خبرگزاری مهر-گروه هنر-عطیه موذن: یکی از ویژگی هایی که در فیلم و سریال ها به خدمت اثر می آید تا بتواند تصویر باورپذیرتری از کار به مخاطب نشان دهد گریم است. گریم و چهره پردازی به بازیگر هم کمک می کند تا بهتر بتواند نقش خود را ایفا کند و و موقعیت را برای بیننده تاثیرگذارتر جلوه دهد. یکی از فیلم هایی که در جشنواره ملی فیلم فجر از شانس های دریافت سیمرغ در بخش طراحی گریم است «دارکوب» ساخته بهروز شعیبی است که گریم شخصیت های آن با فاطمه کمالی بوده است.
همزمان با نمایش فیلم «دارکوب» در سی و ششمین جشنواره ملی فیلم فجر گفتگویی با فاطمه کمالی طراح گریم این اثر سینمایی انجام دادیم و وی از گریم های متعددی سخن گفت که برای شخصیت های این فیلم طراحی و اجرا شد. در این اثر به ویژه گریم سارا بهرامی در نقش زنی معتاد جلب توجه می کند که درباره شیوه طراحی و اجرای گریم او نیز از کمالی پرسیدیم.
کمالی در این گفتگو بیان کرد که برای هر یک از شخصیت ها بارها گریم ها را تست زده است و برای نزدیک بودن گریم ها به واقعیت تحقیق بسیاری داشته اند.
متن این گفتگو را در زیر می خوانید:
*یکی از نکاتی که در فیلم «دارکوب» جلب توجه می کند گریم های آن است و اینکه شخصیت های فیلم از معتاد و فقیر و بی خانمان گرفته تا افراد مثبت فیلم همه به نوعی از چهره پردازی های مخصوص به خود برخوردار هستند.
- معمولا در فیلم ها یک یا دو شخصیت داریم که نقش های اصلی دارند و باید چهره پردازی آنها را دربیاوریم ولی در «دارکوب» شخصیت های زیادی داشتیم که از معتاد تا افراد عادی را شامل می شد. در بین معتادان هم هر کسی در اعتیاد و بیماری تعریف و درجه خود را داشت که طبیعتا شخصیت پردازی مختص خود را هم نیازمند بود. در لوکیشن «خانه مامان» که در فیلم «دارکوب» به تصویر کشیده می شود زنانی زندگی می کنند که لزوما همگی معتاد نیستند و ما افرادی را با زندگی ها و سرگذشت های مختلف می بینیم که هر کدام گریم خاص خود را می طلبید.
حتی در این فیلم مردهایی حضور دارند که برخی نقش دلال و خلافکار دارند و در سوی دیگر شخصیت هایی چون امین حیایی را داریم و ما باید برای همه این افراد چهره پردازی های مخصوصی را استفاده می کردیم. افرادی مثل امین حیایی و جمشید هاشم پور هر کدام قصه خود را داشتند و طبیعتا طراحی های مستقلی را می طلبیدند و کار ما در راستای باورپذیرتر شدن فیلم بود و اینکه به واقعیت نزدیک تر باشیم.
*کمی درباره پروسه تحقیقاتی خود و جستجوهایی که برای چهره پردازی معتادان داشتید توضیح دهید و اینکه چقدر با خود این اشخاص برخورد داشتید؟
- ما چندین ماه قبل از پیش تولید و زمانی که فیلمنامه در حال تکامل بود و به تدریج شکل می گرفت به کمپ های مختلف می رفتیم و همچنین با خانم سارا بهرامی مستندهای مختلفی از معتادان واقعی می دیدیم. این تحقیقات چندین ماه طول کشید چون افرادی که در کمپ ها گرفتار هستند حال و هوایی دارند که نمی توانید خیلی راحت نزدیکشان شوید یا صریح و مستقیم سراغشان بروید و از آنها بخواهید که به پرسش های شما جواب بدهند بلکه باید به مرور به آنها نزدیک شوید و کم کم شما را از خود بدانند تا با شما حرف بزنند.
ظاهری که ما از معتادان کمپ ها دیدیم بسیار تلخ بود و مدت ها برای خود ما به کابوس تبدیل شده بود در این چند ماه که برای این پروژه تحقیق می کردیم به کمپ ها و مکان های مختلفی سر زدیم و با افراد زیادی رو به رو شدیم و جالب است بدانید چهره های معتادان بسیار خراب تر از آنچه بود که ما در فیلم نمایش دادیم و اگر می خواستیم واقعیت را همانگونه که هست نشان دهیم مخاطب فکر می کرد در این چهره پردازی غلو و اغراق شده است بنابراین ظاهر معتاد را نسبت به واقعیت خیلی تلطیف کردیم تا غیرباور نباشد. ظاهری که ما از معتادان کمپ ها دیدیم بسیار تلخ بود و مدت ها برای خود ما به کابوس تبدیل شده بود. آنقدر هم در این مدت از این تصاویر واقعی سرچ کرده و مثلا در گوشی تلفن همراه خود جمع آوری کرده بودیم که وقتی تلفن مان را باز می کردیم حالمان دگرگون می شد.
