چندین‌سال است که گزارش‌های منتشر شده از سوی وزارت بهداشت نشان می‌دهد، ایرانیان را دیگر بیماری‌های واگیر، از پا در نمی‌آورد، این بیماری‌های غیرواگیر هستند که هر‌سال هزاران مرگ را به نام خودشان ثبت می‌کنند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که بیماری‌های غیرواگیر، علت مرگ ٧٤درصد ایرانی‌هاست؛ بیماری‌هایی مثل قلب، عروق، سرطان، آسم، دیابت و... با این همه اما هر بار که یک بیماری مسری، شیوع پیدا می‌کند، هر بار که اسم سل، مالاریا، سالک، وبا، سرخجه و... می‌آید، نه فقط مردم بلکه مسئولان هم نگران می‌شوند، سل، مالاریا و وبایی که در کنار بیماری‌های زمینه‌ای جان می‌گیرد.
به گزارش به نقل از روزنامه شهروند، محمود نبوی، معاون مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت است و سال‌هاست که در زمینه این بیماری‌ها فعالیت می‌کند. او به استناد آمارها، تأکید می‌کند که اپیدمی هیچ نوع بیماری واگیرداری در سال‌های گذشته گزارش نشده و تمام بیماری‌هایی که در گذشته شیوع داشته، کاهش پیدا کرده است. به گفته او، با اقداماتی که انجام شده، حالا ١٥ سالی می‌شود که فلج اطفال ریشه‌کن شده و تنها در استان‌های خراسان رضوی و جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان واکسیناسیون تکمیلی انجام می‌شود. از آن طرف هم آمار کزاز، دیفتری، سیاه‌سرفه و... به شدت پایین آمده است. او در گفت‌وگو با «شهروند» توضیحات بیشتری می‌دهد.
شما سال‌هاست در زمینه بیماری‌های واگیر فعالیت می‌کنید و حالا در هفته سلامت، یکی از موضوعات مورد توجه در ارتباط با سلامت مردم، توجه به بیماری‌هاست. با این‌که بار بیماری‌های واگیر پایین آمده و بیماری‌های غیرواگیر جای آن را گرفته، با این حال، نگرانی از شیوع بیماری‌هایی که در مدت زمان کمی همه گیر می‌شود، همواره وجود دارد. شاید یکی از شاخص‌ترین بیماری‌های واگیر، مالاریا باشد که گاهی آماری از ابتلای آن در کشور گزارش می‌شود. در ارتباط با این بیماری، حالا در چه وضعی به سر می‌بریم؟
مقابله با مالاریا در ایران موفقیت‌آمیز بوده، یعنی از سال ٧٠ که موارد ابتلا به این بیماری به ١٠٠هزار مورد داخلی در‌سال رسید، حالا به ٩٠ مورد رسیده است. البته در دوره‌ای هم این آمار به ١٠ تا ٢٠هزار نفر رسید اما با توجه به اجرای برنامه حذف مالاریا، حالا مواردش خیلی کم شده است.
چه برنامه‌ای اجرا شد که تا این میزان توانست موارد ابتلا به این بیماری را کاهش دهد؟
کنترل ابتلا به مالاریا با تشخیص موارد این بیماری آغاز شد و به تدریج قطع شد. در خیلی از مناطق، پشه‌بند توزیع شد و از ٢٠سال پیش برنامه ملی مقابله با مالاریا، اجرا شد. همان زمان از وزارت نیرو خواسته شد تا به تمام روستاهای مناطق جنوب شرقی ایران، برق داده شود، سمپاشی فصلی صورت گرفت و همه اینها دست‌به‌دست هم داد تا موارد کاهش پیدا کند.
درحال‌حاضر میزان شیوع این بیماری چقدر است؟
ما‌سال گذشته، ٩٠مورد داخلی ابتلا به مالاریا داشتیم و ٥٠٠مورد هم وارداتی بود. یعنی از طریق کشورهای افغانستان، پاکستان و مهاجران این کشور، وارد ایران شده است. سال ٩٥، موارد ابتلا ٢٠٠نفر بود که نشان می‌دهد آمارها کاهش پیدا کرده است.
به‌نظرتان می‌توان ابتلا به این بیماری را حذف کرد؟
بعید می‌دانم بتوانیم به عدد صفر برسیم، چون ما این بیماری را در کشورهای همسایه داریم و آنها هم به ایران رفت‌وآمد دارند و این بیماری را با خودشان می‌آورند.
