خبرگزاری مهر - گروه فرهنگ: در گزارش زیر، مهمترین اتفاقات حوزه فرهنگ در دیماه سال 96 از قاب مهر بازخوانی شده است. پایان دومین «پائیزه کتاب» با فروش بیش از نیم میلیون جلد کتاب، بازگشت نمایشگاه کتاب به مصلای امام خمینی (ره)، تغییر مدیر اداره کتاب پس از تغییر معاون وزیر و معرفی برگزیدگان دهمین دوره جایزه جلال آل احمد، از مهمترین رویدادهای این حوزه در دهمین ماه سال گذشته بود.
پایان دومین «پائیزه کتاب» با فروش بیش از نیم میلیون جلد کتاب
در ابتدای دیماه پارسال، دومین دوره طرح «تابستانه کتاب» در کتابفروشی‌های عضو طرح در سراسر کشور به اتمام رسید و در نهایت، تهران به عنوان استان صدرنشین در فروش کتاب در میان استان‌ها شناخته شد.
در مدت اجرای این طرح که با شعار «هر ورقش دفتری است...» و همزمان با چهارمین دوره کتابگردی در 813 کتابفروشی سراسر کشور آغاز شده بود، 558 هزار و 229 نسخه کتاب به 235 هزار و 639 نفر در سراسر کشور فروخته شد.
در ساعات آغازین نهمین روز دیماه 96، خبری مهم در حوزهد نشر روی تلکس خبرگزاری‌های کشور رفت و در آن، سخنگوی شورای سیاستگذاری سی و یکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، آب پاکی را روی دست همه از جمله مجموعه مدیریت شهری در پایتخت ریخت و اعلام کرد که نمایشگاه کتاب تهران تا زمان آماده سازی شهرآفتاب، به مصلی بازمی‌گردد.
باز هم نمایشگاه؛ باز هم مصلی
به گفته همایون امیرزاده، وجود بعضی مشکلات زیرساختی در شهر آفتاب موجب شد فعالان عرصه نشر نسبت به ادامه برگزاری نمایشگاه کتاب در شهرآفتاب تا زمان تکمیل شدن آن دچار تردید و بازنگری شوند که این موضوع در جلسه شورای سیاستگذاری نمایشگاه مورد توجه و بررسی دقیق قرار گرفت و در نهایت بر اساس اعلام مصلای امام خمینی (ره) مبنی بر تکمیل رواق‌های شرقی و غربی تا زمان برگزاری نمایشگاه، بر اساس نظر صنوف نشر و مصوبه شورای سیاستگذاری، تصمیم گرفته شد که سی و یکمین نمایشگاه کتاب تهران در مصلای امام خمینی (ره) برگزار شود.
همزمان قائم مقام امور فرهنگی مصلای امام خمینی (ره) با استقبال از تصمیم شورای سیاستگذاری نمایشگاه کتاب تهران، آمادگی مصلی را برای برگزاری صددرصدی این نمایشگاه در فضای مسقف، اعلام کرد.
چند روز بعد نیز سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفتگویی مفصل با مهر، ضمن تشریح دلایل بازگرداندن نمایشگاه کتاب تهران به مصلی، تاکید کرد که ادامه برگزاری این نمایشگاه در شهر آفتاب با شرایط فعلی ممکن نبود و لاجرم تصمیم یادشده، اتخاذ شد.
تغییر مدیر اداره کتاب پس از تغییر معاون وزیر
در هفدهمین روز دیماه 96، وزیر ارشاد باز هم دست به قلم شد و این بار مدیر اداره کتاب این وزارتخانه را تغییر داد. بر این اساس، جواد مرادی نیا به عنوان مدیرکل دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منصوب شد.
این انتصاب در حالی صورت گرفت که چند روز قبل‌تر، محمد سُلگی مدیر پیشین اداره کتاب (یا همان دفتر کتاب و کتابخوانی) از این مسئولیت رفته بود و به عنوان رئیس جدید پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات معرفی شده بود.
در کارنامه فعالیت‌های علمی و پژوهشی مرادی‌نیا، تالیف این کتاب‌ها به چشم می‌خورد: خاطرات آیت الله پسندیده، امام خمینی و هیات‌های دینی مبارز، بوسه بردار (زندگینامه آیت الله شهید غفاری)، زندگی نامه آیت الله بهاء الدین محلاتی، زندان قصر از تاسیس تا فرجام، خاندان امام خمینی و مجموعه 40 جلدی کتابهای زندگی.