*معمولا تصاویری که از اعتیاد دیده می شود گاهی در فیلم و سریال ها هم خیلی شبیه به هم می شود اما در فیلم شما این تصاویر با هم متفاوت هستند.
- اعتیاد درجه بندی دارد و نسبت به موادی که مورد مصرف قرار می گیرد ظاهر فرد مصرف کننده فرق می کند ما هم برای در نظر گرفتن این جزییات تحقیقات زیادی داشتیم و تصاویری از اعتیاد بر اثر مصرف شیشه و مواد صنعتی را چه در ایران و چه در جهان جستجو کردیم.
*یک ویژگی دیگر هم که فکر می کنم باعث سختی کار شما شد این بود که سارا بهرامی که یکی از نقش های اصلی را بازی می کند به عنوان یک فرد معتاد با موقعیت هایی مواجه است که چهره او را تغییر می دهد.
- بله بازیگر ما سراسر فیلم یک شکل نبود و خصوصیاتی پیدا می کرد که باعث می شد گریم او ثابت نباشد به طور مثال سکانسی که سارا بهرامی می خواهد بچه را ببیند نیاز دارد ظاهرش را عوض کند و ما باید چهره پردازی او را با کمی تغییر همراه می کردیم اینها باعث می شد که گریم در این فیلم بسیار اهمیت داشته باشد و حتی گریم ها سکانس به سکانس تغییر کند.
*شاید در سینمای ایران هنوز برای بعضی از بازیگران زن جا نیفتاده باشد که بپذیرند گریم هایی روی صورتشان انجام شود که چهره آنها را بهم بریزد و سخت و خشن کند و یا مجبور باشند از گریم های سنگین استفاده کنند این مساله چقدر کار شما را تحت الشعاع قرار می دهد؟
- بله همینطور است ولی خوشبختانه سارا بهرامی خیلی با ما همراهی کرد ولی واقعا این گریم به گونه ای نبود که هر بازیگری آن را بپذیرد. ما حتی روی دندان های خانم بهرامی کار کردیم درحالیکه کمتر بازیگری قبول می کند که جزیی از ظاهرش دچار تغییر شود.
البته پذیرفتن گریم از سوی بازیگر نشان حرفه ای بودن اوست چراکه گریم قرار است به آنها کمک کند تا بیشتر به نقش خود برسند. نپذیرفتن گریم برای بازیگر مثل این است که بخواهد شخصی را در یک طبقه و یا قشر خاصی بازی کند اما حاضر نباشد لباس آن قشر را بپوشد، گریم هم به همین اندازه مهم و ضروری است.
*آواها و لحن سارا بهرامی نیز باورپذیر بود. در بیان نیز کمکی به او داشتید؟
- ما برای بعضی از بازیگران پروتزهایی را کار گذاشتیم که کمک بسیاری به آنها کرد. به طور مثال آتیه جاوید یکی دیگر از بازیگران فیلم است که او هم گریم سنگینی داشت ما برای اینکه بتواند بیانی واقعی و متناسب با نقشش داشته باشد پروتزی در دهان وی قرار دادیم که باعث شد حدود 10 سالی هم سنش بالاتر برود.
همه بازیگران در این فیلم همکاری زیادش داشتند.
*چقدر گریم های مختلف را روی بازیگران تست کردید تا به آنچه مورد نظرتان بود برسید؟
- من بارها و بارها روی بعضی از بازیگران تست زدم تا بتوانم گریم مورد نظر را پیدا کنم و این تعداد دفعات آنقدر بالا بود که نمی توان عدد خاصی را بیان کرد.
*گریمی که از امین حیایی هم می بینیم شخصیت متفاوتی به او داده است. برای گریم او چه ویژگی هایی را در نظر گرفته بودید؟
- گریم حیایی هم بعد از چندین بار تست بدست آمد و با توجه به نقشی که در این کار داشت من به همراه خواهرم که طراحی چهره را با هم انجام می دهیم به این گریم رسیدیم. یکی از سختی های کار ما این است که ممکن است یک بازیگر همزمان در چند کار حضور داشته باشد و باید بتوان با گریم بازیگر را به شخصیت فیلم نزدیک کرد.
*چرا خیلی وقت ها گریم در کارها مثل ماسکی است که روی صورت بازیگر قرار داده اند و خود گریمور توجهی به اغراق در آنچه که به تصویر کشیده ندارد؟
- اتفاقا اهمیت گریم جایی است که خودنمایی نکند و به طور مثال اگر بخواهیم یک زخم را روی صورت نمایش دهیم نباید غلو داشته باشد. گاهی این مساله به کارگردانان بازمی گردد که گریم برایشان اولویت ندارد و توجهی به اهمیت آن ندارند.
