران و تشریح عللی است که به‌عنوان منابع اصلی آلوده‌کننده شهر از سوی این مقام مسئول مطرح شده است. در همین ارتباط، مجید فراهانی عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه شورای شهر تهران در گفت‌وگو با «فرهیختگان» با فرابحرانی خواندن معضل آلودگی هوای تهران گفت: «وقتی از فرابحرانی بودن این معضل گریبانگیر سخن می‌گوییم، یعنی مقابله و پاسخ به آن نیز یک موضوع و مقوله ملی است و عزمی را به وسعت دستگاه‌های ملی می‌طلبد.»

وی با اشاره به همین اطلاعات و آمار، جایگزینی موتورسیکلت‌های برقی به جای کاربراتوری‌ها را راه‌حل مناسب دانست و افزود: «یک موتور کاربراتوری هشت برابر یک خودرو برای شهر آلودگی ایجاد می‌کند. خب باید یک موتور برقی جایگزین این موتورها شود، شهرداری هم برای خریداران این موتور‌ها سوبسید دو و نیم میلیونی در نظر گرفته است که با ثبت آن در سایت سازمان کنترل کیفیت آلودگی هوا این کمک بلاعوض به آنها تعلق می‌گیرد، اما این کمک مشوق کافی نیست و در برابر قیمت بالای موتورهای برقی نمی‌تواند ‌انگیزه‌ای برای خرید ایجاد کند. دولت باید سهم خود را در این زمینه بپردازد تا خریدار تشویق شود و توان شهرداری به تنهایی در این زمینه کافی نیست.»

فراهانی در ادامه با بیان این نکته که فقط با بازشماری آمار و بیان چندباره آن در رسانه‌ها گروهی از مشکلات تهران باز نخواهد شد، خاطرنشان کرد: «استاندار وقتی این موضوعات را بیان می‌کند و به گلایه از وضعیت شهر می‌پردازد باید در ارتباط با سهم و تاثیر دولت در این وضعیت با آمار و ارقام توضیح دهد.»

عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران با اشاره به گسترش حمل‌ونقل عمومی و تقویت این حوزه به‌عنوان بهترین و کارساز‌ترین راهکار جهت مقابله با آلودگی هوا، گفت: «استاندار به‌عنوان نماینده دولت باید پاسخگو باشد که آن دو هزار اتوبوسی که وزارت کشور به شهرداری قول داده بود کجاست؟ وقتی 50 درصد هزینه‌های مترو توسط دولت تقبل می‌شود اما طی چند سال تومانی به شهرداری در این رابطه پرداخت نمی‌شود، چه توجیهی دارد؟ یک‌سوم سهم بلیت مترو برعهده دولت است، چندین سال است که این سهم تعلق نگرفته است و دولتی‌ها پولی را پرداخت نکرده‌اند، آن‌وقت چطور انتظار دارند شهرداری به تنهایی در برابر این همه مشکل و چالش موفق عمل کند؟»

فراهانی در پایان گفت: «به‌عنوان درخواست آخر همان‌طور که قبلا هم گفته‌ام، دولت و استانداری به‌عنوان نماینده دولت باید با عدد و رقم سخن بگوید که دقیقا برای حل معضل آلودگی هوا چه کرده‌اند.»

با این تفاسیر می‌توان گفت با پایان روزهای بحرانی هوای تهران و سرد شدن تنور مطالبات عمومی برای داشت هوای پاک، دوباره یک سال این خواسته بحق به تعویق خواهد افتاد و بازهم شاهد اجرای سیاست موثر در زمینه کاهش آلودگی هوا نخواهیم بود و این معضل میراث تهران باقی خواهد ماند. تعطیلی یک ماهه زمستان و راهکارهایی از این دست هم تنها مسکنی مقطعی است که بدون تغییر در نگرش سیاستگذاران و اعمال سیاست‌های کارساز مثل افزایش موتورسیکلت‌های برقی، نصب فیلتر و کاتالیست روی اتوبوس‌ها و خودروهای حمل‌ونقل عمومی، کاهش تعرفه ورود خودروهای هیبریدی کارساز نخواهد بود و فقط چند صباحی گله و گله‌مندی از فلان مسئول و سازمان سرتیتر اخبار می‌شود.