به گزارش خبرنگار مهر، مهرداد رایانی مخصوص مجری کارشناس بخش تئاتر برنامه «چشم شب روشن» شب گذشته 16 دی ماه میزبان زوج هنری مائده طهماسبی و فرهاد آییش برای گفتگو درباره خلاقیت در بازیگری بود.
طهماسبی در ابتدای برنامه گفت: خلاقیت در هنر با خودشناسی همراه است و من به عنوان یک بازیگر وقتی می خواهم وارد حیطه کارم شوم و نقشی را که به من پیشنهاد شده، پیدا کنم باید خودم آن را باور کنم. خلاقیت به خیلی چیزها وصل است و یک انسان باید زوایای مختلف خودش را بشناسد که برای من اینگونه است که خلاقیت به آزاد بودن و چشم باز داشتن رو به دنیا مربوط است.
این بازیگر یادآور شد: من در فیلم «پارک وی» به کارگردانی فریدون جیرانی نقش یک زن کر و لال را بازی می کردم. برای این نقش جستجویی کردم و با خودم گفتم اگر من کر و لال بودم چطور زندگی می کردم. به این ترتیب با خانم هایی که دچار این مشکل بودند، آشنا شدم، وارد انجمنشان شدم و از آنها خواستم به کسی نگویند من کر و لال نیستم.
برای بازی کردن نقش یک ناشنوا روزها و ساعت‌ها حرف نمی‌زدم
وی یادآور شد: من ساعت‌ها و روزها حرف نمی زدم و یاد گرفته بودم به زبان اشاره صحبت کنم و اطرافیان مرا می فهمیدند. به این نقش رسیدن برای من سیر و سیاحت عجیبی بود که شاید اسمش را بشود خلاقیت گذاشت. البته این ویژگی بیشتر در من کشف شد تا خلق.
آییش نیز در این باره گفت: هنرمند در دوره های مختلف روی موضوعات مختلفی گیر می کند و روی آنها بحث و مطالعه دارد. مساله خلق و کشف کردن در دوره ای بحث جذابی برای من بود که درباره اش فکر و با دیگران صحبت و مطالعه می کردم.
ما خلق نمی کنیم بلکه پدیده هایی را می یابیم که در هستی وجود دارند
وی افزود: به نظرم انسان اصلا نمی تواند خلق کند. نمی‌خواهم وارد بحث دینی و عرفانی شوم ولی ما در واقع چیزهایی را در درون و بیرون خودمان پیدا می کنیم و به پدیده جدیدی می رسیم که در هستی وجود دارد و ارایه می شود.
بازیگر «شوایک» تاکید کرد: ما در بُعد زمان و مکان زندانی هستیم. اگر من امروز شروع به نوشتن نمایشنامه ای کنم و 7 سال بعد آن را به پایان برسانم، کسی که فارغ از زمان است آن را می بیند. یعنی خداوند نمایشنامه ای را که قرار است 8 سال بعد به نتیجه برسد، می شناسد چون آن اثر وجود دارد و این منم که در بُعد زمان می روم تا آن را کشف کنم.
بازیگر باید خودش را در هر نقش پیدا کند وگرنه کارش تقلید است
آییش ادامه داد: وقتی نقشی را به من پیشنهاد می کنند، درباره ابعاد اجتماعی، روانشناسانه، جامعه شناسانه و... آن برای خودم تحلیل می کنم اما فکر می کنم این کافی نیست. چون وقتی من نقشی را ارایه می دهم خیلی فرق می کند با زمانی که کسی دیگر آن را بازی می کند. پس شخصیت من خیلی مهم است و من باید آن نقش را در خودم پیدا کنم وگرنه دارم تقلید می کنم و ادا درمی آورم.
وی تصریح کرد: نمایشنامه نویس و کارگردان خواسته هایی دارد مثلا می خواهد کاراکتری بامزه دربیاید یا بُعد روانشناسانه و فلسفی او بیشتر باشد. مثلثی وجود دارد که کارگردان، بازیگر و نقش سه ضلع این هرم را تشکیل می دهند.
آییش در پاسخ به رایانی مخصوص که آیا با توجه به اینکه شما در فیلم «شب‌های تهران» نقش یک قاتل را بازی می کردید پس این ویژگی در وجود شما هست؟ توضیح داد: من فکر می کنم این ویژگی در هر انسانی هست. هر انسان بی نهایت بزرگ است. من برای این نقش خیلی مطالعه کردم به ویژه روی کسانی که قتل های زنجیره ای انجام می دهند. من چون آدم رئوف و احساساتی هستم این حس من در نقش من آمد. در سکانسی که قرار بود خانمی را که در ماشین هست، بکشم خودم زار می زدم اما در تحقیقاتم به این برخورد کرده بودم که خیلی از قاتل ها این ویژگی را دارند. انگار که در لحظه قتل 2 کاراکتر دارند با هم می جنگند، یکی احساس گناه دارد و دیگری مرتکب قتل می شود.
همچنین طهماسبی اظهار کرد: این نقش مطابق کلیشه قاتل نبود.
کلیشه ما را از خلاقیت جدا می کند
بازیگر نمایش «سقراط» نیز تاکید کرد: همین کلمه کلیشه است که ما را از خلاقیت جدا می کند. وقتی ما کلیشه یک نقش را پیدا می کنیم دیگر نمی توانیم پدیده جدیدی به وجود بیاوریم. هنرمند وقتی می تواند خلاقیتش را بروز دهد که خودش را در اثر کشف کند مثل نقاشان معروف هر کدام اثر انگشت خود را در آثارشان داشته اند و شما نمی توانید بگویید آثار ونگوگ و گوگن شبیه هم هستند.
با ایفای نقش های مختلف وجوه گوناگون خودم را پیدا می کنم
آییش در پایان این بخش از سخنانش گفت: برای من اینگونه است که در نقش هایی که بازی می کنم، خودم را می شناسم. من خودم آنقدر در قبال این هستی گمگشته و کوچک هستم که هنر به من این بستر را می دهد که خودم را بشناسم و بازیگری این حالت را برای من دارد. من توانسته ام از طریق آن قاتل یا از طریق سقراط، آقای مصدق یا شخصیت ساده دلی مثل شوایک خودم را پیدا کنم.
«چشم شب روشن» به تهیه کنندگی امیر قمیشی و با اجرای محمد صالح علا شنبه تا چهارشنبه ساعت 23 از شبکه چهار سیما روی آنتن می رود.