از همان هفته‌ها و روزهای پایانی سال هم می‌شد حدس زد نوروز امسال متفاوت‌تر از نوروزهای گذشته، شادتر و همراه با رشد سفرها و گردشگری داخلی باشد؛ این را می‌شد از لابه‌لای نشست‌های ستاد خدمات سفر نوروزی و برنامه‌های متعدد نوروزگاهی که برای ایام نوروز در همه مناطق کشور چیده شده بود، فهمید. مشاهدات و آمارهای روزهای پایانی تعطیلات هم گویای این واقعیت بود که امسال شاهد افزایش سفرهای نوروزی نسبت به سال‌های گذشته بودیم. درخصوص میزان و کم و کیف سفرهای نوروزی گپ و گفتی با محمد محب خدایی، رئیس ستاد اجرایی هماهنگی خدمات سفر و معاون گردشگری سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری داشته ایم.
ارزیابی کلی شما از سفرهای نوروزی چیست؟ به عنوان رئیس ستاد اجرایی هماهنگی خدمات سفر از این سفرها و برنامه‌ها و جشن‌های نوروزگاهی راضی بودید؟
بله. خوشبختانه رشد سفرهای نوروزی امسال خوب بوده است. بر اساس آمار جمع آوری شده تا 12 فروردین، 62 میلیون نفر اقامت شب داشتیم که تقریبا رشد 21 درصدی را درخصوص اقامت نشان می‌دهد. همچنین 99 میلیون نفر بازدید از مراکز گردشگری داشتیم که حدود 33 درصد نسبت به بازدیدهای سال گذشته رشد داشته است. در کل در همه زمینه‌ها شاهد افزایش و رشد کمی و کیفی سفر و خدمات نسبت به سال گذشته بودیم.
چه عامل یا عواملی باعث افزایش سفرهای نوروزی امسال شده است؟
یکی از مهم‌ترین عوامل، رشد 82درصدی برنامه‌های نوروزگاهی در ایام نوروز امسال بوده که باعث شد اقامت‌ها افزایش یابد و مسافران در هر مقصد گردشگری نسبت به سال گذشته اقامت بیشتری داشته باشند. این مساله حتی باعث شد امسال برخلاف سال‌های گذشته سه موج سفر داشته باشیم. در کنار تاثیر مثبت برنامه‌های نوروزگاهی، اجرای عیدانه‌های گردشگری، برگزاری برنامه‌های کارناوال شادی در سطح شهرها و روستاها و حتی فرودگاه‌ها و توزیع برنامه‌های نوروزگاهی در سطح شهرستان‌ها و مناطق بزرگ و کوچک نیز در افزایش حجم سفرها بسیار موثر بود؛ به طوری که مثلا جزیره هرمز تجربه هشت برابری افزایش مسافر را داشت؛ یعنی افزایش 800درصدی که رقم بسیار بزرگی است. مثال دیگر این که تاکنون کسی در ایام نوروز به شهرستان بشاگرد هرمزگان سفر نمی‌کرد، اما امسال این شهرستان جذب گردشگر داشت که دلیلش اجرای برنامه‌های شاد و متنوع بود.
آمار دقیقی از میزان تردد و سفرهای داخلی در کل کشور دارید؟
بله، چنین آماری وجود دارد. گرچه یکی از خبرگزاری‌ها آمار 13 میلیون نفری از تردد و سفرهای نوروزی براساس آمار وزارت راه ارائه کرده بود، درحالی که آمار وزارت راه براساس حمل و نقل هوایی، ریلی و عمومی است، اما اگر حمل و نقل جاده‌ای با خودروهای شخصی را نیز به آن اضافه کنیم، آمار سفر در نوروز امسال به حدود 17 و نیم میلیون تا 17 میلیون و 800 نفر افزایش خواهد یافت. فقط این که مدت اقامت ابتدای تعطیلات ممکن است چهار الی پنج شب باشد، درحالی در موج دوم و سوم تعطیلات به هر شهر یک شب اقامت تغییر می‌کند.