در بحث بیماری‌های واگیر ما با مشکل وبا هم مواجه هستیم که گاهی خودش را به شکل یک اپیدمی نشان می‌دهد. آخرین وضع ما در ابتلا به این بیماری چگونه است؟
ببینید، ما هر‌سال با اپیدمی بیماری وبا مواجه نیستیم، قبلا اپیدمی‌های ما ١٠ تا ١٠هزار تایی بود و در‌سال ٨٤ و ٩٠ به‌هزار مورد رسید. ما هر‌سال ٢٠٠ تا ٣٠٠ مورد وبا داریم که چند مورد آن هم از مرز وارد کشور می‌شود.
منشأ این بیماری در تمام موارد،آب آلوده است؟
نه این‌طور هم نیست. خیلی از آنها میوه یا صیفی‌جات آلوده مصرف کرده و مبتلا به این بیماری شده‌اند. الان ٩٨درصد آب آشامیدنی مردم از طریق لوله‌کشی تأمین می‌شود.
در چرخه بیماری‌های واگیر، سل چه جایگاهی دارد؟
به‌طور کلی، بیماری‌های واگیر ما خیلی کم شده است، در سال ١٣٣٠ با ٥میلیون جمعیت، ٩٠هزار مورد سل در سال گزارش می‌شد. الان با ٨٠میلیون جمعیت، موارد سل ١٠هزار مورد است.
شیوع این بیماری بیشتر در کدام مناطق است؟
در استان‌های غربی و شمال‌غربی با بیشترین موارد این بیماری مواجه هستیم. از آن طرف هم در مناطقی که در مرز شرقی افغانستان و پاکستان قرار دارند هم این بیماری را مشاهده می‌کنیم.
بررسی شده که چرا در استان‌های غربی و شمال‌غربی، بیشتر از سایر استان‌ها درگیر این بیماری هستند؟
یکی از دلایل‌اش عوامل محیطی و باکتری‌هایی است که در محل وجود دارد.
آخرین آمار از ابتلا به سل در کشور چقدر است؟
براساس گزارش سال ٩٦، موارد ابتلا به این بیماری، ١٠هزار نفر بود که ما توانستیم با آموزش و واکسیناسیون، بار این بیماری‌ها را کاهش دهیم.
در کنار همه این بیماری‌ها، سال گذشته با شدت‌گرفتن بیماری آنفلوآنزا مواجه بودیم که در مواردی حتی منجر به مرگ شد. اپیدمی این بیماری در‌سال گذشته چگونه بود؟
در سال گذشته، با موارد شدیدی از آنفلوآنزا مواجه بودیم که با ذات‌الریه همراه شد. به‌طور کلی، اپیدمی فصلی آنفلوآنزا، ٥درصد جمعیت را درگیر می‌کند که درحال حاضر این اپیدمی، فروکش کرده است.
چه تعداد موارد مرگ در این زمینه ثبت شده؟
برای خود آنفلوآنزا کمتر بود، اما ذات‌الریه هر‌سال جان چندین‌نفر را می‌گیرد.
به‌طور کلی به‌عنوان معاون مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر، نحوه مقابله با بیماری‌های واگیر را چطور ارزیابی می‌کنید؟
ما در سال‌های گذشته با تلاشی که در این زمینه شده، دیگر هیچ‌گونه اپیدمی بیماری‌های واگیر نداریم. ما افراد را واکسیناسیون می‌کنیم و در مسیر حذف بیماری‌ها هستیم.
درست است، اما فکر می‌کنم اپیدمی بیماری‌ها به‌ویژه در زمان وقوع بحران، بیش از همه نگران‌کننده می‌شود. سال گذشته زلزله کرمانشاه را داشتیم که با گرم‌شدن هوا، افراد به شدت نگران شیوع بیماری‌های واگیر هستند که از طریق آب و محیط آلوده منتقل می‌شود. جلوگیری از شیوع این بیماری‌ها در شرایط بحران چگونه است؟
برخی از بیماری‌ها را نمی‌توان به‌طور کامل حذف کرد. مثل مالاریا یا حتی سالک. ما بعد از زلزله بم، با اپیدمی بیماری سالک مواجه شدیم. از همین رو باید برای پیشگیری از این بیماری‌ها، آواربرداری پس از زلزله به سرعت انجام شود.
حالا زلزله‌زده‌های کرمانشاه هم همین نگرانی‌ها را دارند و از شیوع وبا می‌ترسند.
ما در آن مناطق مشکلی برای شیوع وبا نداریم و بررسی‌های ما نشان می‌دهد که میکروب وبا در آب، فعال نیست. به‌هرحال نگرانی از بابت شیوع بیماری‌های واگیر مثل مالاریا، سالک و وبا و... در شرایط بحران و حتی در کرمانشاه وجود دارد که باید سم‌پاشی‌های لازم صورت گیرد. البته حالا هم درحال انجام است.