وی فارغ التحصیل دکتری تاریخ است و همچنین انجام طرح تدوین مجموعه کتابهای آبی (رسانه‌های دیداری و شنیداری جهان) 13 کتاب و انجام بیش از 700 ساعت مصاحبه با فعالین انقلاب اسلامی (پروژه تاریخ شفاهی انقلاب) را نیز در کارنامه پژوهشی خود ثبت کرده است.
ریاست پژوهشکده اسناد و نیز مرکز پژوهش‌های ایران شناسی و اسلام شناسی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی، مدیر گروه تاریخ موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، مدیرکلی امور کتاب و کتاب خوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دبیری اجرایی جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران (دوره 22، سال 1383)، مدیریت بخش ناشران داخلی نمایشگاه بین المللی کتاب تهران (دوره 18، سال 1383)، عضویت و دبیری هیات نظارت بر اجرای ضوابط نشر کتاب ( 1382 تا 1384)، مسئولیت معاونت مدیرکلی پژوهش سازمان توسعه و تجهیز و نوسازی مدارس وزارت آموزش و پرورش (1377)، ریاست مرکز مطالعات و تحقیقات ایرانگردی و جهانگردی (1374-1376) و مسئولیت معاون اداره کل تنظیم روابط کار، وزارت کار و امور اجتماعی (1373)، از جمله سوابق اجرایی مرادی نیا است.
معرفی برگزیدگان دهمین دوره جایزه جلال
اما در میانه دیماه و طی مراسمی، برگزیدگان دهمین دوره جایزه ادبی «جلال آل احمد» معرفی شدند. بر اساس آراء هیئت داوران، در بخش رمان اثر «این خیابان سرعت‌گیر ندارد» نوشته مریم جهانی از نشر مرکز و «بی‌کتابی» نوشته محمدرضا شرفی خبوشان از انتشارات شهرستان ادب به صورت مشترک به عنوان برگزیده معرفی شدند.
در بخش داستان کوتاه هم کتاب «اسم شوهر من تهران است» نوشته زهره شعبانی از نشر مرکز شایسته تقدیر معرفی شد. در بخش مستندنگاری نیز دو اثر «آنک پاریس» نوشته میرجلال الدین کزازی از انتشارات صدای معاصر و «سفر دیدار» نوشته محمدرضا توکلی صابری از نشر اختران به صورت مشترک شایسته تقدیر معرفی شدند.
در بخش نقد ادبی هم دو کتاب «بلاقطع از آتن تا مدینه» نوشته داود عمارتی مقدم از نشر هرمس و کتاب «درآمدی بر تحلیل انتقادی گفتمان روایی» نوشته حسین صافی از نشر نی شایسته تقدیر شدند.
در بخش ویژه مربوط به موضوع کار نیز هیئت داوران از آثار زیر تقدیر کرد: «سایه اژدها» نوشته محمد علی گودینی، «سرگذشت نامه کارآفرینان ایرانی» نوشته رضا یادگاری و مهشید صناعی فر، «پنجره ای به گذشته» نوشته بهراد مهرجو و متین غفاریان، «برج سکوت» نوشته حمیدرضا منایی، «میر نامیرا» نوشته میکائیل عظیمی، «شازده حمام» نوشته محمدرضا پاپلی و «نفحات نفت» نوشته رضا امیرخانی.
وعده‌های معاون فرهنگی جدید ارشاد در اولین نشست خبری
در هجدهم دیماه 96، محسن جوادی که به تازگی به عنوان معاون امور فرهنگی وزارت ارشاد منصوب شده بود، اولین نشست خبری خود را با اصحاب رسانه برگزار کرد. محسن جوادی در این نشست از برنامه معاونت متبوعش برای پیش خرید کتاب از ناشران با هدف بالا بردن میانگین تیراژ کتاب در کشور خبر داد.