کدام استان‌ها بیشترین جذب گردشگر را داشتند؟
مازندران، گیلان، خراسان رضوی، فارس، بوشهر، هرمزگان و خوزستان پذیرای بیشترین مسافر در ایام تعطیلات نوروز بودند. اما مهم‌ترین اتفاق این بود که استان‌های کمتر شناخته شده در نوروز امسال با رشد مسافر و گردشگر مواجه شدند. به طور مثال استان چهارمحال و بختیاری با رشد 246 درصدی بیشترین رشد گردشگر را از آن خود کرد. پس از آن استان همدان با 129 درصد، آذربایجان شرقی با 103 درصد، استان کرمان با 73 درصد، قم با 53 درصد و اردبیل با
51 درصد به ترتیب بیشترین رشد گردشگر را امسال تجربه کردند. البته در کنار سفرهای داخلی باید به آمار هموطنانی که در ایام نوروز مقاصد گردشگری خارج از کشور را برگزیدند نیز اشاره کرد که درخصوص بحث گردشگری خروجی هم 5/27 درصد زمینی و 5/4 درصد هوایی رشد داشته‌ایم.
خب این که ما در ایام نوروز رشد گردشگری خروجی داشته‌ایم، بی‌شک اتفاق خوبی نیست، درست است؟
نه الزاما اتفاق بدی نیست. به هرحال در مقابل 15 درصد رشد سفرهای داخلی، 20درصد رشد اقامت داشتیم و زمانی که بخواهیم اقامت را تقسیم کنیم به عدد 5/17 میلیون سفر داخلی می‌رسیم که در مقابل بین یک تا 5/1 میلیون سفر خارجی داشتیم و این اصلا اتفاق بد نیست، زیرا ما همان‌طور که انتظار داریم گردشگران خارجی به کشورمان بیایند، باید خروج گردشگر از کشورمان به مقاصد دیگر کشورها را هم بپذیریم و این تبادل گردشگری است که همیشه وجود داشته و دارد. مهم این است که ما امسال توازن ورود و خروج خوبی را تجربه کردیم.
درمقابل استان‌هایی که بیشترین رشد گردشگر را داشتند، حتما آماری هم از استان‌هایی که کمترین پذیرش مسافر را داشتند، وجود دارد، آماری در این زمینه دارید؟
ببینید همه مناطق کشور رشد گردشگر و مسافر داشته است؛ حال برخی بیشتر و برخی کمتر. مثلا مجموعه‌ای داشتیم که رشد 80درصدی داشته ولی سال گذشته توریست‌های آن
4000 نفر بوده و امسال شده 14 هزار نفر. اما درکل می‌توان گفت هفت استانی که نام بردیم بیشترین حجم گردشگر را داشتند و تعداد گردشگران آنها بالای یک میلیون نفر است. سایر مناطق زیر یک میلیون نفر است اما با رشدهای سرسام‌آور و البته متناسب با ظرفیت‌های گستردگی و امکانات و زیرساخت‌های منطقه. درمجموع موج سفر خیلی خوب بود و با توجه به برنامه‌های ویژه عیدانه، نوروزگاه‌ها و بازارچه‌ها و تخفیف‌ها در همه بخش ها، حجم سفرها بسیار بالا بود. تلاش، هماهنگی و تعامل خوب تمام سازمان‌ها و نهادها هم در برگزاری هرچه بهتر برنامه‌های عید موثر بود. برای مثال سازمان هلال احمر خود به برگزاری برخی برنامه‌ها از جمله معرفی ظرفیت‌های گردشگری مناطق مختلف کشور اقدام کردند و… .
به نکات مثبت نوروز امسال اشاره کردید، نکات منفی سفرها و برنامه‌های نوروزی چه بود؟
به هرحال مثل هر برنامه و تعطیلات دیگری، تعطیلات نوروز هم بی‌عیب و نقص نبود. از جمله موارد منفی کاهش سفرهای هوایی بود، گرچه ترددهای زمینی بشدت افزایش داشت.
و دلیل کاهش سفرهای هوایی؟! افزایش نرخ بلیت‌ها در ابتدای سال علت اصلی کاهش سفرهای هوایی بود که اولا ناامنی روانی ایجاد کرد و ثانیا روی برخی مقاصد پروازی تاثیر گذاشت و چون مردم برنامه‌های سفر خود را هم از قبل بسته بودند حتی با کاهش قیمت بلیت هم این ضرر و زیان جبران نشد.
البته فرمودید که در مقابل کاهش سفرهای هوایی، سفرهای زمینی افزایش زیادی داشته و شاید ضرر و زیان وارده از این طریق جبران شده باشد.