وی نیز با تشریح برخی دلایل بازگشت نمایشگاه کتاب تهران به مصلی، تعبیر آن را به «عقب نشینی» نادرست خواند و گفت: «سعی می‌کنیم هیچ کاری را رو به عقب برنگردانیم و اگر موفق شدیم رو به جلو حرکت کنیم و اگر هم توفیقی حاصل نشد، حداقل به عقب برنگردیم. اینکه من گفتم به عقب برنمی‌گردیم، منظورم در مورد واگذاری امور به صنوف بود. البته قصه تغییر محل نمایشگاه هم، عقب نشینی نیست. چون اتفاقا این موضوع را هم خود صنف دنبال کرد».
وداع با شاعر پیشکسوت کُرد
در روزهای پایانی نخستین ماه از فصل زمستان 96، ادبیات کُردی در ایران یکی از شاعران مطرح و پیشکسوت خود را از دست داد و میرزا سعدالله خدیری از شاعران پیشکسوت کُرد، در سن 94 سالگی بدرود حیات گفت.
وی که در سال 1302 در روستای هجیج از توابع شهرستان پاوه در استان کرمانشاه متولد شده بود، از سن 18 سالگی شروع به سرودن شعر کرد. خدیری در اوان جوانی به دلیل انفجار مین، یک دست و یک چشم خود را از دست داد و در میانسالی نیز ناشنوا شد ولی با وجود این معلولیت‌ها، شاعری را رها نکرد و تا سال‌های آخر عمرش، مجموعه‌های شعری مختلفی از خود به یادگار گذاشت.
این شاعر کرد در سروده‌های خود از شاعرانی همچون سعدی، حافظ و نیز شاعران کرد سده‌های پیشین همچون سیدعبدالرحیم ملاسعید معدومی تاوگوزی (معروف به مولوی کرد)، نالی و ملا بیسارانی تاثیر گرفته است. وی در دیوان شعر خود، آثار فراوانی به زبان‌های کردی (گویش هورامی) و فارسی، سروده و در بیشتر قالب‌های شعری از جمله مثنوی، غزل، قصیده و رباعی طبع آزمایی کرده است.
آثار این شاعر توسط جمیل فاروقی جمع‌آوری، تنظیم و به چاپ رسیده و دیوان شعر او با نام «دیوان میرزا سعدالله خدیری» هم اکنون در بازار کتاب موجود است.
عالی‌ترین نشان هنری کشور به «خاتم شیراز» رسید
در روز بیست و سوم دیماه و برابرِ اعلام ادره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان فارس، برای اولین بار در کشور یک جوان شیرازی موفق شد نشان درجه یک هنری (معادل دکترا) را که بالاترین نشان هنری کشور اسست، از شورای ارزشیابی هنرمندان کشور برای «خاتم شیراز» به ارمغان بیاورد.
«یوسف اطمینان» با 28 سال سن خاتم‌سازی را در کنار پدر خود که از خاتم‌سازان بنام کشور و دارنده نشان درجه‌یک هنری (معادل دکتری) است فرا گرفت و در طی 24 سال تمام فنون و سبک‌های خاتم اصیل شیرازی را آموخته و به‌کار بسته است. او در طی سال‌های گذشته در کنار استاد غلامعلی اطمینان با پرپایی کلاس‌های آموزشی و تربیت شاگردانی متخصص سهم بزرگی در احیای خاتم اصیل شیراز داشته است.
خاتم‌سازی، هنری است که هنرمند صنعتگر با بهره‌گیری از ذوق، سلیقه و علم نقوش هندسی و با استفاده از چوب و استخوان و فلز به خلق لایه‌های زیبایی می‌پردازد که زینت بخش سطوح بسیاری از اشیا می‌شود. این هنر زیبا و اصیل که‌زاده تفکر خلاقانه هنرمندان شیرازی است از سابقه‌ای بیش از هزار سال برخوردار است و منبر خاتم مسجد عتیق شیراز مهر تائیدی بر این ادعا است.
هرچند خاتم‌سازی در بسیاری از کشورها و مناطق تولید رواج دارد ولی خاتم شیراز به‌مدد ویژگی‌های خاص خود از چنان شهرتی برخوردار است که نام خاتم و شیراز با هم عجین شده‌اند هنری که در آن چوب‌های رنگی، استخوان و مفتول‌های فلزی به‌گونه‌ای زیبا و با نظم همچون قطعات موزائیک در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و با ایجاد طرح‌های دل‌انگیز سطوح چوبی اشیا را زینت می‌بخشند.