خب افزایش سفرهای جاده‌ای هم مشکلات خودش را داشت، چون به طور مثال باعث شد تصادفات افزایش یابد. گرچه تصادفات منجر به مرگ 4 درصد نسبت به سال گذشته کاهش داشت، اما تصادفاتی که منجر به آسیب‌دیدگی شد بیش از 20درصد افزایش داشت. تراکم ترافیکی جاده‌ها نیز بشدت بالا بود. در کنار همه اینها گلایه‌هایی چون تاخیرهای پرواز هم از نکات منفی دیگر در ایام نوروز بود. هرچند درمجموع امسال
54 درصد کاهش شکایات را داشتیم که دلیل اصلی آن فعال شدن اپلیکیشن و سامانه 09629 و تعریف پنجره واحد خدمات سفر بود و این که در هر منطقه اگر کمبود یا مشکلی بود، به دلیل وجود پنجره واحد خدمات و نظارت در سطح بالا، کمبودها و مشکلات بسرعت از طریق مسئولان استانی برطرف می‌شد.
شرایط گردشگری روستایی امسال چطور بود، ظاهرا برنامه‌هایی هم در این خصوص داشتید؟
امسال شرایط مناسبی هم برای توسعه گردشگری روستایی و معرفی ظرفیت‌های گردشگری روستایی و عشایری داشتیم. از جمله این که در مسیر تمام جاده‌ها سیاه‌چادرهای عشایری مستقر بودند و برنامه نوروزگاهی هم تقریبا در همه روستاها اجرا شد که مجموع این برنامه‌ها با استقبال خوب هموطنان مواجه شد. سازمان امور عشایری امسال عضو ستاد خدمات سفر نوروزی شد و در کنار سایر نهادها از جمله وزارت کشور، گردشگری روستایی و عشایری هم رشد بسیار قابل قبولی داشت.
در مجموع تفاوت اساسی برنامه‌های نوروزی امسال با سال‌های گذشته را در چه می‌دانید؟
ارتقای سطح خدمات، تنوع برنامه‌های نوروزی، ایجاد فضای شاد و مفرح در همه شهرها در استقبال از مسافران نوروزی و سطح بالای مشارکت همه سازمان‌ها در اجرای یک برنامه منسجم از مهم‌ترین تفاوت‌های نوروز امسال نسبت به سال‌های گذشته بود و البته در کنار این موارد و شاید شاخص‌ترین آن، فعال شدن ظرفیت‌های گردشگری روستایی و عشایری است که خیلی خاص بود.
آیا فعالیت ستاد خدمات سفر نوروزی و برنامه‌های این ستاد به پایان رسیده است؟
این ستاد همچنان تا 17 فروردین فعال است. اما یک برنامه ویژه ستاد خدمات سفر نوروزی همچنان باقی مانده، و آن تجلیل از نوروزبانان بی‌نوروز است که از 21 تا 27 فروردین اجرا خواهدشد، به این ترتیب که تمام عزیزانی که در ایام نوروز در سازمان‌ها و نهادهای مختلف در اجرای برنامه‌های نوروز مشارکت داشته و تقریبا تعطیلاتی نداشتند، (با توافقی که با وزارت آموزش و پرورش شده)، اگر محصل دارند، فرزندان آنها می‌توانند از مرخصی دو روزه استفاده کرده (سه‌شنبه ـ چهارشنبه و یکشنبه ـ دوشنبه) و هتل‌های کشور هم به آنها تخفیفات 80 درصدی می‌دهند که همین باعث می‌شود شاهد موج دیگری از سفر از 21 فروردین تا 27 فروردین در کشور باشیم.
برپایی 7 رویداد بزرگ تابستانی
علی‌اصغر مونسان، رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کشور هم به رشد بیش از 21 درصدی سفرهای نوروزی از 27 اسفند 96 تا 11 فروردین جاری نسبت به سال قبل اشاره کرده و گفته است که برنامه‌ریزی برای توسعه گردشگری و تداوم سفرهای داخلی در کشور ادامه دارد و در همین زمینه برنامه‌ریزی برای برپایی هفت رویداد بزرگ گردشگری تابستانی در هفت محور گردشگری کشور آغاز شده است.
به گفته مونسان، جشنواره‌های بزرگ گردشگری تابستانی کشور در شاخه‌های مختلف گردشگری دریایی، فرهنگی، تاریخی، طبیعت‌گردی، سلامت، غذا و … برگزار خواهد شد.
خبرنگار: فاطمه مرادزاده
منبع: روزنامه جام جم
